ភ្នំពេញ — ការស្នងតំណែងជាមេដឹកនាំនៅកម្ពុជាទំនងមិនត្រូវធ្វើឡើងដោយតក់ក្រហល់នោះទេ។ កាលពីពីរបីឆ្នាំមុន នៅពេលមានការព្យាករណ៍ថា កូនប្រុសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងចូលកាន់តំណែងដឹកនាំប្រទេស នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានច្រានចោលការសន្និដ្ឋាននេះ តាមរយៈការថ្លែងសុន្ទរកថាមួយរបស់លោកនៅខេត្តព្រៃវែង កាលពីចុងឆ្នាំ ២០២១។
លោកបានថ្លែងថា៖ «បើខ្ញុំនៅអ៊ីចឹងហើយ អាកូនវាមកធ្វើអី។ វាចង់បាន[តំណែង]ទេ វាអត់ទេ។ វាត្រូវការនៅជាមួយគេ ជាមួយឯង។ សូម្បីតែចូលក្នុងសមាជិកជារដ្ឋាភិបាល ក៏ខ្ញុំមិនឱ្យចូលដែរ។ អ៊ីចឹងទេ លទ្ធភាព មិនមុនព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំ ២០២៨ ទេ។ អាចក្នុងចន្លោះ ២០២៨ ២០២៩ ២០៣០។ អ៊ីចឹងត្រូវចាំ ត្រូវរង់ចាំ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ក៏ការបោះឆ្នោតជាតិនាខែកក្កដាខាងមុខនេះ នឹងក្លាយជាការបោះជំហានដ៏ធំមួយទៀតសម្រាប់ដំណើរស្នងតំណែងនេះ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាអគ្គមេបញ្ជាការយោធាជាន់ខ្ពស់ម្នាក់ នឹងឈានជើងចូលក្នុងឆាកនយោបាយជាផ្លូវការជាលើកដំបូង ក្នុងនាមជាបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្តឈរឈ្មោះលេខរៀងទី ១ ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ហើយនេះក៏មិនមែនជាទីបញ្ចប់នៃសម័យកាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទាំងស្រុងនោះដែរ។ ហើយសម្រាប់មនុស្សមួយចំនួនធំ មិនយូរប៉ុន្មានសម័យកាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់តំណែងជិត ៤០ ឆ្នាំមកនេះ នឹងសាបបន្តិចម្តងៗ។ ហើយខណៈលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងស្វះស្វែងពង្រឹងការគាំទ្រទាំងនៅក្នុងបក្ស និងក្រៅបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំណាប់អារម្មណ៍របស់សាធារណជននឹងងាកទៅផ្តោតលើមេដឹកនាំវ័យក្មេងវ័យ ៤៦ឆ្នាំរូបនេះ ដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅសាលាបណ្ឌិត្យសភាយោធា West Point របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ស្របពេលដែលលោកកំពុងបង្ហាញខ្លួនក្នុងនាមជាអ្នកស្នងតំណែងជំនួសឪពុករបស់លោកដោយសន្សឹមៗ។
លោក សុន ឆ័យ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងជើងចាស់ម្នាក់ ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានម្នាក់របស់គណបក្សភ្លើងទៀន បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេ កាលពីដើមខែកុម្ភៈថា៖
«គាត់មានការអប់រំបានច្រើន ហើយអប់រំនៅក្រៅប្រទេសទៀត នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅប្រទេសអង់គ្លេស។ ដូច្នេះ គាត់មានការចេះដឹង។ អាហ្នឹងយើងត្រូវឱ្យតម្លៃគាត់»។
លោកបន្តថា៖ «អ្វីដែលយើងរង់ចាំរឿងស្នាដៃ។ យើងចង់រង់ចាំមើលស្នាដៃគាត់ ដូចជាការដោះស្រាយបញ្ហាធំៗនៅក្នុងសង្គម ដូចជាបញ្ហាការពារបរិស្ថាន ឧទាហរណ៍ តើគាត់មានវិធានការអី? តើគាត់អាចនឹងបញ្ឈប់សកម្មភាពនាំឈើទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីរក្សាឈើ ព្រៃឈើយើងបានទេ? បញ្ហាអំពើពុករលួយ ថាតើគាត់ហ៊ានអារកាត់ទេ? កាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ ដើម្បីឱ្យមន្ត្រីរាជការបម្រើសេវាល្អដល់ពលរដ្ឋ»។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមក្រុមអ្នកដឹកនាំជំនាន់ថ្មីក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលភាគច្រើនជាកូនរបស់មេដឹកនាំវ័យចំណាស់ៗរបស់គណបក្សកាន់អំណាចមួយនេះ។ អ្នកដឹកនាំជំនាន់ថ្មីទាំងនេះ ឬដែលត្រូវបានក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជាហៅថា «ឈាមថ្មី» នោះ ត្រូវបង្ហាញសមត្ថភាពដឹកនាំរបស់ខ្លួននៅក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំតទៅមុខទៀត ដោយដើរស្របនឹងតុល្យភាពអំណាចរបស់បក្ស។ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ ពួកគេក៏ត្រូវបញ្ចុះបញ្ចូលប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាឱ្យយល់ឃើញថា ពួកគេមានទស្សនវិស័យទំនើបថ្មីសម្រាប់កម្ពុជា ដោយមិនហ៊ានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរណាមួយដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធបរិបាលនៃរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់បក្ស ដែលស្រាក់ជាប់នឹងភាពស្មោះស្ម័គ្រនឹងបក្សឡើយ។
លោក Sebastian Strangio អ្នកនិពន្ធសៀវភៅ «កម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន» (Hun Sen's Cambodia) បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេតាមប្រព័ន្ធ Zoom ពីអូស្ត្រាលីថា៖ «លុះត្រាណាលោក ហ៊ុន សែន ទទួលមរណភាព ឬចេញផុតពីឆាកនយោបាយជាដរាបនោះ លោក ហ៊ុន សែន នៅតែមានតួនាទីចម្បងនៅក្នុងឆាកនយោបាយកម្ពុជា។ បើទោះបីជាលោកមិនធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាផ្លូវការតទៅទៀត លោកនឹងនៅតែបន្តធ្វើការនៅក្រោយឆាកដើម្បីធានាស្ថិរភាពអំណាចក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា»។
លោក Strangio បានបន្តថា៖ «ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថា សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរ ប្រសិនបើការផ្ទេរអំណាចត្រូវបានធ្វើឡើងដោយរលូន ដោយគ្មានការប្រឆាំងនៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ខ្ញុំទស្សន៍ទាយថា ប្រហែលគ្មានការផ្លាស់ប្តូរច្រើននោះទេ»។
ការត្រៀមស្នងអំណាច
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានក្លាយជាឧត្តមសេនីយ៍ផ្កាយបួនជាផ្លូវការនៅខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។ នេះមានន័យថា លោកមានតំណែងស្មើនឹងមេដឹកនាំយោធា ដែលភាគច្រើនមានអាយុស្មើនឹងឪពុករបស់លោក ដែលមួយចំនួននៃអ្នកទាំងនោះធ្លាប់ជាអតីតយុទ្ធជនខ្មែរក្រហម មុនពេលចូលរួមជាមួយនឹងកងទ័ពវៀតណាម ដែលបានវាយប្រយុទ្ធនឹងរបបខ្មែរក្រហមរបស់ ប៉ុល ពត នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០។
រាល់ការមិនពេញចិត្តណាមួយចំពោះការរះឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គឺមិនត្រូវបាននិយាយដោយបើកចំហនោះទេ ស្របពេលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងពង្រឹងប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកក្នុងឆាកនយោបាយផងដែរនោះ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាសមាជិកម្នាក់នៃគណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍ដ៏មានអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ក្នុងអំឡុងពេលជិត ១០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាមួយនឹងប្អូនប្រុសពៅគឺលោក ហ៊ុន ម៉ានី បានទទួលបន្ទុកដឹកនាំកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់បក្ស ដើម្បីពង្រីកមូលដ្ឋានគាំទ្រដល់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងចំណោមយុវជនកម្ពុជា ទាំងនៅក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។
