ក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុកសម្តែងការសាទរចំពោះជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលបានចេញវិធានការជាក់លាក់មួយ កាលពីដើមខែកន្លងទៅ ដើម្បីលុបបំបាត់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងកុមារ នៅតាមសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋនៅទូទាំងប្រទេស។
ប៉ុន្តែពួកគេចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលមានសកម្មភាពជាក់ស្តែង ក្នុងការជំរុញអនុវត្តវិធានការនោះឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព សំដៅទប់ស្កាត់មិនឲ្យមានការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មកុមារតាមរូបភាពបែបណាក៏ដោយ ជាពិសេសគឺការប្រើប្រាស់ទាសភាពបំណុល។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលនិងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃពុធនេះថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើតនូវយន្តការតាមដានឲ្យច្បាស់លាស់ បន្ទាប់ពីការចេញសេចក្តីណែនាំរបស់ខ្លួននេះ។
«អ្វីដែលមានប្រសិទ្ធិភាពនោះ វាទាល់តែ រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងការងារហ្នឹង ត្រូវតែមានអធិការកិច្ចជាប្រចាំនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋធានាថាមិនមានការជំពាក់បំណុលហ្នឹង មិនមានការធ្វើការដោះបំណុល មិនមានការប្រើប្រាស់នូវទម្រង់ពលកម្មកុមារទេ»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សជាន់ខ្ពស់រូបនេះ អះអាងថា ការចេញសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងការងារអំពីការហាមឃាត់ការប្រើកម្លាំងកុមារនៅសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋនេះ កើតមានឡើង ស្របពេលមានប្រតិភូពីសហភាពអឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិកមកតាមដានស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ ការតាមដាននេះ ជាផ្នែកមួយសម្រាប់ឲ្យសហគមន៍ប្រជាធិបតេយ្យទាំងពីរផ្តល់ការគាំទ្រពាណិជ្ជកម្មដល់កម្ពុជា តាមការផ្តល់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ។
លោក អំ សំអាត បន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) នឹងផ្តោតសំខាន់ទៅលើទម្រង់ពលកម្មកុមារ ក្នុងការវាយតម្លៃរបស់ខ្លួន បន្ថែមលើការពិនិត្យជាទូទៅនៃដំណើការប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) មានប្រសាសន៍ថា ការចេញសេចក្តីណែនាំចុងក្រោយរបស់ក្រសួងការងារ អំពីបម្រាមហាមមិនឲ្យមានពលកម្មកុមារនៅកន្លែងផលិតឥដ្ឋនេះ ជាជំហានមួយវិជ្ជមាន។ តែលោកចង់ឃើញទាំងអាណាព្យាបាលរបស់កូន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត រួមមានម្ចាស់សិប្បកម្ម បង្កើនការចូលរួមអនុវត្តបម្រាមនេះក្នុងស្ថានភាពសកម្មមួយ។
«ក្រុមគ្រួសាររបស់កុមារហ្នឹងផ្ទាល់ ដែលកំពុងតែធ្វើការនៅសិប្បកម្មនានាហ្នឹង ហើយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេស អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក៏ដូចជា ខាងសង្គមស៊ីវិលយើងក៏ដោយ ត្រូវមានការផ្សព្វផ្សាយដោយផ្ទាល់ទៅលើក្រុមគ្រួសារនៃកុមារក្រីក្រ ដែលកំពុងធ្វើការពលកម្មនៅក្នុងសិប្បកម្មទាំងអស់ហ្នឹង»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ក៏ចង់ឃើញអាជ្ញាធរ និងភាគីពាក់ព័ន្ធបង្កើតប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតាមទូរស័ព្ទ ឬបណ្តាញនៃបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងទៀត ដើម្បីរាយការណ៍ពីវត្តមានរបស់កុមារ ក្នុងទីតាំងស្នូលនៃសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ។
សេចក្តីណែនាំដែលចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារលោក អ៊ិត សំហេង កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែមិថុនា ស្តីពីការហាមក្មេងចូលទៅក្នុងបរិវេណខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មនៃសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ បានចាត់វិធានការសំខាន់ៗចំនួនប្រាំ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មកុមារនៅតាមទីកន្លែងផលិតឥដ្ឋ។
