میزان مشارکت در پرجمعیت‌‌ترین استان و شهر ایران از میانگین مشارکت سراسری پایین‌تر بوده است.
شاهزاده رضا پهلوی، که پیشتر در گفتگوی اختصاصی خود با صدای آمریکا، کمپین «نه به جمهوری اسلامی» را یک کمپین مادر توصیف کرده بود، در توئیتر خود با اشاره به این که مردم ایران «یک صدا» به جمهوری اسلامی «نه» گفتند، نوشت: «مردم ایران در تحریم شجاعانه و تاریخی انتخابات تقلبی ۱۴۰۰، جنبش آزادسازی ایران را به مرحله نهایی رسانده‌اند.» وی در ادامه افزوده است: «دنیا نباید با این رژیم در حال فروپاشی تعامل کند.»
وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران نتایج انتخابات ریاست جمهوری جمعه ۲۸ خرداد را با چندین ساعت تاخیر اعلام کرد. براساس این نتایج که وزارت کشور دولت حسن روحانی اعلام کرد، از ۲۸.۸ میلیون رای، ابراهیم رئيسی حدود ۱۷.۹میلیون، محسن رضایی حدود ۳.۴ میلیون، عبدالناصر همتی ۲.۴ میلیون و امیرحسین قاضی زاده هاشمی کمتر بیش از ۹۹۰هزار رای آورد.
پس از اعلام نتایج سیزدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران توسط وزارت کشور دولت حسن روحانی و اعلام پیروزی سید ابراهیم رئیسی با مجموع آرای حدود ۱۷.۹ میلیون از ۲۸.۸ میلیون رای به صندوق ریخته شده، برخی پایین بودن رقم شرکت‌کنندگان را «سقوط جمهوری اسلامی» و «انقلاب آرام» و برخی دیگر نیز مشارکت در انتخابات را «پیروزی سیاسی» دانسته‌‌اند.
پیروزی ابراهیم رئیسی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، که در پی اثرگذاری درخواست‌ها برای تحریم انتخابات با نرخ مشارکت پایین‌تری نسبت به دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری به دست آمد، با واکنش‌های مختلفی از سوی مقامات بین‌المللی و تعدادی از رهبران جهان همراه شد.
رای گیری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران که از ساعت هفت صبح روز جمعه ۲۸ خرداد در حوزه‌های انتخابیه داخل و خارج از کشور آغاز شده بود، ساعت ۲ بامداد روز شنبه به پایان رسید. تا ساعت ۱۱ صبح شنبه ۲۹ خرداد نتایج انتخابات اعلام نشده بود اما عبدالناصر همتی، محسن رضایی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی سه رقیب ابراهیم رئیسی در پیام‌های جداگانه، پیروزی رئيسی را تبریک گفتند.
مایکل روبین، پژوهشگر موسسه «آمریکن انترپرایز»، در مقاله‌ای که در نشریه «نشنال اینترست» منتشر کرده، می‌نویسد طنز‌آمیز است که روزنامه‌نگاران آمریکا‌یی که اشتباه بودن نظرسنجی‌های انتخاباتی آمریکا را شاهد بوده‌اند، نظرسنجی‌هایی را که حکومت ایران در رسانه‌های داخلی منتشر می‌کند باور می‌کنند. او یادآور می‌شود که جمهوری اسلامی تنها به خبرنگارانی ویزا میدهد که آماده خودسانسوری باشند و همچنین می‌نویسد، از خیابان‌های شمال تهران نمی‌شود درباره بقیه کشور خبررسانی کرد.
یک شاکی پرونده سعید طوسی، قاری قرآن نزدیک به علی خامنهای، که به تجاوز و آزار جنسی نوجوانانی که نزد او قرآن می‌آموختند متهم است، در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی، رییس قوه قضاییه و نامزد ریاست جمهوری در انتخابات ۱۴۰۰، با اشاره به اظهارات او در مناظره مبنی بر شنیدن و نادیده گرفتن انتقادها، نوشته است که نه تنها رئیسی برای «رسیدگی عادلانه» به پرونده سعید طوسی «هیچ کاری» نکرده، بلکه به متخلفان «مسئولیت هم داده است» و نحوه برخورد رییس قوه قضاییه با این پرونده «محک خیلی خوبی برای اثبات صدق سخنان» او است.
بابک مرادی، خواننده، نوازنده، و آهنگساز ایرانی ساکن آلمان، در آستانه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، نماهنگ اعتراضی جدیدی را منتشر کرد.
بیش از یکصد فعال سیاسی و مدنی در اعتراض به آنچه «انتخابات مهندسی‌شده و تحقیرآمیز» خوانده‌اند، با انتشار بیانیه‌ای گفته‌اند همراه با مردم به نقض حاکمیت ملی، استبداد، ارتجاع، بی‌عدالتی، فساد و دروغ، «نه» می‌گویند.