យុវជនកម្ពុជា បានក្លាយជាកម្លាំងជំរុញនៅពីក្រោយភាពជោគជ័យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិ កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ និងដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏មានប្រជាប្រិយភាពមួយទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងតាមបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ដូចជាប្រទេសថៃ និងកូរ៉េខាងត្បូង ដែលមានពលករខ្មែរចំណាកស្រុកច្រើន។
ស្របពេលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននិងបន្តបង្ក្រាបលើក្រុមអ្នកប្រឆាំងជាប្រព័ន្ធក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និង លោក ហ៊ុន ម៉ានី បានពង្រឹងសកម្មភាពនិងបង្កើនវិធីសាស្ត្រលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗដល់យុវជនកម្ពុជា ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ពួកគេទៅនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងក្រុមអ្នកជំនាន់ថ្មីក្នុងជួរគណបក្សនេះ។ ហើយស្របពេលដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានព្យាករណ៍ថា នឹងឡើងស្នងតំណែងជំនួសឪពុកលោក ទោះតាមរយៈការបោះឆ្នោត ឬមិនតាមរយៈការបោះឆ្នោតក្តី ក៏គេឃើញថា កូនៗរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏បានចូលកាន់តំណែងធំៗផងដែរ។
ក្នុងចំណោមនោះ ការតែងតាំងឱ្យឡើងកាន់តំណែងដ៏គួរឲ្យកត់សម្គាល់នាពេលថ្មីៗនេះ រួមមានលោក ឌិត ទីណា កូនប្រុសរបស់ប្រធានតុលាការកំពូល ដែលទទួលបានការអប់រំពីប្រទេសបារាំង ត្រូវបានតែងតាំងឲ្យដឹកនាំក្រសួងកសិកម្មកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២២ ក្នុងតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ។ ហើយលោក ថោង រដ្ឋសក្តិ កូនប្រុសរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ ក៏ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋលេខាធិការម្នាក់របស់ក្រសួងនេះកាលពីដើមខែមេសាកន្លងទៅនេះផងដែរ។
អ្នកស្រី Astrid Norén-Nilsson សាស្ត្រាចារ្យជំនួយជាន់ខ្ពស់ប្រចាំមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអាស៊ីបូព៌ានិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃសាកលវិទ្យាល័យ Lund ក្នុងប្រទេសស៊ុយអែត បានថ្លែងថា៖ «ក្នុងរយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ ការផ្លាស់ប្តូរថ្នាក់ដឹកនាំ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយ។ ជាមួយនឹងការចូលកាន់អំណាចពីសំណាក់បុគ្គលដែលមានសញ្ញាបត្រអប់រំបណ្ឌិតជាន់ខ្ពស់ យើងអាចរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីអាចផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងសង្គមជាតិតាមរបៀបថ្មី និងបង្ហាញអំណាចរបស់ពួកគេក្នុងរូបភាពថ្មី បើប្រៀបនឹងជំនាន់មេដឹកនាំដែលជាឪពុករបស់ពួកគេ»។
