ក្នុងពេលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានដែលធ្វើឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃពុធនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានអះអាងថាវិធីសាស្រ្តរឹងពេកនឹងមិនអាចដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានឡើយបើទោះក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំទៅ១០ឆ្នាំទៀតក៏ដោយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់សាជាថ្មីនៅថ្ងៃពុធនេះថា វិធីសាស្រ្តក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាមិនគួររឹងពេក ហើយក៏មិនគួរទន់ពេកឡើយ ខណៈប្រទេសមួយនេះគ្រប់គ្រងដោយរបបយោធាដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោត១ឆ្នាំមកហើយ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ស្ពាន៧កន្លែងក្នុងខេត្តក្រចេះនិងព្រៃវែងដែលជាជំនួយរបស់រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «រឹងពេកក៏មិនបានទន់ពេកក៏មិនបាន...ត្រូវរកចន្លោះកណ្តាលមួយទើបអាចដោះស្រាយបាន»។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តការពារដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកទៅជួបមេដឹកនាំយោធាកាលពីខែមករាដែលលោកយល់ថានេះជាវិធីសាស្រ្តទន់មួយសម្រាប់បើកផ្លូវចរចា។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖«ផ្ទុយទៅវិញ ដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពមិនមែនទៅព្រឹកមកវិញបានផលល្ងាចទេ...អត់ទេ។ចាំមើលទៅ!ខ្ញុំវាយក្រឡាទុកឲ្យ៥ឆ្នាំទៀត។ បើសិនជាធ្វើរបៀបហ្នឹង៥ឆ្នាំទៅ១០ឆ្នាំទៀត!ចាំមើលទៅ! ប្រសិនបើជាបន្តធ្វើដំណើរការបែបនេះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំនិយាយក្នុងនាមកម្ពុជាមិនមែនជាប្រធានអាស៊ានទេ។ សូមកុំចងភ្ជាប់ខ្ញុំជាមួយនឹងប្រធានអាស៊ាន។ ប៉ុន្តែចក្ខុវិស័យរបស់ហ៊ុន សែនច្បាស់ណាស់ថាបើបន្តបែបនេះតទៅទៀត ៥ទៅ១០ឆ្នាំទៀតប្រហែលជាមិនទាន់ឃើញពន្លឺសន្តិភាពនៅមីយ៉ាន់ម៉ាទេ»។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលចង់នាំរដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ានវិញនោះបានបន្ថែមថាឥឡូវនេះវាស្ថិតក្នុង«ស្ថានភាពធ្វើក៏ខុសមិនធ្វើក៏ខុស»។
រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពីដំបូងឡើយអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរបស់របបយោធាចូលរួមកិច្ចប្រជុំប៉ុន្តែត្រូវបានជំទាស់ដោយសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនដូចជាឥណ្ឌូណេស៊ីនិងម៉ាឡេស៊ីជាដើម។ ប៉ុន្តែក្រោយមកកម្ពុជាដែលជាប្រធានអាស៊ានអញ្ជើញតែមន្រ្តីមិនមែនថ្នាក់នយោបាយចូលរួមតែប៉ុណ្ណោះ។ ការមិនអញ្ជើញនេះគឺដោយសារសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតប្រកាន់ជំហរថាមិនមានការវិវឌ្ឍចំណុចឯកភាពចំនួន៥ដែលសម្រេចកាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០២១។
ទោះជាយ៉ាងណាលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃពុធនេះបានថ្លែងថាលោកទុកឲ្យសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ដោះស្រាយបញ្ហានៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ប៉ុន្តែលោកថាលោកក៏មានបទពិសោធន៍មួយផ្នែកក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពដល់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែមថាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីថ្ងៃទី៧ខែមករាធ្វើឡើងមិនមែនមានន័យថាទទួលស្គាល់របបយោធាឡើយ តែលោកថាត្រូវតែធ្វើការជាមួយអ្នកដែលកំពុងគ្រប់គ្រងប្រទេស។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានប្រតិកម្មទៅនឹងការចោទប្រកាន់ដែលថាកម្ពុជាប្រើ«ការទូតប្រថុយប្រថាន»ឬភាសាអង់គ្លេស គេហៅថា Cowboy diplomacy។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងពេលដែលមនុស្សមួយចំនួនធ្វើអត្ថាធិប្បាយថាជាការទូតប្រថុយប្រថាន តើវាងាប់ហើយស្អី?ខ្ញុំសូមសួរតែមួយមាត់ តើវាងាប់ហើយអី? តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ហើយងាប់ដោយសារទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំ?»
អ្នកស្រីបណ្ឌិត Astrid Norén-Nilsson អ្នកជំនាញកិច្ចការកម្ពុជានៅសាកលវិទ្យាល័យLundប្រទេសស៊ុយអែតប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីម៉ែលកាលពីសប្តាហ៍មុនថាមិនមានអ្នកណារំពឹងថាកម្ពុជានឹងទទួលជោគជ័យលើកិច្ចការធំក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំដូចជាដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឡើយ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថាសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតមានទស្សនៈថាការទទួលបានជោគជ័យធ្វើជាប្រធានអាស៊ានក្លាយជាបញ្ហាមួយដែលកម្ពុជាត្រូវបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ទៅកាន់អាស៊ានដែលជាប្លុកមួយ»។
អ្នកស្រី AstridNorén-Nilsson យល់ថាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនដែលបានជួបជាមួយមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាលោក Min Aung Hlaing គឺដើម្បីស្វះស្វែងកសាងនូវ«រូបភាពលើឆាកអន្តរជាតិដែលមានលក្ខណៈវិជ្ជមានមួយ»និង«ជាកេរដំណែល»សម្រាប់ធ្វើជាប្រធានអាស៊ានរបស់លោកចុងក្រោយនេះ។
កាលពីថ្ងៃចន្ទរដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានចាត់ទុកថាចំណាត់ការរបស់សមាគមអាស៊ានមិនអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរបស់ខ្លួនមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុងភ្នំពេញនោះជាការសម្រេចមួយ«មិនអាចទទួលយកបានឡើយ»។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ាចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ។ របបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាថែមទាំងសម្រេចមិនបញ្ជូនតំណាងមិនមែននយោបាយឲ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានផងដែរ។ រដ្ឋាភិបាលយោធានេះបញ្ជាក់ថាការសម្រេចមិនអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសខ្លួនគឺ«ផ្ទុយនឹងគោលការណ៍និងការអនុវត្តនៃតំណាងស្មើភាពគ្នាក្នុងអាស៊ាន»៕