دو روز مانده به برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سعید جلیلی، و علیرضا زاکانی به نفع ابراهیم رئیسی و محسن مهرعلیزاده به نفع عبدالناصر همتی از شرکت در انتخابات انصراف دادند.
جبهه اصلاحات ایران که از تشکل های اصلی اصلاح طلبان حکومتی در ایران به شمار می رود اعلام کرد از هیچ کدام از نامزدهای تایید صلاحیت شده حمایت نمی کند.
دولت حسن روحانی روز یکشنبه ۲۳ خرداد، انتقاد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران در مورد افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ را رد کرد و مسئولیت این اقدام و نحوه برخورد با اعتراض های مرتبط با آن را متوجه حاکمیت جمهوری اسلامی دانست.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در حالی فرا می‌رسد که آمار شهروندان ایرانی که تمایلی به شرکت در انتخابات ندارند در این دوره نسبت به گذشته افزایش یافته است. در این میان میرحسین موسوی و گروهی از کنشگران سیاسی و مدنی داخل و خارج از کشور نیز از تحریم انتخابات حرف می‌زنند.
جمعی از کنشگران مدنی و سیاسی داخل و خارج از ایران، ضمن حمایت از تحریم انتخابات ۱۴۰۰ خواستار تغییر اساسی در قانون اساسی شده‌اند. در همین حال، میرحسین موسوی، از رهبران جنبش سبز ایران، می‌گوید در کنار مردم علیه انتخابات‌های مهندسی شده می‌ایستد.
علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی و مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه ٢٢ خرداد با انتشار بیانیه‌ای کوتاه در تارنمای رسمی خود و نیز حساب‌های شخصی‌اش در رسانه‌های اجتماعی، با اشاره به «اثبات کذب بودن گزارش‌های داده شده» به شورای نگهبان در رابطه با خود و خانواده‌اش، از آنها خواسته است «کلیه دلایل عدم احراز صلاحیت» وی را «بدون هرگونه پرده‌پوشی به صورت رسمی و علنی» اعلام کنند.
از بنی‌صدر تا حسن روحانی؛ جایگاه رئیس جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تاکنون
شاهزاده رضا پهلوی در کنفرانس مجازی «نه به جمهوری اسلامی، رای بی رای، آری به همبستگی ملی» گفت که این جلسه، نمونه کوچکی از کثرت‌گرایی سیاسی‌ای است که در آینده ایران به وجود خواهد آمد.
رسول نفیسی، استاد جامعه‌شناسی در آمریکا، معتقد است که «ابعاد منطقی و سیاسی دیسکورس انتخابات اخیر ریاست جمهوری در ایران و به‌خصوص دوگانه "رای دادن یا ندادن" نیاز به بررسی بیشتر و خالی از ملاحظات حزبی و گروهی دارد، و این در شرایطی است که در کل، مردم اقبالی به انتخابات نشان نمی‌دهند و عدم شرکت در انتخابات به عنوان یک عمل سیاسی سلبی تدریجا تبدیل به یک نوع عمل اثباتی می‌شود.»
در پی ابراز نگرانی کمیته بهداشت و درمان نسبت به «عادی‌انگاری» وضعیت با وجود شیوع کرونا از سوی برخی نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰، حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، دستور داد «با جدیت و قاطعیت هر چه تمام‌تر» با نامزدهای متخلف در این خصوص برخورد شود و این برخوردها به مردم اطلاع داده شود.
جمعی از کنشگران مدنی و سیاسی داخل ایران که ماه گذشته در نامه ای با امضای ۲۳۱ نفر، بر لزوم «تحریم گسترده انتخابات ساختگی و فرمایشی و برکناری علی خامنهای» تاکید کرده بودند، روز چهارشنبه نوزدهم خرداد در شبکه اجتماعی کلاب هاوس با تشکیل اتاق گفتمان «گذار خشونت‌پرهیز، به سوی دموکراسی جهان‌گرا» به بحث پیرامون راهکارهای گذار از جمهوری اسلامی پرداختند.
آسوشیدپرس در گزارشی می‌گوید در حالی که غرب برنامه هسته‌ای ایران و تنش‌های خاورمیانه را به عنوان مهمترین مسائل برای جمهوری اسلامی تلقی می‌کند، برای مردم ایران «اقتصاد» اصلی‌ترین موضوع در آستانه انتخابات ریاست جمهوری است.
عبدالناصر همتی، کاندیدای ریاست جمهوری ایران، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته که در صورت انتخاب شدن حاضر است با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، دیدار کند. با این حال وی تأکید کرده است که «آمریکا باید سیگنال‌های بهتر و قوی‌تری» به جمهوری اسلامی بفرستد.
در حالی که کمتر از ۱۰ روز به برگزاری سیزدهمین دور از انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران باقی مانده و پیش‌بینی مراکز حکومتی مشارکت کمتر از ۴۰ درصد از واجدان شرایط در این انتخابات است، وزیر کشور از افزایش ساعات رای‌گیری خبر داده است.
