پس از برگزاری نخستین مناظره نامزدهای سیزدهمین دور از انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران، مقامات حکومتی واکنش‌های گسترده‌ای نشان دادند: یکی با تهدید به رد صلاحیت نامزدها آنها را خائن به مردم می‌نامد و به آنها می‌گوید «خجالت بکشید!»، دیگری می‌گوید «واقعا حالم به هم خورد!»
شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس که با شروع همه‌گیری کرونا در جهان آغاز به کار کرد، این روزها تبدیل به اتاق نشیمنی شده است که مردم را در مقابل سیاستمداران می‌نشاند و یا به آنها اجازه می‌دهد از هر جای دنیا در اتاقی جمع شوند و مسائل روز را با یکدیگر به بحث بگذارند.
اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران، ساعاتی پیش با شرکت هفت نامزد تایید صلاحیت شده توسط شورای نگهبان با محور مسائل اقتصادی در محل صدا و سیما آغاز شد.
شورای نگهبان در بیانیه‌ای اعلام کرد «گزارش‌های نادرست و غیرمستند» منتشر شده در «برخی رسانه‌ها» و شبکه‌های مجازی که رهبر جمهوری اسلامی در سخنان اخیرش به آن اشاره کرد، «در نظریه نهایی» این شورا «موثر نبوده است.»
همزمان با بالا گرفتن کارزارها و فراخوان‌های تحریم انتخابات، رهبر جمهوری اسلامی ایران تحریم انتخابات به دلیل فشار معیشتی و پشیمانی از شرکت در انتخابات در دوره‌های پیشین را استدلالی نادرست دانسته و تاکید کرده است که که اگر «ناکارآمدی و نابسامانی» هست، باید آن را «با انتخاب درست و روی کار آوردن مدیریت مردمی و اسلامی جبران کرد نه با شرکت نکردن در انتخابات.»
مقامات جمهوری اسلامی حتی با وجود رد صلاحیت گسترده نامزدها به وسیله شورای نگهبان، تاکید دارند که انتخابات در ایران آزاد است. در مقابل منتقدان می‌گویند انتخابات در ایران به دلایل مختلف، از آزادی لازم برخوردار نیست.
در حالی که تنها شانزده روز تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ باقی مانده است، مقامات زمان برگزاری مناظره‌های تلویزیونی را عوض کردند، رئیس هیئت نظارت بر انتخابات تهران تغییر کرد، و نامزدها وعده‌هایی می‌دهند که حتی طرفداران و هم‌فکران خودشان را هم قانع نمی‌کند.
در حالی که زمان زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۸ خرداد نمانده و بحث درباره رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات ادامه دارد، گزینه‌های تائید شده از سوی شورای نگهبان فعالیت تبلیغاتی خود را آغاز کرده‌اند. مهرانگیز کار، حقوقدان، معتقد است ساختار جمهوری اسلامی در بعد تئوری و عملی، اجازه برگزاری یک انتخابات آزاد را نمی‌دهد.
در شرایطی که انتخابات ریاست جمهوری در ایران قرار است پس از رد صلاحیت‌های بسیار گسترده و به تعبیری بی‌سابقه چند هفته دیگر برگزار شود، انتقادها از نقش پررنگ رهبر و نهاد رهبری در ایجاد «تناقض ساختاری» در جمهوری اسلامی ادامه دارد. با این که سمت ریاست جمهوری در دوران آیت الله روح الله خمینی و علی خامنهای از حیث اختیارات روسای جمهوری متفاوت بوده است، اما چه در دهه شصت و چه در دو دهه اخیر، روسای جمهوری عمدتا با رهبر دچار اختلاف نظر شده‌اند.
تنها هجده روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، اما هنوز در میان دست‌اندرکاران بر سر زمان برگزاری مناظره‌ها اختلاف نظر وجود دارد.
پس از رد صلاحیت های گسترده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در ایران و شکل گیری موج نارضایتی جناح های سیاسی، نیروهای تندرو صریح تر از گذشته، دست به تهدید و ارعاب مخالفان و تحریم کنندگان انتخابات زده اند.
