កញ្ញា កាន់ វិច្ឆិកា គឺជាអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានឲ្យវីអូអេ ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញនៃប្រទេសកម្ពុជា។ សេចក្តីរាយការណ៍របស់កញ្ញា ផ្តោតលើបញ្ហានយោបាយ សង្គម សិទ្ធិមនុស្ស និងស្ត្រី។
ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយចំនួនដែលវីអូអេបានសម្ភាសន៍ ដូចជាកញ្ញា សុក ស៊ាងហ៊ួ និស្សិតនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ រំពឹងចង់ឃើញកិច្ចប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការពង្រីកឱកាសការងារដល់ក្រុមយុវជន ជាពិសេសយុវជនដែលរស់នៅតាមភូមិឃុំនៃតំបន់ទីប្រជុំជនតូចៗ។
ក្តីរំពឹងទុកនេះកើតឡើង ស្របពេលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដឹកនាំដោយគណបក្សកាន់អំណាចមួយនេះ ប្រឈមនឹងការរិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់អំពីស្ថានភាពធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រឆាំងធំមួយមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត។
សកម្មជននិងថ្នាក់ដឹកនាំនៅតាមមូលដ្ឋានរបស់គណបក្សនេះ លើកឡើងថា ការសម្រេចរបស់ គ.ជ.ប ដោយបដិសេធការចុះឈ្មោះរបស់គណបក្សភ្លើងទៀត ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេចាប់ផ្តើមបាត់បង់ក្តីសង្ឃឹមស្តារប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាបន្តិចម្តងៗ។
ក៏ប៉ុន្តែមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនរួមទាំងសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ តែងទាមទារឱ្យស្ថាប័ននេះដាក់សមាសភាពប្រធាននិងសមាជិក ជាបុគ្គលអព្យាក្រឹត ដែលមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយណាមួយ ដើម្បីធានាពីតម្លាភាព និងភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោត។
ការស្នងតំណែងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រហែលជាកិច្ចការដែលត្រូវបានសម្រេចទុករួចទៅហើយ ប៉ុន្តែភាពស្របច្បាប់តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកក្នុងនាមជាអនាគតមេដឹកនាំប្រទេស នឹងអាស្រ័យលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតជាតិអាណ្តត្តិទី ៧ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានប្រកាសសាលក្រមផ្តន្ទាទោសកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ មេដឹកនាំសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ (LRSU) ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារពីរឆ្នាំ ពីបទញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។
ក្រសួងបរិស្ថាននៅថ្ងៃពុធនេះប្រកាសជាសាធារណៈថា ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយបុរសសញ្ជាតិអេស្ប៉ាញលោក Alejandro Gonzalez Davidson បានប្រព្រឹត្តសកម្មភាពប្រាសចាកពីឧត្តមប្រយោជន៍នៃសង្គមជាតិ និងផ្ទុយពីបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់នៅកម្ពុជា។
ជារឿយៗ គេតែងឃើញមានការផ្សព្វផ្សាយពីការលួចចូលប្រើប្រាស់គណនី និងការឆបោកផ្សេងៗ លើបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមផ្សេងទៀត ដូចជាហ្វេសប៊ុកជាដើម។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មក ចំនួនគ្រឿងញៀនដែលត្រូវបានរឹបអូស សកម្មភាពជួញដូរ និងការផលិតគ្រឿងញៀនទ្រង់ទ្រាយធំនៅកម្ពុជា មានការកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ស្របពេលដែលករណីមនុស្សស្លាប់ដោយសារឥទ្ធិពលគ្រឿងញៀនក៏កើនឡើងផងដែរ។