អ្នកស្រីសាស្ត្រាចារ្យរូបនេះបានបន្ថែមថា៖ «ថ្នាក់ដឹកនាំជំនាន់ថ្មីនេះ ដែលមិនមានប្រវត្តិប្រឡូកក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងគូបដិបក្ខប្រយុទ្ធគ្នា មានលទ្ធភាពថ្មីក្នុងការបង្ហាញខ្លួនជាតំណាងឱ្យជាតិទាំងមូល ដែលនេះប្រាកដជាអ្វីដែលពួកគេត្រៀមខ្លួនធ្វើ»។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលកើតឡើងនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិនាខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ កំពុងបង្ហាញពីកត្តាប្រឈមនៃលទ្ធភាពក្នុងការនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរថ្មីដោយក្រុមអ្នកដឹកនាំថ្មីរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
កាលពីដើមខែមីនា មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះរយៈពេល ២៧ ឆ្នាំពីបទក្បត់ជាតិ។
កាលពីចុងខែមីនា សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនត្រូវបានចាប់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ហោះសារតាមបណ្តាញសង្គមដែលបានរិះគន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ រីឯកាលពីខែកុម្ភៈ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យបិទវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD - វីអូឌី) ដោយក្រសួងព័ត៌មានបានដកអាជ្ញាបណ្ណពីបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឯករាជ្យមួយនេះ។ សារព័ត៌មានវីអូឌី គឺជាបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យក្នុងស្រុកចុងក្រោយបង្អស់មួយនៅកម្ពុជា។
លោក Strangio បានយល់ស្របថា ការចូលកាន់តំណែងជាន់ខ្ពស់ជាបន្តបន្ទាប់របស់ក្រុមអ្នកដឹកនាំវ័យក្មេងក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តំណាងឲ្យ «ការផ្លាស់ប្តូរជាជំនាន់ដ៏សំខាន់មួយ» ដែលផ្តល់សុទិដ្ឋិនិយមឱ្យពិភពលោកផ្លាស់ប្តូរការយល់ឃើញនិងឥរិយាបថមកលើប្រទេសកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែលោកយល់ថា ការបន្តរក្សានិងអនុវត្តប្រព័ន្ធបរិបាលជាច្រើនទសវត្សរ៍របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលឱ្យតម្លៃលើភាពស្មោះស្ម័គ្រនឹងបក្ស នឹង «រារាំងការធ្វើកំណែទម្រង់ធំដុំណាមួយ»។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ក្រុមអ្នកដឹកនាំវ័យក្មេងទាំងនេះ បើទោះបីជាទស្សនវិស័យរបស់ពួកគេខុសពីឪពុក និងជីតារបស់ពួកគេខ្លះក្តី ក៏ខ្ញុំនៅតែគិតថា ពួកគេនឹងបន្តធ្វើការតាមគោលការណ៍នៃប្រព័ន្ធដឹកនាំ [របស់បក្ស] ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយផ្អែកលើធាតុដែលប្រឆាំងនឹងកំណែទម្រង់នយោបាយណាមួយ»។
កូនដូចឪពុក?
នៅក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងមកនេះ ការបង្ហាញខ្លួនជាសាធារណៈរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានកើនឡើងខ្លាំង។ លោកមានវត្តមានហើយថ្លែងសុន្ទរកថាស្ទើរតែប្រចាំថ្ងៃ នៅតាមពិធីសម្ពោធមន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន វត្តអារាម ព្រះវិហារ រោងចក្រ និងសូម្បីតែ សណ្ឋាគារផងដែរ ដែលនេះជាតួនាទីមួយដែលឪពុករបស់លោកបានធ្វើអស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍មកហើយ។
ដោយឡែកសម្រាប់កាតព្វកិច្ចផ្លូវការរបស់លោក ជាពិសេសក្នុងឋានៈជាអគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជួបនិងពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកនាំយោធាជាន់ខ្ពស់ប្រមាណ ២៩ នាក់ នៃបណ្តាប្រទេសជាច្រើន និងមេដឹកនាំលើពិភពលោកយ៉ាងហោចណាស់ ១០ នាក់ ក្នុងនោះរួមមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនលោក Fumio Kishida និងប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping។
