در شرایطی که انتخابات ریاست جمهوری در ایران قرار است پس از رد صلاحیت‌های بسیار گسترده و به تعبیری بی‌سابقه چند هفته دیگر برگزار شود، انتقادها از نقش پررنگ رهبر و نهاد رهبری در ایجاد «تناقض ساختاری» در جمهوری اسلامی ادامه دارد. با این که سمت ریاست جمهوری در دوران آیت الله روح الله خمینی و علی خامنه‌ای از حیث اختیارات روسای جمهوری متفاوت بوده است، اما چه در دهه شصت و چه در دو دهه اخیر، روسای جمهوری عمدتا با رهبر دچار اختلاف نظر شده‌اند.
تنها هجده روز مانده به برگزاری انتخابات ریاستجمهوری، اما هنوز در میان دستاندرکاران بر سر زمان برگزاری مناظرهها اختلاف نظر وجود دارد.
پس از رد صلاحیت های گسترده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در ایران و شکل گیری موج نارضایتی جناح های سیاسی، نیروهای تندرو صریح تر از گذشته، دست به تهدید و ارعاب مخالفان و تحریم کنندگان انتخابات زده اند.
هر چهار سال یکبار، با فرا رسیدن انتخابات ریاست جمهوری در ایران، این پرسش مطرح می‌شود که مهمترین مطالبات زنان در ایران چیست و آیا میتوان در ساختار جمهوری اسلامی به آن دست یافت.
مجتبی امینی، تهیهکننده سریال جنجالی «گاندو»، رئیس ستاد انتخاباتی هنرمندان ابراهیم رئیسی شد. به این ترتیب او که از شخصیتهای خبرساز و امنیتی سینما و تلویزیون محسوب می‌شود، مسئولیت ارتباط و هماهنگی هنرمندان با ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی را در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران عهده خواهد داشت.
تلاش برای یکدست کردن کامل حکومت؛ اصلاح‌طلبان می‌گویند هیچ کاندیدایی ندارند
سینا طوسی، پژهشگر ارشد شورای ملی ایرانیان آمریکا (نایاک)، در مطلبی که در سایت «فارن پالیسی» منتشر کرده است، می‌گوید انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران، نقطه عطف نامطلوبی را برای کشور رقم میزند.
محمدجواد حجتی کرمانی از رهبر جمهوری اسلامی خواسته است که «با استفاده از قدرت قانونی و فراقانونی خود مردم را از زحمت شرکت در انتخابات صوری فرمایشی معاف» کند.
در حالی که تنها چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری ایران باقی مانده است، برخی هنرمندان می‌گویند که بر خلاف دورههای گذشته، این بار اهالی فرهنگ و هنر حضور چشمگیری در این عرصه نخواهند داشت و در انتخابات شرکت نخواهند کرد.
آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در نخستین واکنش به رد صلاحیت‌ها، از عملکرد شورای نگهبان دفاع کرد. او بدون اشاره به نامه حسن روحانی، از مردم خواست به افرادی که تحریم انتخابات را «ترویج» میکنند، توجه نکنند.
در پی رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران، یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی کاخ سفید می‌گوید مردم ایران باید آزادانه حق انتخاب رهبران خود را داشته باشند.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران «احضارها و اخطارهای قضایی صورت گرفته علیه روزنامه‌نگاران ایرانی» در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران را «اعمال فشار و آزار و اذیت اهالی رسانه در ایران» توصیف کرد و آن را محکوم کرد.
در حالی که تنها ۲۳ روز تا برگزاری سیزدهمین دور از انتخابات ریاستجمهوری باقی مانده و تبلیغات نامزدهای تائید شده از روز جمعه آغاز می‌شود، برخی مقامات حکومتی هشدار میدهند که رد صلاحیت گسترده و حذف چهره‌های شاخص نظام موجب کاهش حضور مردم پای صندوقهای رای خواهد شد و این روند ممکن است به جمهوری اسلامی ضربههای اساسی بزند.
حبیب الله سربازی، فعال سیاسی بلوچ، می‌گوید، وضعیت اقلیتها با انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بهبود نمی‌یابد و مردم بلوچستان میبینند که «وضعیت به سمت بدتر شدن حرکت می‌کند.»