هر چهار سال یک‌بار، با فرا رسیدن انتخابات ریاست جمهوری در ایران، این پرسش مطرح می‌شود که مهمترین مطالبات زنان در ایران چیست و آیا می‌توان در ساختار جمهوری اسلامی به آن دست یافت.
مجتبی امینی، تهیه‌کننده سریال جنجالی «گاندو»، رئیس ستاد انتخاباتی هنرمندان ابراهیم رئیسی شد. به این ترتیب او که از شخصیت‌های خبرساز و امنیتی سینما و تلویزیون محسوب می‌شود، مسئولیت ارتباط و هماهنگی هنرمندان با ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی را در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران عهده خواهد داشت.
تلاش برای یکدست کردن کامل حکومت؛ اصلاح‌طلبان می‌گویند هیچ کاندیدایی ندارند
سینا طوسی، پژهشگر ارشد شورای ملی ایرانیان آمریکا (نایاک)، در مطلبی که در سایت «فارن پالیسی» منتشر کرده است، می‌گوید انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران، نقطه عطف نامطلوبی را برای کشور رقم می‌زند.
محمدجواد حجتی کرمانی از رهبر جمهوری اسلامی خواسته است که «با استفاده از قدرت قانونی و فراقانونی خود مردم را از زحمت شرکت در انتخابات صوری فرمایشی معاف» کند.
در حالی که تنها چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری ایران باقی مانده است، برخی هنرمندان می‌گویند که بر خلاف دوره‌های گذشته، این بار اهالی فرهنگ و هنر حضور چشمگیری در این عرصه نخواهند داشت و در انتخابات شرکت نخواهند کرد.
آیت الله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در نخستین واکنش به رد صلاحیت‌ها، از عملکرد شورای نگهبان دفاع کرد. او بدون اشاره به نامه حسن روحانی، از مردم خواست به افرادی که تحریم انتخابات را «ترویج» می‌کنند، توجه نکنند.
در پی رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران، یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی کاخ سفید می‌گوید مردم ایران باید آزادانه حق انتخاب رهبران خود را داشته باشند.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران «احضارها و اخطار‌های قضایی صورت گرفته علیه روزنامه‌نگاران ایرانی» در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران را «اعمال فشار و آزار و اذیت اهالی رسانه در ایران» توصیف کرد و آن را محکوم کرد.
در حالی که تنها ۲۳ روز تا برگزاری سیزدهمین دور از انتخابات ریاست‌جمهوری باقی مانده و تبلیغات نامزدهای تائید شده از روز جمعه آغاز می‌شود، برخی مقامات حکومتی هشدار می‌دهند که رد صلاحیت گسترده و حذف چهره‌های شاخص نظام موجب کاهش حضور مردم پای صندوق‌های رای خواهد شد و این روند ممکن است به جمهوری اسلامی ضربه‌های اساسی بزند.
حبیب الله سربازی، فعال سیاسی بلوچ، می‌گوید، وضعیت اقلیت‌ها با انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بهبود نمی‌یابد و مردم بلوچستان می‌بینند که «وضعیت به سمت بدتر شدن حرکت می‌کند.»
اعضای شورای نگهبان خود را محق می‌دانند صلاحیت هرکس را که بخواهند رد کنند. آنها در دو دهه اخیر هرکسی که منتقد سیاست‌های رهبر جمهوری اسلامی یا سایر موضوعات بوده را رد صلاحیت کرده‌اند. در این بین حتی روسای جمهوری سابق مثل اکبر هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی نژاد در زمان نامزدی مجددشان، توسط این شورا رد صلاحیت شدند.
اسامی چهره‌های رد صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان قابل توجه است و عمدتا آنها کسانی هستند که تا چند سال پیش عهده‌دار سمت‌های مهمی در جمهوری اسلامی بوده‌اند.
شورای نگهبان اسامی نهای نامزدهای تائید صلاحیت شده برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد را رسما اعلام کرد. براساس این لیست، سعید جلیلی، محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، محسن مهرعلیزاده، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و عبدالناصر همتی به عنوان نامزد نهایی معرفی شدند.