សូម្បីតែបណ្តាញសង្គមរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មើលទៅក៏ហាក់ស្រដៀងនឹងបណ្តាញសង្គមរបស់ឪពុកលោកផងដែរ ដោយគេឃើញមានមាតិកាពោរពេញដោយឃ្លីបវីដេអូខ្លីៗ ដែលបង្ហាញពីមតិយល់ឃើញនិងការបកស្រាយរបស់លោកអំពីការពង្រឹងគុណភាពស្ថាប័ន និងអំពីបញ្ហាក្នុងសង្គមនានា ដោយមិនភ្លេចពីការសរសើរនិងដឹងគុណដល់កេរដំណែលសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឡើយ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងក្នុងឃ្លីបវីដេអូមួយ ដែលត្រូវបានបង្ហោះលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់លោក កាលពីចុងខែកុម្ភៈក្នុងសម្តីដើមថា៖ «សង្គ្រាមនិងការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងនោះហើយ គឺជាដើមចម ជាសត្រូវធំបំផុតសម្រាប់ជាតិរបស់យើង។ អ៊ីចឹងកុំឱ្យអាសត្រូវនេះត្រឡប់មកប្រទេសរបស់យើង ត្រូវរួមគ្នាការពារសន្តិភាព»។ហើយអ្នកណាជាអ្នកសម្រេចកម្ចាត់សត្រូវរួមរបស់ជាតិខ្មែរយើង គឺបញ្ចប់សង្គ្រាម គឺគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់សម្តេចតេជោ និងថ្នាក់ដឹកនាំធំៗសំខាន់ៗ»។
ហើយរូបភាពនិងសារចែករំលែកនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដែលមានអ្នកតាមដាន ឬហៅថា Followers ចំនួនជាង ១លាន ១សែននាក់នោះ ក៏បានបង្ហាញឱ្យឃើញគុណសម្បត្តិរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំមួយរូបដែលប្រកបដោយភាពអង់អាច ជាមេបញ្ជាការយោធាដ៏មោះមុត ជាឪពុកដែលផ្តល់ក្តីស្រឡាញ់ដល់ក្រុមគ្រួសារ និងជាកូនប្រុសដែលដឹងគុណម្នាក់។
ដោយភាគច្រើនស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានយោធា ការថ្លែងជាសាធារណៈរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ហាក់ស្រដៀងនឹងរបៀបនិយាយរបស់ឪពុកលោក។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែងតែចង្អុលនិងធ្វើកាយវិការ ខណៈពេលនិយាយចំចំណុចណាមួយ ដោយឈប់បន្តិចពេលកំពុងនិយាយ ជាវិធីសាស្ត្រនៃការថ្លែងជាសាធារណៈ ដោយរង់ចាំប្រតិកម្មពីអ្នកស្តាប់ដូចជាការទះដៃជាដើម។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែងចាប់ផ្តើមការថ្លែងរបស់លោកជាមួយនឹងសុន្ទរកថាបែបផ្លូវការ ដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងការធ្វើអធិប្បាយលើបញ្ហាថ្មីៗដែលកើតឡើងក្នុងសង្គមកម្ពុជា ឬឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍ព័ត៌មានមួយចំនួន ដែលរិះគន់លើរូបលោក ឬប្រតិកម្មទៅនឹងការរិះគន់មួយចំនួនរបស់ដៃគូប្រជែងនយោបាយប្រឆាំងជើងចាស់របស់ឱពុកលោក គឺលោក សម រង្ស៊ី។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់បានថ្លែងដោយសំដៅទៅលើលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួន កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក្នុងសម្តីដើមថា៖ «ឥឡូវតាំងពីខ្ញុំត្រូវបានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រកាសជាបេក្ខជនបន្តវេនពីសម្តេច ជេរព្យុះ ថ្ងៃណាក៏ជេរដែរ។ ជេរទី ១ ជេរបង្កាច់បង្ខូច។ សម្រាប់ខ្ញុំ អត់ពេលឆ្លើយតប អត់ពេល»។
វីដេអូខ្លីនៃសុន្ទរកថានេះក៏ត្រូវបានចែករំលែកនៅលើបណ្តាញសង្គមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលមានអ្នក Followers ចំនួនជាង ១៤ លាននាក់ផងដែរ។