បើតាមវិធានការទាំងប្រាំនោះ គឺម្ចាស់ ឬនាយកសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋនៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ត្រូវរៀបចំដាក់ស្លាកសញ្ញាធំៗ និងងាយមើលឃើញដូចជា ហាមក្មេងចូលទៅក្នុងបរិវេណខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្ម ឬជនណាដែលនាំក្មេងចូលទៅក្នុងបរិវេណខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្ម អាចប្រឈមនឹងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ ម្ចាស់សប្បិកម្ម «ត្រូវហាមឃាត់ដាច់ខាត ការប្រើប្រាស់ទាសភាពបំណុល ដើម្បីដាក់បន្ទុកសេរីភាពការងារកម្មករ» និង «ហាមឃាត់ដាច់ខាតរាល់ទម្រង់នៃការកេងប្រវ័ញ្ចពលកម្មកុមារ និងការបង្ខំឲ្យកុមារធ្វើការដើម្បីដោះបំណុល»។
ក្រសួងការងារបានព្រមានថា «ម្ចាស់ ឬនាយកសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋទាំងឡាយណា ដែលខកខានក្នុងការអនុវត្តតាមសេចក្តីណែនាំនេះនឹងត្រូវទទួលរងនូវការផាកពិន័យ ឬអាចឈានទៅដល់ការបិទអាជីវកម្ម ឬអាចប្រឈមនឹងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ»។ ក្រសួងក៏លើកទឹកចិត្តដល់មន្ទីរការងាររាជធានីខេត្ត អនុវត្តឲ្យបានប្រសិទ្ធភាពនូវសេចក្តីណែនាំនេះ។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារបានទេ នៅថ្ងៃពុធនេះ។
គ្រោះថ្នាក់បានកើតឡើងចំពោះកុមារជាញឹកញាប់នៅតាមសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ កាលពីពេលកន្លងមក។
កាលពីដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅនេះ មានករណីគ្រោះថ្នាក់មួយបង្កឲ្យដាច់ដៃស្ដាំកុមារីម្នាក់នៅក្នុងកន្លែងខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មឥដ្ឋ។ កុមារីនោះមានឈ្មោះ ឆេង ស្រីភ័ក្រ អាយុ១០ ឆ្នាំ ជាកូនកម្មករឡឥដ្ឋ បានជួបគ្រោះថ្នាក់នៅសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋរបស់ម្ចាស់ឈ្មោះ លាង ស្រ៊ុន ស្ថិតនៅឃុំព្រះប្រសប់ ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល។
ក្រោយគ្រោះថ្នាក់នោះ ក្រសួងការងារបានប្រកាសគ្រោងប្តឹងប្រឆាំងនឹងម្ចាស់សិប្បកម្មនេះ។ តែរហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានដំណឹងបន្ថែមពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រោងប្តឹងនេះទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រសួងក៏បានផ្ដល់ការគាំទ្រខាងហិរញ្ញវត្ថុនិងសង្គមដល់កុមារី ឆេង ស្រីភ័ក្រ ក្រោយហេតុការណ៍គ្រោះថ្នាក់នោះ។
យោងតាមរបាយការណ៍មួយដែលមានកម្រាស់ជិត៣០ទំព័រ របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) មានចំណងជើងថា «ការអភិវឌ្ឍលើទាសភាព៖ ការបញ្ចាំខ្លួនដោះបំណុល និងពលកម្មកុមារក្នុងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋនៅកម្ពុជា» ចេញផ្សាយកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ពលកម្មកុមារ មានច្រើននៅក្នុងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ។
របាយការណ៍បានឲ្យដឹងបន្តថា កុមារទាំងអស់ដែលបានផ្ដល់សម្ភាសន៍ជាលក្ខណៈបុគ្គលបានរៀបរាប់ថា ពួកគេធ្វើការមួយផ្នែកនៅក្នុងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ ដែលជាកន្លែងពួកគេរស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយ។ ពួកគេមានអាយុចន្លោះ ពី១៣ឆ្នាំទៅ១៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ អង្គការលីកាដូ បានសង្កេតឃើញកុមារខ្លះមានអាយុត្រឹមតែ ៩ឆ្នាំ ឬ ១០ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។
របាយការណ៍ដដែលបន្ថែមថា ការប្រើប្រាស់គ្រឿងម៉ាស៊ីននៅក្នុងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ និងស្ថានភាពដែលកុមារធ្វើការងាររស់នៅ និងលេងនៅក្នុងបរិវេណសិប្បកម្មមានន័យថា «ហានិភ័យនៃការទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ គឺមានខ្ពស់»៕