اعضای شورای نگهبان خود را محق میدانند صلاحیت هرکس را که بخواهند رد کنند. آنها در دو دهه اخیر هرکسی که منتقد سیاستهای رهبر جمهوری اسلامی یا سایر موضوعات بوده را رد صلاحیت کرده‌اند. در این بین حتی روسای جمهوری سابق مثل اکبر هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی نژاد در زمان نامزدی مجددشان، توسط این شورا رد صلاحیت شدند.
اسامی چهره‌های رد صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان قابل توجه است و عمدتا آنها کسانی هستند که تا چند سال پیش عهدهدار سمتهای مهمی در جمهوری اسلامی بودهاند.
شورای نگهبان اسامی نهای نامزدهای تائید صلاحیت شده برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد را رسما اعلام کرد. براساس این لیست، سعید جلیلی، محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، محسن مهرعلیزاده، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و عبدالناصر همتی به عنوان نامزد نهایی معرفی شدند.
در حالی که تنها چهار روز تا آغاز تبلیغات انتخاباتی و ۲۵ روز به برگزاری سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران باقی مانده، مقامات مسئول نسبت به گسترش شیوع کرونا به دلیل اجتماعات انتخاباتی و همچنین افزایش حامیان تحریم انتخابات در داخل کشور و کاهش حضور مردم در پای صندوقهای رای ابراز نگرانی کرده‌اند.
در میان ۵۹۲ نفری که برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران ثبت‌نام کرده‌اند، نام ۴۰ زن دیده می‌شود؛ موضوعی که بار دیگر بحث در مورد مؤنث بودن «رجل سیاسی» را که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به آن اشاره شده، باز کرده است.
گروهی از خانواده‌های قربانیان نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی در ایران، از جمله خانواده‌های اعدام‌شدگان، خانواده‌های جان‌باختگان اعتراضات آبان ۹۸، و نزدیکان مسافران هواپیمای مسافربری اوکراینی سرنگونشده توسط سپاه پاسداران، خواستار تحریم انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ شدند.
در حالی که کمتر از یک ماه به برگزاری سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران باقی مانده، داوطلبان نامزدی از هر تریبونی برای توجه رای دهندگان استفاده میکنند اما گاهی مانند علی لاریجانی، اظهارات آنها در تناقض با آنچیزی است که در گذشته گفته یا انجام دادهاند.
به نظر میرسد بعد از چهار دهه تمایل به افزایش مشارکت، رهبران جمهوری اسلامی خواستار مشارکت پائینتر هستند تا انتخابات را «مدیریت» کنند. علی افشاری، تحلیلگر سیاسی مقیم واشنگتن، می‌گوید: «خود نظام جمهوری اسلامی به دنبال مشارکت بالا از جنس انتخابات ۷۶، ۸۸، و ۹۲ نیست و یک انتخابات کنترل شده با مشارکت نه چندان بالا را مطلوب خودش میداند.»
در حالی که بررسی صلاحیت نامزدهای ثبت‌نام کرده برای سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان ادامه دارد، مقامات نیروی انتظامی و قوه قضاییه درباره انتخابات هشدارهایی دادهاند.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در حالی فرا میرسد که گفته می‌شود آمار شهروندان ایرانی که تمایلی به شرکت در انتخابات ندارند در این دوره نسبت به گذشته افزایش یافته است. در این میان برخی از فعالان حقوق اقلیت‌های دینی و کنشگران سیاسی، رساتر از گذشته و به صورت علنی، از تحریم انتخابات حرف میزنند.
بر اساس آمار وزارت بهداشت ایران، از ۲۸ تا ۲۹ اردیبهشت، ۱۲ هزار و ۷۸۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور تأیید شد.
در حالی هنوز لیست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اعلام نشده، برخی منابع از اعمال فشار نزدیکان ابراهیم رئيسی رئيس قوه قضائیه برای ممانعت از انتشار مطالب انتقادی علیه او در رسانههای داخل ایران خبر میدهند.