در حالی که تنها چهار روز تا آغاز تبلیغات انتخاباتی و ۲۵ روز به برگزاری سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران باقی مانده، مقامات مسئول نسبت به گسترش شیوع کرونا به دلیل اجتماعات انتخاباتی و همچنین افزایش حامیان تحریم انتخابات در داخل کشور و کاهش حضور مردم در پای صندوق‌های رای ابراز نگرانی کرده‌اند.
در میان ۵۹۲ نفری که برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران ثبت‌نام کرده‌اند، نام ۴۰ زن دیده می‌شود؛ موضوعی که بار دیگر بحث در مورد مؤنث بودن «رجل سیاسی» را که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به آن اشاره شده، باز کرده است.
گروهی از خانواده‌های قربانیان نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی در ایران، از جمله خانواده‌های اعدام‌شدگان، خانواده‌های جان‌باختگان اعتراضات آبان ۹۸، و نزدیکان مسافران هواپیمای مسافربری اوکراینی سرنگون‌شده توسط سپاه پاسداران، خواستار تحریم انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ شدند.
در حالی که کمتر از یک ماه به برگزاری سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران باقی مانده، داوطلبان نامزدی از هر تریبونی برای توجه رای دهندگان استفاده می‌کنند اما گاهی مانند علی لاریجانی، اظهارات آنها در تناقض با آنچیزی است که در گذشته گفته یا انجام داده‌اند.
به نظر می‌رسد بعد از چهار دهه تمایل به افزایش مشارکت، رهبران جمهوری اسلامی خواستار مشارکت پائین‌تر هستند تا انتخابات را «مدیریت» کنند. علی افشاری، تحلیلگر سیاسی مقیم واشنگتن، می‌گوید: «خود نظام جمهوری اسلامی به دنبال مشارکت بالا از جنس انتخابات ۷۶، ۸۸، و ۹۲ نیست و یک انتخابات کنترل شده با مشارکت نه چندان بالا را مطلوب خودش می‌داند.»
در حالی که بررسی صلاحیت نامزدهای ثبت‌نام کرده برای سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان ادامه دارد، مقامات نیروی انتظامی و قوه قضاییه درباره انتخابات هشدارهایی داده‌اند.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در حالی فرا می‌رسد که گفته می‌شود آمار شهروندان ایرانی که تمایلی به شرکت در انتخابات ندارند در این دوره نسبت به گذشته افزایش یافته است. در این میان برخی از فعالان حقوق اقلیت‌های دینی و کنشگران سیاسی، رساتر از گذشته و به صورت علنی، از تحریم انتخابات حرف می‌زنند.
بر اساس آمار وزارت بهداشت ایران، از ۲۸ تا ۲۹ اردیبهشت، ۱۲ هزار و ۷۸۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور تأیید شد.
در حالی هنوز لیست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اعلام نشده، برخی منابع از اعمال فشار نزدیکان ابراهیم رئيسی رئيس قوه قضائیه برای ممانعت از انتشار مطالب انتقادی علیه او در رسانه‌های داخل ایران خبر می‌دهند.
۲۳۱ نفر از کنشگران سیاسی و مدنی، حقوقدانان، هنرمندان و خانواده قربانیانی که در زندان و یا اعتراضات سراسری جان خود را از دست داده‌اند در ۵۰ شهر و ۲۵ استان ایران با انتشار بیانیه‌ای و اشاره به «نمایشی» بودن انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰، خواستار تحریم آن شدند.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان یکشنبه شب در صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرده که از میان ۵۹۲ متقاضی، تنها صلاحیت ۴۰ نامزدی که مدارکشان کامل است، بررسی خواهد شد. عباسعلی کدخدایی گفته است که برای رد شدن از سد شورای نگهبان، «سقف مشخصی» وجود ندارد و «اگر تعداد زیادی هم شرایط لازم را داشته باشند»، تایید صلاحیت می‌شوند.
بارگذاری بیشتر
