ឆ្នុកទ្រូ ខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង —
ច្រើនជំនាន់មកហើយដែលអ្នកភូមិអណ្តែតទឹកបានរស់នៅដោយសម្របទៅតាមបឹងទន្លេសាប ដែលជាបឹងទឹកសាបធំបំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ តែរបៀបរស់នៅបែបទំនើប និងបរិមាណត្រីថយចុះបានបង្ខំឲ្យពួកគេកែប្រែរបៀបរស់នៅតាមទម្លាប់នេះ។
ផ្ទះ សាលារៀន ហាងអ៊ុតសក់ ពេទ្យធ្មេញគឺសហគមន៍នេះទាំងមូល ត្រូវចល័តទីតាំងចុះឡើងតាមទឹក និងតាមរដូវ។ បឹងដ៏ធំនេះ ដែលភ្ជាប់នឹងទន្លេមេគង្គដោយទន្លេសាប ផ្តល់ជីវភាព និងកន្លែងរស់នៅដល់មនុស្សច្រើនម៉ឺនគ្រួសារ។ អ្នកស្រុកនៅទីនេះធ្វើដំណើរទៅណាមកណាតាមទូក។
លោកសុខ ប៊ុនលឹម អ្នកនេសាទអាយុ៦២ឆ្នាំ បានរស់នៅក្នុងសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូនេះតាំងពីកំណើត។ លោកនិយាយថា រស់នៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះមានស្ថានភាពប្រសើរឡើង។ លោកនិយាយថា បើទៅនៅលើគោក លោកមិនចេះដកស្ទូង ឬភ្ជួរស្រែទេ។ តែលោកបារម្ភថា កូនចៅរបស់លោកប្រហែលមិនបន្តជីវិតក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះទេ។
«ស៊ីសងលើក្មេងៗជំនាន់ក្រោយទៅទៀត។ ដូចកូនខ្ញុំអីៗ សព្វថ្ងៃចង់ឡើងគោកទៅវិញ។ វាអញ្ចឹង ព្រោះគេបានរៀនបានសូត្រទៅ គេដឹងថា វាយ៉ាងម៉េចៗរបស់គេ គេទៅនៅលើគោកទៅ»។
អ្នកនេសាទនៅទីនេះភាគច្រើនបន្តរស់នៅទីនេះតាមដូនតារបស់គេច្រើនជំនាន់មកហើយ តែគេមើលឃើញថា របៀបរស់នៅសម័យបច្ចុប្បន្នមានឥទ្ធិពលលើទម្លាប់រស់នៅរបស់គេ។
បឹងទន្លេសាបផ្តល់ផលនេសាទពី២០ម៉ឺនតោនទៅ២១ម៉ឺន៨ពាន់តោនក្នុងមួយឆ្នាំ យោងតាមទិន្នន័យគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ២០០៦។ មានរបាយការណ៍អំពីបរិមាណត្រីបឹងទន្លេសាបធ្លាក់ចុះខ្លាំង តែមិនមានតួលេខជាផ្លូវការទេ។
លោកយ៉ង សារ៉ាត់ អ្នកនេសាទអាយុ២៥ឆ្នាំ និយាយថា៖ «រកអត់ចង់គ្របទេ។ បើមានស្ងប់ខ្សល់ទៅ គ្រាន់នឹងដាក់បានបួនប្រាំគីឡូក្រាមអញ្ចឹងទៅ។ តែបើមេឃខ្យល់អញ្ចឹង ដាក់់បានមួយគីឡូក្រាម។នៅទន្លេរាយមងអត់កើតទេ បង។ រកបានព្រឹក ខ្វះល្ងាច រកបានល្ងាចខ្វះព្រឹក។ ថវិកាយ៉ាប់ណាស់បង»។
បុរសមានកូន២នាក់នេះ និយាយថា បើគាត់មានលុយគ្រប់គ្រាន់ នោះគាត់នឹងទៅរស់នៅលើគោក។
អ្នកអភិរក្សព្រមានថា កំណើនប្រជាសហគមន៍ ការបំផ្លាញជម្រកត្រី ទំនប់វារីអគ្គិសនី ការនេសាទខុសច្បាប់ ជាពិសេសការឆក់ត្រី គឺជាកត្តាចម្បងធ្វើឲ្យចំនួនត្រីបឹងទន្លេសាបធ្លាក់ចុះខ្លាំង។
