هومن خلیلی، هنرمند ایرانی آمریکایی، از دیوارنگاره جدیدی در شهر «صفاد» در شمال اسرائیل رونمایی کرد که در آن، تصویر چهار زن ایرانی و اسرائیلی که توسط جمهوری اسلامی و حماس؛ گروه فلسطینی تحت حمایت حکومت ایران، کشته یا مجروح شدند، به چشم میخورد.
این اثر، بخشی از مجموعه دیوارنگارههای «زن زندگی آزادی» است که در ماههای اخیر توسط هومن خلیلی به منظور حمایت از مبارزات آزادیخواهانه زنان ایرانی، و برجسته کردن ارتباط تاریخی میان ایرانیان و بهودیان، در چند شهر اسرائیل و ایالت کالیفرنیا آفریده شدند.
در این دیوارنگاره، تصاویر سحر سعیدیان و شیرئل حییمپور، سربازان اسرائیلی ایرانیتبار که در جریان حملات حماس به اسرائیل کشته شدند، مهسا امینی، نماد اعتراضات سراسری اخیر در ایران، و الهه توکلیان که در جریان این تظاهرات با شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، بینایی یک چشم خود را از دست داد، دیده میشوند.
در این اثر همچنین شعار «زن زندگی آزادی» بهعنوان فریاد اعتراضی علیه ظلم و ستم بر زنان به زبانهای انگلیسی، عبری، و فارسی، و در بخش دیگری جمله «استرهای جهان بر میخیزند» به زبان انگلیسی نوشته شده است.
هومن خلیلی درباره آفرینش این دیوارنگاره به صدای آمریکا میگوید: «میخواهم نشان دهم که یهودیان اسرائیل در کنار زنان ایران ایستادند. این تصاویر به افتخار دو یهودی کشته شده در جریان حمله تروریستی حماس، و زنان دلیر ایرانی است که علیه رژیم ستمگر جمهوری اسلامی مبارزه میکنند، و همچنین نشان دهنده پیوند و عشق عمیق میان مردم ایران و اسرائیل، است.
او اشاره میکند که تصاویر این چهار زن نشان میدهد که جمهوری اسلامی، زنان را در داخل ایران به قتل میرساند یا کور میکند، و گروههای نیابتی آن مانند حماس، زنان ایرانیتبار را در خارج از این کشور، در اسرائیل میکشند.
از دیوارنگاره جدید این هنرمند در شرایطی در شهر صفاد رونمایی شد که سرکوب خشونتآمیز جمهوری اسلامی علیه زنان ایرانی، و نبرد اسرائیل با گروه تروریستی حماس در غزه که از حمایت حکومت ایران برخوردار است، همچنان ادامه دارد.
بهرغم سابقه تاریخی دوستی ایرانیان و یهودیان، جمهوری اسلامی اخیرا با بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک به اسرائیل حمله کرد که موفقیتی نداشت ولی به صورت بیسابقهای برای نخستین بار این کشور را به طور مستقیم هدف قرار داد.
هومن خلیلی در گفتوگو با صدای آمریکا درباره دیوارنگارههای خود، پروژه «زن زندگی آزادی»، و ویژگیهای آن توضیحاتی داد.
. چرا این زنان را برای دیوارنگاره خود انتخاب کردید، چه دلایل و انگیزههایی داشتید؟
مهسا امینی، چهره انقلاب زنان در ایران است و به همین دلیل او را انتخاب کردم، دختر کردی که در بازداشتگاه گشت ارشاد کشته شد.
میدانیم که جمهوری اسلامی، گروه فلسطینی حماس را تأمین مالی میکند، میخواستم نشان دهم که زنان ایرانی نه تنها در ایران، بلکه در خارج از ایران، و حتی در اسرائیل کشته میشوند.
سحر سعیدیان، و شیرئل حیبمپور، زنان اسرائیلی ایرانیتبار، توسط حماس در اسرائیل کشته شدند و این گروه بودجه، مهمات و آموزشهای لازم، را از جمهوری اسلامی دریافت میکند.
به نظرم مهم بود که دو زن یهودی پارسی را در این اثر بگنجانم. حدود ۱۵ میلیون یهودی در سراسر جهان زندگی میکنند که ۵۰۰ هزار تن آنها، یهودیان پارسی هستند.
از طرفی نمیخواستم فقط به جانباختگان ادای احترام کنم و به همین منظور الهه توکلیان را نیز به این اثر افزودم؛ زنی که جمهوری اسلامی یک چشم او را کور کرده است.
تلاش کردم تا این دیوارنگاره که در یکی از شهرهای مذهبی اسرائیل قرار دارد، تنوع دینی را نشان دهد و ادای احترامی به جانباختگان و قهرمانان زنده باشد.
. این پروژه از کجا شروع شد؟ درباره دیوارنگارههای «زن زنگی آزادی» توضیح دهید.
من ساکن سانفرانسیسکو در ایالت کالیفرنیا هستم و به آفرینش نخستین دیوارنگاره در این منطقه کمک کردم، عکسی که با هنرمند همکارم در کنار این اثر گرفتیم، در فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفت.
دو زن اسرائیلی در پیشبرد این پروژه در اسرائیل نقش داشتند؛ امیلی شریدر، روزنامهنگار و فعال حقوقبشر که مردم ایران را بسیار دوست دارد، و فلور حسن ناهوم، معاون شهردار اورشلیم، که از طریق اینترنت با این پروژه آشنا شدند.
