សារព័ត៌មានអន្តរជាតិបានចុះផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងតែរៀបចំដាក់បញ្ចូលទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ ឬហៅថា USAID ទៅដាក់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក។ ការណ៍នេះនាំឱ្យអ្នកតាមដានមើលឃើញថា ជំនួយរបស់អាមេរិកនឹងកាន់តែមានបែបផែននយោបាយ និងបំពេញទៅតាមរបៀបវារៈអាមេរិកច្រើនជាងមុន នៅក្នុងប្រទេសទូទាំងពិភពលោក ដែលក្នុងនោះមានប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា ថ្លែងថា ការដាក់ USAID ទៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកនឹងប៉ះពាល់ពីរបៀបនៃការផ្តល់ជំនួយ និងបរិមាណនៃការផ្តល់ជំនួយដែលផ្តោតទៅលើការងារមនុស្សធម៌ និងការងារអភិវឌ្ឍន៍។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ហេតុនេះហើយ ការទាញយក USAID មកដាក់នៅក្រោម State Department [ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក] នឹងធ្វើឱ្យមានការបាត់បង់នូវឯករាជ្យភាពនៃការផ្តល់ជំនួយដែលផ្តោតទៅលើការងារមនុស្សធម៌ និងការអភិវឌ្ឍ»។
លោកបន្ថែមថា ការផ្តល់ជំនួយរបស់អាមេរិកនៅពេលអនាគតអាចមានលក្ខខណ្ឌច្រើន ជាពិសេសលក្ខខណ្ឌផ្នែកនយោបាយ និងការទូត។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាគម្រោងនៃការទាញយកស្ថាប័ន USAID មកដាក់នៅក្រោមឆត្រ US State Department ហ្នឹងបានជោគជ័យមែន ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសទាំងអស់ទូទាំងពិភពលោក រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាយើងផង នឹងរឹតតែពិបាកនៅក្នុងការទទួលបានជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសការបាត់បង់មួយផ្នែកទៅលើផ្នែកជំនួយមនុស្សធម៌ និងការអភិវឌ្ឍ»។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត ដែលជាស្ថាប័នស្រាវជ្រាវមួយ ប្រាប់វីអូអេថា គោលនយោបាយរបស់អាមេរិកមានការកែប្រែច្រើន តាំងពីលោក ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump) ឡើងកាន់អំណាចលើកទីមួយ ដែលលោកអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានក្លាយជាប្រទេសថ្មីមួយ។ អ្នកតាមដានរូបនោះអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស ហើយនឹងសកម្មភាពទាំងឡាយណា ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងពិភពលោក។
បើតាមលោក អ៊ូ វីរៈ ស្ថានទូតអាមេរិកនឹងមានសកម្មភាពច្រើនជាងមុនដោយសារមានថវិកា និងធនធានមនុស្សធ្វើការច្រើនជាងមុន។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ខ្ញុំគិតថា USAID មិនអាចវិលវិញដូចដើមទេ។ អ៊ីចឹងជំនួយមិនអាចវិលវិញដូចដើមទេ។ អ៊ីចឹងបើសិនជាមានវិញ តាមរយៈក្រសួងការបរទេស គឺតាមរយៈទូតតែម្តង។ ហើយបើតាមរយៈទូត ការងារភាគច្រើនមានតែរឿងមួយចំនួនទេ ដើម្បីបានផលប្រយោជន៍សហរដ្ឋអាមេរិក គឺទាក់ទងនឹងការទប់ឥទ្ធិពលចិន ការពង្រឹងអំណាចផ្ទាល់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនឹងការរុញរបៀបវារៈរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក អ្វីដែលអាមេរិកគិតថាសំខាន់»។
បើតាមលោក អ៊ូ វីរៈ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងផ្តល់ជំនួយដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍សម្រាប់គោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលលោកថា អាមេរិកនឹងពង្រឹង«អំណាចរឹង»របស់ខ្លួនឡើងវិញ។ «អំណាចរឹង»នោះ លោក អ៊ូ វីរៈ សំដៅលើថវិកា សេដ្ឋកិច្ច និងយោធាជាដើម។
លោកបន្ថែមថា៖ «កម្ពុជាជាប្រទេសតូច គ្មានអំណាចរឹងទេ។ យើងសង្ឃឹមថា យើងអាចពង្រឹងអំណាចទន់បានខ្លះ។ អំណាចវប្បធម៌ យើងមានប្រវត្តិសាស្រ្តដែលពិភពលោកចាប់អារម្មណ៍»។
លោក អៀ សុផល សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Arizona State University នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីម៉ែលថា ប្រសិនបើជំនួយបរទេសទាំងនោះស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក នោះការប្រើប្រាស់ជំនួយនឹងចងភ្ជាប់នឹងគោលនយោបាយការបរទេសអាទិភាពរបស់អាមេរិក។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើលោក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងបិទទាំងស្រុងជំនួយមកកម្ពុជា នោះអង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ។
បើតាមលោក អៀ សុផល ប្រសិនបើជំនួយអាមេរិកត្រូវបានកាត់ កម្ពុជានឹងកាន់តែពឹងផ្អែកលើចិន ខណៈការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកធ្លាក់ចុះ ដោយសារការធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេស។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើជំនួយរបស់ USAID ត្រូវបានកាត់ ឬផ្លាស់ប្តូរទិសដៅ វាអាចធ្វើឲ្យឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិកកាន់តែខ្សោយទៅក្នុងប្រទេស ហើយធ្វើឲ្យកម្ពុជាកាន់តែពឹងផ្អែកលើការគាំទ្រទាំងនយោបាយ និងហិរញវត្ថុពីប្រទេសចិន»។
ចំណែកលោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ថ្លែងថា ជំនួយរបស់អាមេរិកកាលពីកន្លងទៅ តែងភ្ជាប់នឹងលក្ខខណ្ឌប្រជាធិបតេយ្យ ការពង្រឹងសិទ្ធិមនុស្ស និងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់អាមេរិក។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើ USAID ស្ថិតនៅក្រោមក្រសួងការបរទេសអាមេរិក នោះជំនួយបរទេសនឹង«ភ្ជាប់នឹងលក្ខខណ្ឌកាន់តែច្រើនឡើង»ក្នុងពេលអនាគត។
លោក មាស នី បន្ថែមថា វាមិនប្រាកដថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងប្រើប្រាស់ជំនួយបរទេសនោះ ដើម្បីគាបសង្កត់ទៅលើប្រទេសដែលមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រសិនបើលុយនេះនឹងត្រូវប្រើដោយក្រសួងការបរទេស នៅពេលដែលមានចំណាត់ការណាមួយពីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ឧបមាថាដាក់សម្ពាធផ្សេងៗមកលើ ប្រហែលជាមានប្រសិទ្ធភាពចំៗ ត្រង់ៗតែម្តង»។
គួរបញ្ជាក់ថាកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៤ នាយិកានៃទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) អ្នកស្រី Samantha Power បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ហើយអ្នកស្រីបានប្រកាសកម្មវិធីថ្មីៗនិងផ្តល់ថវិកាបន្ថែមជាង ៣៨លានដុល្លារដល់កម្ពុជា ក្នុងនោះរួមមានជំនួយដល់ផ្នែកសន្តិសុខស្បៀង បរិស្ថាន សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងវិស័យការងារ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ USAID កាលពីកន្លងទៅ។ ការបង្កកជំនួយរបស់អាមេរិកកំពុងប៉ះពាល់ដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន និងសកម្មភាពមួយចំនួនទៀត ក្នុងនោះមានការដោះមីន និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាដើម៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