در حالی که تنها چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری ایران باقی است، بسیاری از هنرمندان داخل ایران می‌گویند که این بار اهالی فرهنگ و هنر حضور چشمگیری در این عرصه نخواهند داشت و در انتخابات شرکت نخواهند کرد. همزمان، بسیاری از هنرمندان ایرانی خارج از کشور نیز که در دوره‌های گذشته اعتقادی به شرکت در انتخابات نداشتند، این بار هم به صورت جدی‌تری خواستار تحریم سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران هستند.
در دومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ که به برنامه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی اختصاص داشت، کاندیداها بدون شرح روشنی از برنامه‌های خود در این زمینه‌ها، تلاش کردند توجه اقشار مختلف جامعه از جمله اقوام، مذاهب، زنان، کارگران، و اقشار آسیب‌پذیر و کم‌برخوردار را جلب کنند که همزمان واکنش‌های شهروندان در فضای مجازی را در پی داشت.
پس از برگزاری نخستین مناظره نامزدهای سیزدهمین دور از انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران، مقامات حکومتی واکنش‌های گسترده‌ای نشان دادند: یکی با تهدید به رد صلاحیت نامزدها آنها را خائن به مردم می‌نامد و به آنها می‌گوید «خجالت بکشید!»، دیگری می‌گوید «واقعا حالم به هم خورد!»
شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس که با شروع همه‌گیری کرونا در جهان آغاز به کار کرد، این روزها تبدیل به اتاق نشیمنی شده است که مردم را در مقابل سیاستمداران می‌نشاند و یا به آنها اجازه میدهد از هر جای دنیا در اتاقی جمع شوند و مسائل روز را با یکدیگر به بحث بگذارند.
اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران، ساعاتی پیش با شرکت هفت نامزد تایید صلاحیت شده توسط شورای نگهبان با محور مسائل اقتصادی در محل صدا و سیما آغاز شد.
شورای نگهبان در بیانیه‌ای اعلام کرد «گزارش‌های نادرست و غیرمستند» منتشر شده در «برخی رسانه‌ها» و شبکه‌های مجازی که رهبر جمهوری اسلامی در سخنان اخیرش به آن اشاره کرد، «در نظریه نهایی» این شورا «موثر نبوده است.»
همزمان با بالا گرفتن کارزارها و فراخوان‌های تحریم انتخابات، رهبر جمهوری اسلامی ایران تحریم انتخابات به دلیل فشار معیشتی و پشیمانی از شرکت در انتخابات در دوره‌های پیشین را استدلالی نادرست دانسته و تاکید کرده است که که اگر «ناکارآمدی و نابسامانی» هست، باید آن را «با انتخاب درست و روی کار آوردن مدیریت مردمی و اسلامی جبران کرد نه با شرکت نکردن در انتخابات.»
مقامات جمهوری اسلامی حتی با وجود رد صلاحیت گسترده نامزدها به وسیله شورای نگهبان، تاکید دارند که انتخابات در ایران آزاد است. در مقابل منتقدان می‌گویند انتخابات در ایران به دلایل مختلف، از آزادی لازم برخوردار نیست.
در حالی که تنها شانزده روز تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ باقی مانده است، مقامات زمان برگزاری مناظره‌های تلویزیونی را عوض کردند، رئیس هیئت نظارت بر انتخابات تهران تغییر کرد، و نامزدها وعده‌هایی می‌دهند که حتی طرفداران و هم‌فکران خودشان را هم قانع نمی‌کند.
در حالی که زمان زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۸ خرداد نمانده و بحث درباره رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات ادامه دارد، گزینه‌های تائید شده از سوی شورای نگهبان فعالیت تبلیغاتی خود را آغاز کرده‌اند. مهرانگیز کار، حقوقدان، معتقد است ساختار جمهوری اسلامی در بعد تئوری و عملی، اجازه برگزاری یک انتخابات آزاد را نمی‌دهد.
در شرایطی که انتخابات ریاست جمهوری در ایران قرار است پس از رد صلاحیت‌های بسیار گسترده و به تعبیری بی‌سابقه چند هفته دیگر برگزار شود، انتقادها از نقش پررنگ رهبر و نهاد رهبری در ایجاد «تناقض ساختاری» در جمهوری اسلامی ادامه دارد. با این که سمت ریاست جمهوری در دوران آیت الله روح الله خمینی و علی خامنهای از حیث اختیارات روسای جمهوری متفاوت بوده است، اما چه در دهه شصت و چه در دو دهه اخیر، روسای جمهوری عمدتا با رهبر دچار اختلاف نظر شده‌اند.
تنها هجده روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، اما هنوز در میان دست‌اندرکاران بر سر زمان برگزاری مناظره‌ها اختلاف نظر وجود دارد.
بارگذاری بیشتر