លោកណៅ ធួក ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជលផល និងនេសាទ និយាយថា ដើម្បីកាត់បន្ថយការធ្លាក់ចុះនេះ ក្នុងឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋាភិបាលចេញបម្រាមមិនឲ្យធ្វើការនេសាទពាណិជ្ជកម្មទ្រង់ទ្រាយធំក្នុងបឹងទន្លេសាបទេ។
កាលបើបរិមាណត្រីនៅបឹងទន្លេសាបថយចុះ ចំនួនពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះក៏ថយចុះទៅតាមហ្នឹងដែរ។ ចំនួនប្រជាសហគមន៍អណ្តែតទឹកនេះមិនមានតួលេខជាក់លាក់ទេ តែមន្ត្រីមូលដ្ឋាននិងសកម្មជននិយាយថា មានច្រើនម៉ឺនគ្រួសារ។
លោកផេង សំរិត មេដឹកនាំសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូឲ្យដឹងថា បីបួនឆ្នាំកន្លងទៅនេះមានពលរដ្ឋប្រហែល៤ពាន់គ្រួសារបានចាកចេញពីសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូ ទៅរកកន្លែងរស់នៅលើដីគោក។
«រឿងការរស់នៅសម័យមុនសម្បូរត្រី រកត្រីបាន។ អញ្ចឹងគាត់មកនៅ។ ដល់ឥឡូវ ផលត្រីចុះ គាត់មិនដឹងពឹងលើអីទេ។ បើនៅលើគោក យើងដាំបន្លែ លក់ដូរអីអញ្ចឹងទៅ។ តែនេះ[នៅលើទឹក] អត់ទេ អត់អីលក់បានទេ។ ស្អីក៏ទិញគេដែរ»។
លោកប៊ុន លឹមនិយាយថា លោកមិនដឹងថា អនាគតសហគមន៍អណ្តែតទឹកនេះនឹងតែលតោលទៅជាយ៉ាងណាទេ ដោយសារចំនួនត្រីធ្លាក់ចុះ ការងារធ្វើក៏កម្រនៅក្នុងសហគមន៍នេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ពិន ស៊ីសុវណ្ណ
ផ្ទះ សាលារៀន ហាងអ៊ុតសក់ ពេទ្យធ្មេញគឺសហគមន៍នេះទាំងមូល ត្រូវចល័តទីតាំងចុះឡើងតាមទឹក និងតាមរដូវ។ បឹងដ៏ធំនេះ ដែលភ្ជាប់នឹងទន្លេមេគង្គដោយទន្លេសាប ផ្តល់ជីវភាព និងកន្លែងរស់នៅដល់មនុស្សច្រើនម៉ឺនគ្រួសារ។ អ្នកស្រុកនៅទីនេះធ្វើដំណើរទៅណាមកណាតាមទូក។
លោកសុខ ប៊ុនលឹម អ្នកនេសាទអាយុ៦២ឆ្នាំ បានរស់នៅក្នុងសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូនេះតាំងពីកំណើត។ លោកនិយាយថា រស់នៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះមានស្ថានភាពប្រសើរឡើង។ លោកនិយាយថា បើទៅនៅលើគោក លោកមិនចេះដកស្ទូង ឬភ្ជួរស្រែទេ។ តែលោកបារម្ភថា កូនចៅរបស់លោកប្រហែលមិនបន្តជីវិតក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះទេ។
«ស៊ីសងលើក្មេងៗជំនាន់ក្រោយទៅទៀត។ ដូចកូនខ្ញុំអីៗ សព្វថ្ងៃចង់ឡើងគោកទៅវិញ។ វាអញ្ចឹង ព្រោះគេបានរៀនបានសូត្រទៅ គេដឹងថា វាយ៉ាងម៉េចៗរបស់គេ គេទៅនៅលើគោកទៅ»។