លោក អ៊ា សុផល ព្រឹទ្ធបុរសរងជាន់ខ្ពស់និងសាស្ត្រាចារ្យជំនួយប្រចាំសាលា Thunderbird School of Global Management នៃសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Arizona បានឱ្យដឹងថា សារដ៏ច្បាស់នោះគឺថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រៀមនឹងចូលស្នងតំណែង។ ប៉ុន្តែអ្វីនឹងកើតឡើងបន្ទាប់ពីការឡើងកាន់តំណែងនោះ មិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ អ៊ា សុផល បានថ្លែងនៅក្នុងសារអេឡិកត្រូនិចមកកាន់វីអូអេក្នុងន័យដើមថា៖ «វាប្រាកដណាស់ថា ឪពុកចង់ឲ្យកូនប្រុសខ្លួន ចូលកាន់តំណែងបន្ត នេះជាសេណារីយ៉ូដែលត្រូវបានរំពឹងទុក ហើយត្រូវបានរៀបចំរួចហើយ។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងចូលកាន់អំណាចយ៉ាងប្រាកដណាស់។ នេះមិនមានជារឿង «បើសិន» ឬ «ប៉ុន្តែ» នោះទេ។ យ៉ាងណាមិញ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅតែត្រូវរក្សាអំណាច។ ការណ៍នេះអាស្រ័យលើរបៀបដឹកនាំរបស់លោក ហើយថាតើនរណានឹងហ៊ានតវ៉ានឹងការដឹកនាំរបស់លោក នៅពេលនោះ»។
បង្កើតទស្សនវិស័យថ្មី ការពារកេរដំណែលរបស់ឪពុក
កើតនៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ក្នុងអំឡុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ហើយធំដឹងក្តីក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គឺជាអ្នកជំនាន់ក្រោយសង្គ្រាម ដែលដឹងច្បាស់ពីភាពលំបាកអំឡុងពេលមានសង្គ្រាម។ ប៉ុន្តែមួយភាគធំនៃដំណើរជីវិតរបស់លោក លោកបានរស់នៅក្នុងជីវិតដែលមានបុព្វសិទ្ធខ្ពស់ ក្នុងនាមជាកូនប្រុសរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា។
ពេលអាយុ ១៨ ឆ្នាំ លោកបានទៅរៀននៅសាលាបណ្ឌិត្យសភាយោធាអាមេរិក West Point ហើយបានបញ្ចប់ការសិក្សានោះនៅឆ្នាំ ១៩៩៨។ បន្ទាប់មក លោកបានបន្តការសិក្សានិងទទួលបានសញ្ញាបត្រអនុបណ្ឌិតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅសាកលវិទ្យាល័យ New York University នៅឆ្នាំ ២០០២ ហើយបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច នៅសាកលវិទ្យាល័យ University of Bristol នៅចក្រភពអង់គ្លេស នៅឆ្នាំ ២០០៨។
លោក ឆាយ សុផល អ្នកនិពន្ធសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «កូនប្រុសច្បងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដំណើរឆ្ពោះទៅបន្តវេន ហ៊ុន ម៉ាណែត» ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពនៅខែសីហា ឆ្នាំ ២០២២ បានថ្លែងថា៖ «នៅពេលដែលខ្ញុំជួបគាត់ផ្ទាល់ នៅគេហដ្ឋាន ការដែលខ្ញុំពិនិត្យមើលសម្តីសំដៅ ស្តាប់សម្តីប្រសាសន៍គាត់ សម្លឹងមើលកែវភ្នែកគាត់ ខ្ញុំគិតថា មនុស្សគាត់គឺជាបុគ្គលម្នាក់ក្នុងនាមបុគ្គលអ្នកដឹកនាំ»។
អ្នកនិពន្ធរូបនេះបានលើកឡើងអំពីលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែរថា៖ «គាត់ទទួលបានការអប់រំជាន់ខ្ពស់ ជាពិសេសនៅអាមេរិក នៅ West Point ហើយគាត់ជាបណ្ឌិតសេដ្ឋកិច្ចទៅទៀត អ៊ីចឹងផ្នែកយោធានិងសេដ្ឋកិច្ចនេះសំខាន់ណាស់»។
លោក អ៊ូ វីរៈ ស្ថាបនិកនៃមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវវេទិកាអនាគត (Future Forum) នៅក្រុងភ្នំពេញ បានថ្លែងថា ការស្នងតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីតាមការរំពឹងទុកចំពោះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទំនងនឹងតម្រូវឲ្យមានការការពារកេរដំណែលរបស់ឪពុកលោក និងការព្យាយាមដឹកនាំប្រទេសនៅក្នុងទិសដៅថ្មីមួយ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា លោក [ហ៊ុន ម៉ាណែត] នឹងព្យាយាមធ្វើកិច្ចការទាំងពីរនេះ។ ប៉ុន្តែតើប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងបក្សនឹងអនុញ្ញាតឲ្យលោកអាចសម្រេចកិច្ចការទាំងនេះបានដែរឬទេ? ចម្លើយគឺមិនអាចទៅរួចនោះទេ។ ខ្ញុំគិតថា លោកនឹងយល់ឃើញថា វាជាបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញខ្លាំង ហើយលំបាកខ្លាំងនៅក្នុងការព្យាយាមសម្រេចកិច្ចការទាំងនេះ»។
ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលទំនងនឹងក្លាយជាមេដឹកនាំបន្ទាប់របស់កម្ពុជា ធ្លាប់បង្ហាញបំណងនៅក្នុងការធ្វើដូច្នេះ។ ថ្លែងកាលពីខែមេសាកន្លងទៅនេះអំពីកំណែទម្រង់នៅក្នុងជួរយោធា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានលើកឡើងថា៖
«ហើយយើងធ្វើកំណែទម្រង់ យើងពង្រឹងនេះ គឺមិនមែនតាមអារម្មណ៍របស់ខ្ញុំទេ តាមមនោសញ្ចេតនាទេ គឺយើងយកច្បាប់ជាគោល។ ខ្ញុំមកធ្វើកំណែទម្រង់កងទ័ព ខ្ញុំមិនមែនមកធ្វើប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្ញុំទេ។ ខ្ញុំទទួលកាតព្វកិច្ចបទបញ្ជាថ្នាក់លើមកធ្វើ ដើម្បីពង្រឹងឋានានុក្រម រៀបរយកងទ័ព។ តែកំណែងទម្រង់មានប៉ះហើយ មុខតែមានអ្នកខឹង មានអ្នកសប្បាយចិត្ត»។
លោក អ៊ូ វីរៈ បានព្រមានអំពីភាគីពាក់ព័ន្ធនានានៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងអន្តរកាលនៃការបន្តវេនដឹកនាំនេះ ថា៖ «[មនុស្សជាច្រើន]នឹងព្យាយាមទាញយកផលប្រយោជន៍ ដែលមិនមានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់គ្រប់គ្នា ហើយការណ៍នេះនឹងបង្កើតជាភាពតានតឹងយ៉ាងច្រើនផងដែរ»។
លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរថា ការប្រទាញប្រទង់នេះនឹងតម្រូវឲ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើ «ការសម្រុះសម្រួលជាច្រើន»។
លោក អ៊ូ វីរៈ បានថ្លែងថា៖ «ត្រូវធ្វើការសម្រុះសម្រួលច្រើនណាស់។ ហើយសំណួរគឺថា តើកម្រិតសមស្របនៃការព្រមព្រៀងនោះស្ថិតនៅត្រង់ចំណុចណា? បញ្ហានេះមិនត្រឹមតែត្រូវការគុណគូធម្មតានោះទេ។ វាថែមទាំងត្រូវការសិល្បវិធី ភាពច្នៃប្រតិដ្ឋ និងភាពជាអ្នកដឹកនាំ គឺថា សមត្ថភាពទាំងអស់នេះបូកបញ្ចូលគ្នាតែម្តង។ ត្រូវមានសមត្ថភាពទាំងអស់នេះ ឬលើសពីនេះ ដើម្បីអាចសម្រេចបាន»។
ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកជំនាញខ្លះនៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា យល់ថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហាញសមត្ថភាពទាំងអស់នេះរួចមកហើយ នៅក្នុងការរក្សាតុល្យភាពអំណាចនិងឥទ្ធិពលក្នុងការសម្រេចចិត្ត ក្នុងនាមជាអ្នកបន្តវេន។
លោក លី ចាន់តុលា ប្រធានគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយ នៅការិយាល័យរបស់លោក កាលពីថ្ងៃកុម្ភៈថា៖
«បើថាធ្វើលើកិច្ចការអីមួយ គាត់មានការសម្រេចចិត្តរបស់គាត់មួយ បានន័យថា គាត់ប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងរបស់គាត់ហ្នឹងសម្រាប់យកជាជំហរមួយហើយ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់មក ប្រជុំហ្នឹងគាត់ស្តាប់គេ។ អ៊ីចឹងពេលស្តាប់ហ្នឹង ពេលខ្លះយើងកត់សម្គាល់ឃើញថា ជំហររបស់គាត់មានការកែប្រែដែរ ផ្លាស់ប្តូរដែរ ដោយសារតែគាត់ស្តាប់អ្នកជំនាញឱ្យយោបល់»។
មេធាវីដែលទទួលបានការអប់រំពីប្រទេសបារាំងរូបនេះ បានថ្លែងអំពីទំនុកចិត្តរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញក្នុងបក្ស ថា៖