۲۳۱ نفر از کنشگران سیاسی و مدنی، حقوقدانان، هنرمندان و خانواده قربانیانی که در زندان و یا اعتراضات سراسری جان خود را از دست دادهاند در ۵۰ شهر و ۲۵ استان ایران با انتشار بیانیهای و اشاره به «نمایشی» بودن انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰، خواستار تحریم آن شدند.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان یکشنبه شب در صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرده که از میان ۵۹۲ متقاضی، تنها صلاحیت ۴۰ نامزدی که مدارکشان کامل است، بررسی خواهد شد. عباسعلی کدخدایی گفته است که برای رد شدن از سد شورای نگهبان، «سقف مشخصی» وجود ندارد و «اگر تعداد زیادی هم شرایط لازم را داشته باشند»، تایید صلاحیت میشوند.
رئیسی در بیانیهای گفته است که به عنوان یک فرد «مستقل» در انتخابات شرکت می کند تا با اعمال تغییرات در مدیریت اجرایی کشور با «فقر و فساد، تحقیر و تبعیض» مبارزه کند. این در حالی است که او چندین سال تولیت «آستان قدس رضوی» را برعهده داشت که یکی از ثروتمندترین بنیادها در جمهوری اسلامی ایران قلمداد می‌شود و به دولت ایران پاسخگو نیست. دی ماه سال گذشته، وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد که نهاد آستان قدس رضوی که زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود، تحت تحریم ایالات متحده قرار گرفته است.
در هفتههای گذشته کارزار فراگیر «نه به جمهوری اسلامی» که از سوی مردم داخل ایران آغاز شد، مورد حمایت کنشگران مخالف جمهوری اسلامی در داخل کشور و همچنین طیف گستردهای از نیروهای اپوزیسیون خارج از کشور و چهره‌های شاخص سیاسی و فرهنگی قرار گرفت. مدافعان این کارزار، تحریم انتخابات را یکی از نمودهای این کمپین فراگیر میدانند و آن را نوعی «رفراندوم نرفتن پای نمایش انتخابات» قلمداد میکنند.
در حالی که تنها یک روز دیگر تا پایان مهلت ثبت نام داوطلبان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ایران مانده است، مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح طلب، و چند چهره نزدیک به دولت احمدی نژاد با حضور در وزارت کشور ثبت نام کردند.
وقتی براندازان و مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی در جریان اعتراضات سراسری دی ۹۶ و پس از آن، شعار میدادند «اصلاحطلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا»، شاید هیچگاه فکر نمیکردند که برخی از مقامات ارشد نظام این شعار را در رقابتهای درونگروهی جمهوری اسلامی به کار ببرند و آن را به نفع بقای نظام، مصادره به مطلوب کنند.
در دومین روز ثبت نام داوطلبان نامزدی انتخابات، محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری پیشین ایران مشهورترین چهره ای بود که ثبت نام کرد. حضور او جنجالی و با حواشی همراه بود. از سوی دیگر، محمد جواد ظریف بار دیگر تاکید کرده که در انتخابات نامزد نمیشود.
ابوالفضل قدیانی فعال سیاسی که در سالهای اخیر چندبار بازداشت و زندانی شد، در یک نامه جدید خواستار تحریم انتخابات شد. آقای قدیانی دیدگاه خود را در قالب یک یادداشت در سایت تحلیلی زیتون با عنوان «انتخابات ۱۴۰۰؛ بالاتر از سیاهی رنگی نیست» منتشر کرد.
روند انتخابات ریاست جمهوری ایران با آغاز ثبت نام داوطلبان نامزدی آغاز شد. براساس برنامه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، داوطلبان نامزدی از روز سهشنبه ۲۱ اردیبهشت تا روز شنبه ۲۵ اردیبهشت فرصت ثبت نام خواهند داشت.
آقای تاجزاده دراین نامه به آقای خامنه ای پیشنهاد کرده است با درنظر گرفتن تجربه ۴۲ ساله وقت آن است که در قانون اساسی کنونی بازنگری شود، ریاست جمهوری در رهبری ادغام گردد، دوره تصدی رهبری، یک مدت محدود و معین باشد.
بارگذاری بیشتر