ក្រុមអង្គការដែលតែងឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបានសម្រេចចិត្តដាក់អ្នកសង្កេតការណ៍ក្នុងការបោះឆ្នោតខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ ដោយសារឆន្ទៈចូលរួមការបោះឆ្នោតនិងគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យរបស់អ្នកបោះឆ្នោត និងវត្តមានគណបក្សនយោបាយមួយដែលអាចប្រកួតប្រជែងនឹងគណបក្សកាន់អំណាចសម្រាប់ឱ្យប្រជាពលដ្ឋចូលរួម។
ការចូលរួមរបស់អត្តពលិកសញ្ជាតិអាមេរិកាំងដើមកំណើតខ្មែរទាំងនេះ នឹងជំរុញឱ្យក្មេងស្រីកាន់តែមានភាពក្លាហាន និងធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែប្រសើរឡើង។
កញ្ញា Nancy Pin អត្តពលិកកីឡាបាល់ទះសញ្ជាតិអាមេរិកាំងដើមកំណើតខ្មែរ លើកឡើងថា វាជាឱកាសដ៏ល្អដែលបានមកប្រទេសដែលជាទីកន្លែងកំណើតរបស់ឪពុកម្តាយកញ្ញា និងជាឱកាសសម្រាប់លើកទឹកចិត្តឱ្យស្រ្តីចូលរួមវិស័យកីឡាឱ្យកាន់តែច្រើន។
គណបក្សភ្លើងទៀនដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាដៃគូប្រជែងជាមួយនឹងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សង្ឃឹមលើសំឡេង«គាំទ្រលាក់មុខ» ពីក្រុមអ្នកបោះឆ្នោតដែលយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាអយុត្តិធម៌សង្គម ការបំពានអំណាចនិងអំពើពុករលួយ ដើម្បីទទួលជ័យជម្នះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំនេះ។
ទំនិញនិងសេវាកម្មជាច្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុនវ័នម៉រ ដែលក្រុមសកម្មជនបរិស្ថានប្រកាសធ្វើពហិការមិនប្រើប្រាស់នោះមានដូចជា ទឹកបរិសុទ្ធឱរ៉ាល់ មីជាតិ ភោជនីយដ្ឋានវ័នម៉រ ដែលស្ថិតក្រោមក្រុមហ៊ុន NVC Corporation។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក Patrick Murphy ថ្លែងថា អ្នកសារព័ត៌មានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ លើកកម្ពស់ការបញ្ចេញមតិ តម្លាភាព និងធានាថាសំឡេងរបស់ពលរដ្ឋត្រូវបានគេយកទៅផ្សព្វផ្សាយ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្កើនវោហាសាស្ត្រវាយប្រហារលើសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ខណៈក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុកដែលធ្វើការផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សសង្កេតឃើញថា ស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជានៅតែធ្លាក់ចុះខ្លាំងជាបន្តបន្ទាប់។
ប្រជាពលរដ្ឋជិត៣០០នាក់នោះ តំណាងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៥៣៨គ្រួសារ រស់នៅតំបន់៩៤ ស្ថិតក្នុងភូមិអំពៅព្រៃ ភូមិស្វាយព្រៃ និងភូមិជ្រៃយោង ឃុំកណ្តោក ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល និងភូមិអាចម៍កុក សង្កាត់កំពង់សំណាញ់ ក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល។
ខណៈការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ ២០២៣ ខិតជិតមកដល់ ការថ្លែងនិងឃោសនាអំពីសារៈសំខាន់នៃសន្តិភាពកាន់តែសកម្មឡើងពីសំណាក់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ស្របពេលដែលបញ្ហាអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ដីធ្លី និងជម្លោះការងារនៅតែបន្តកើតមានជាបន្តបន្ទាប់។
ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះលើកឡើងថា ជនរងគ្រោះពីរបបខោអាវខ្មៅមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌គ្រប់គ្រាន់ ពីអំពើឃោរឃៅដែលត្រូវបានគេកត់ត្រាថា បានកើតឡើងក្នុងសម័យនោះ បើទោះបីជាមានការកាត់ក្តីមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមមួយចំនួនក៏ដោយ។
អ្នកជំនាញផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុថា ការណ៍នេះអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការធ្លាក់ខ្លួនរបស់ពលរដ្ឋទៅជាអ្នកជាប់បំណុលវ័ណ្ឌកដោយសារការខ្ចីប្រាក់ដោយមិនមានផែនការប្រើប្រាស់ច្បាស់លាស់។
ព័ត៌មានផ្សេងទៀត