«ខ្ញុំមានទំនុកចិត្ត ជាពិសេសវាចំពេលវេលាមួយដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គាត់យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអ្នកបន្តវេន។ អ៊ីចឹងតាមរយៈនេះ ខ្ញុំគិតថា ក្នុងចំណោមយុវជនជំនាន់ក្រោយអ្នកបន្តវេននេះ គឺឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ាណែត គាត់សាកសម។ ហើយខ្ញុំគិតថា តាមរយៈចំណេះដឹង ហើយនិងបទពិសោធន៍ ហើយក៏ដូចជាកន្លងមកនេះ យើងឃើញថាសមិទ្ធិផលការងារដែលគាត់បានធ្វើនេះ គឺគាត់សាកសម ហើយក៏មានទំនុកចិត្ត»។
ចាប់តាំងពីចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការជាលើកដំបូងក្នុងតំណែងជាអគ្គមេបញ្ជាការកងកម្លាំងជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្មនៅឆ្នាំ ២០០៨ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រឡូកនៅក្នុងកិច្ចការកែទម្រង់យោធា ការចរចាក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនៅឆ្នាំ ២០១១ ការទប់ទល់នឹងការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩ នៅកម្ពុជា និងកិច្ចការការទូត សង្គម និងមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀត ដែលជាគោលការណ៍នយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ហើយសមិទ្ធផលរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាកូនប្រុសច្បងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទំនងនឹងកើនកាន់តែច្រើនឡើងនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខទៀតនេះ មិនថាពេលណាលោកនឹងជំនួសតំណែងរបស់ឪពុកលោកជាផ្លូវការនោះទេ។
ហើយស្របពេលដែលរដូវកាលបោះឆ្នោតនឹងចូលជាធរមាននៅក្នុងរយៈពេលពីរខែខាងមុខនេះ ពលរដ្ឋកម្ពុជាអាចរំពឹងឃើញការចេញមុខកាន់តែច្រើនពីសំណាក់មេដឹកនាំវ័យក្មេងនាពេលអនាគតរបស់ពួកគេ។
លោក អ៊ូ វីរៈ បានសម្លឹងឃើញថា បើទោះបីជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានរំពឹងជាទូទៅថា នឹងឈ្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដោយសារតែស្ថានភាពអន់ខ្សោយនៃគណបក្សប្រឆាំងដែលរងការរឹតត្បិតក្តី ក៏ការសម្រេចដាក់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រនៅក្នុងសន្លឹកឆ្នោតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិ នៅខែកក្កដាខាងមុខ គឺជា «សេណារីយ៉ូដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់គណបក្សដឹកនាំប្រទេសមួយនេះ»។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការស្នងតំណែងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រហែលជាកិច្ចការដែលត្រូវបានសម្រេចទុករួចទៅហើយ ប៉ុន្តែភាពស្របច្បាប់តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកក្នុងនាមជាអនាគតមេដឹកនាំប្រទេស នឹងអាស្រ័យលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតជាតិ អាណ្តត្តិទី ៧ នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។
លោក អ៊ូ វីរៈ ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា គណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មី រួមទាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ខ្លួនឯង គួរតែដាក់ឲ្យពលរដ្ឋបោះឆ្នោតក្រោមជំនឿទុកចិត្តកាន់តែច្រើនជាងមុន ដើម្បីឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ អាចទទួលបានអាណត្តិគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះជាយោបល់របស់ខ្ញុំ»៕