អ្នកនេសាទនៅទីនេះភាគច្រើនបន្តរស់នៅទីនេះតាមដូនតារបស់គេច្រើនជំនាន់មកហើយ តែគេមើលឃើញថា របៀបរស់នៅសម័យបច្ចុប្បន្នមានឥទ្ធិពលលើទម្លាប់រស់នៅរបស់គេ។
បឹងទន្លេសាបផ្តល់ផលនេសាទពី២០ម៉ឺនតោនទៅ២១ម៉ឺន៨ពាន់តោនក្នុងមួយឆ្នាំ យោងតាមទិន្នន័យគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ២០០៦។ មានរបាយការណ៍អំពីបរិមាណត្រីបឹងទន្លេសាបធ្លាក់ចុះខ្លាំង តែមិនមានតួលេខជាផ្លូវការទេ។
លោកយ៉ង សារ៉ាត់ អ្នកនេសាទអាយុ២៥ឆ្នាំ និយាយថា៖ «រកអត់ចង់គ្របទេ។ បើមានស្ងប់ខ្សល់ទៅ គ្រាន់នឹងដាក់បានបួនប្រាំគីឡូក្រាមអញ្ចឹងទៅ។ តែបើមេឃខ្យល់អញ្ចឹង ដាក់់បានមួយគីឡូក្រាម។នៅទន្លេរាយមងអត់កើតទេ បង។ រកបានព្រឹក ខ្វះល្ងាច រកបានល្ងាចខ្វះព្រឹក។ ថវិកាយ៉ាប់ណាស់បង»។
បុរសមានកូន២នាក់នេះ និយាយថា បើគាត់មានលុយគ្រប់គ្រាន់ នោះគាត់នឹងទៅរស់នៅលើគោក។
អ្នកអភិរក្សព្រមានថា កំណើនប្រជាសហគមន៍ ការបំផ្លាញជម្រកត្រី ទំនប់វារីអគ្គិសនី ការនេសាទខុសច្បាប់ ជាពិសេសការឆក់ត្រី គឺជាកត្តាចម្បងធ្វើឲ្យចំនួនត្រីបឹងទន្លេសាបធ្លាក់ចុះខ្លាំង។
លោកណៅ ធួក ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជលផល និងនេសាទ និយាយថា ដើម្បីកាត់បន្ថយការធ្លាក់ចុះនេះ ក្នុងឆ្នាំ២០០២ រដ្ឋាភិបាលចេញបម្រាមមិនឲ្យធ្វើការនេសាទពាណិជ្ជកម្មទ្រង់ទ្រាយធំក្នុងបឹងទន្លេសាបទេ។
កាលបើបរិមាណត្រីនៅបឹងទន្លេសាបថយចុះ ចំនួនពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិអណ្តែតទឹកនេះក៏ថយចុះទៅតាមហ្នឹងដែរ។ ចំនួនប្រជាសហគមន៍អណ្តែតទឹកនេះមិនមានតួលេខជាក់លាក់ទេ តែមន្ត្រីមូលដ្ឋាននិងសកម្មជននិយាយថា មានច្រើនម៉ឺនគ្រួសារ។
លោកផេង សំរិត មេដឹកនាំសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូឲ្យដឹងថា បីបួនឆ្នាំកន្លងទៅនេះមានពលរដ្ឋប្រហែល៤ពាន់គ្រួសារបានចាកចេញពីសហគមន៍ឆ្នុកទ្រូ ទៅរកកន្លែងរស់នៅលើដីគោក។
«រឿងការរស់នៅសម័យមុនសម្បូរត្រី រកត្រីបាន។ អញ្ចឹងគាត់មកនៅ។ ដល់ឥឡូវ ផលត្រីចុះ គាត់មិនដឹងពឹងលើអីទេ។ បើនៅលើគោក យើងដាំបន្លែ លក់ដូរអីអញ្ចឹងទៅ។ តែនេះ[នៅលើទឹក] អត់ទេ អត់អីលក់បានទេ។ ស្អីក៏ទិញគេដែរ»។
លោកប៊ុន លឹមនិយាយថា លោកមិនដឹងថា អនាគតសហគមន៍អណ្តែតទឹកនេះនឹងតែលតោលទៅជាយ៉ាងណាទេ ដោយសារចំនួនត្រីធ្លាក់ចុះ ការងារធ្វើក៏កម្រនៅក្នុងសហគមន៍នេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ពិន ស៊ីសុវណ្ណ