آنها من را به اسرائیل دعوت کردند و گفتند که می خواهند به جهانیان نشان دهند که اسرائیلیها و یهودیان در کنار زنان آزادیخواه ایران ایستادند.
من در کلیسا بزرگ شدم، عاشق عیسی مسیح و فرصتی برای انجام کاری در اسرائیل بودم. خیلی هیجان داشتم و به لطف خداوند، ۲۶ روز پس از آشنایی با این دو زن اسرائیلی، نخستین دیوارنگاره در اسرائیل، با تصاویر مهسا، سارینا، فرشته، و نیکا، در شهر اورشلیم بالا رفت.
. تاکنون چند دیوارنگاره کشیدید، این آثار با چه واکنشهایی همراه بوده است؟
در ۱۶ ماه گذشته موفق به آفرینش ۱۲ دیوارنگاره در اسرائیل و دو دیوارنگاره در ایالت کالیفرنیا شدم. از نخستین اثر در ماه ژانویه ۲۰۲۳ در سانفرانسیسکو رونمایی شد و آخرین دیوارنگاره اخیرا در صفاد بالا رفت.
بازخوردها باورنکردنی است. این دیوارنگارهها تنها نقاشیهای دیواری در حمایت از زنان ایران در خاورمیانه هستند. هیچ اثر دیواری دیگری در افغانستان، قطر، امارات، عربستان سعودی، لبنان، و عراق، وجود ندارد. اسرائیل تنها کشور خاورمیانه است که در کنار زنان آزادیخواه ایران ایستاده است.
به نظر میرسد ایرانیها هر بار که دیوارنگارهای در اسرائیل بالا میرود، بسیار قدردانی میکنند. رسانههای اسرائیل نیز پوشش خوبی از این پروژه دارند، احساس میکنم در کاهش یهودیستیزی نیز تأثیرگذار است.
هدفم این است که در مجموع ۱۸ دیوارنگاره خلق کنم و بنابراین هنوز چهار نقاشی دیواری دیگر خواهم داشت. وقتی این پروژه را شروع کردم، میدانستم که قرار است ۱۸ دیوارنگاره ایجاد کنیم ولی هرگز فکر نمیکردم که موفق شوم، اما حالا میتوانم خط پایان را ببینم و بسیار هیجانزده هستم.
. در شرایطی که جمهوری اسلامی، کشور اسرائیل را دشمن میداند ولی بسیاری از ایرانیان چنین احساسی ندارند، چه نظری درباره ارتباط تاریخی ایرانیان و یهودیان دارید ؟
بسیاری از مردم من میپرسند که چرا این دیوارنگارهها را در اسرائیل ایجاد میکنم.
نخست، داشتن نقاشیهای دیواری در خاورمیانه بسیار مهم است. این فوقالعاده است که آنها در آمریکا، کانادا، استرالیا، یا اروپا باشند، اما وقتی یک دیوارنگاره در سرزمین مقدس باشد، مانند یک بمب اتمی است.
از طرفی شاهزاده رضا پهلوی در آوریل سال ۲۰۲۳ (فروردین ۱۴۰۲) به اسرائیل سفر کرد و در مصاحبههای خود گفت که رابطه میان ایران و اسرائیل به قدمت کتاب مقدس است. کاملا درست میگوید، رابطه ایرانیان و یهودیان به قدمت کتاب مقدس است.
کوروش بزرگ چه کرد؟ یهودیان را آزاد کرد و بعد هم خرج بازسازی معبد سلیمان را پرداخت، و تمام داستان کتاب استر در عیلام، در ایران اتفاق میافتد.
و بالاخره، وقتی عیسی مسیح به دنیا آمد، خداوند به چه کسانی گفت که برای پسرم پیشکش بیاورید؟ موبدان را خبر کرد، که همگی زرتشتی بودند.
بنابراین، ایرانیان و یهودیان سه هزار سال با هم دوست هستند. ما کمتر از ۵۰ است که با یکدیگر دشمن هستیم.
فکر میکنم زمان آن فرا رسیده است که همه ایرانیان، همه پارسیها در سراسر جهان، در کنار هم برای بازسازی پل میان ایران و اسرائیل همکاری کنیم.
هومن خلیلی پس از طراحی ایده اولیه خود، آنها را با کمک هنرمندان محلی به صورت دیوارنگاره در شهرهای اسرائیل ایجاد میکند.
او در طرحهای خود از مفاهیم باستانی، ملی، و مذهبی ایرانیان و یهودیان بهره میگیرد و تلاش میکند تا پلی میان مردم ایران و اسرائیل بزند.
اورشلیم، تلآویو، ناصره، نتانیا، مواسرت، و حیفا، از جمله شهرهای اسرائیل هستند که دیوارنگارههای «زن زندگی آزادی در آنها ایجاد شده است.
هومن خلیلی متولد تهران است و کمی پیش از انقلاب بهمن ۵۷ در ایران همراه با مادرش به آمریکا رفت. او با حمایت کلیسای پروتستان در شمال کالیفرنیا زندگی تازهای را آغاز کرد و به مسحیت گروید.
این هنرمند ایرانی آمریکایی دیگر به ایران بازنگشت ولی علاقه به فرهنگ، هنر، و مردم، کشور زادگاهش را حفظ کرده است و جمهوری اسلامی را بزرگترین حامی تروریسم و دشمن مردم خود میداند.