فیلم مستند «انقلاب روی بوم» ساخته سارا نجومی و همسرش تیل شودر، پس از اکران موفق در جشنوارههای بینالمللی، در شبکههای تلویزیونی «اچبیاو» و اینترنتی «مکس» در سراسر جهان به نمایش درآمد.
این مستند ۹۵ دقیقهای، گوشههایی از زندگی نیکزاد نجومی، نقاش، تصویرگر، هنرمند انقلابی، و فعال سیاسی ایرانی، را به تصویر میکشد. او که از چهرههای شناختهشده منتقد حکومت پیشین در ایران بود، پس از انقلاب ۵۷ مجبور به خروج از کشور شد.
سارا نجومی با همکاری همسرش، در نخستین تجربه خود در مقام کارگردانی به سراغ موضوعی شخصی رفته است و تلاش میکند تا راز ناپدید شدن یکصد نقاشی پدرش، نیکزاد نجومی، پس از انقلاب ایران را دریابد؛ آثاری که جمهوری اسلامی آنها را «ضدانقلابی» میدانست.
آنها در این مستند، به دنبال ردیابی نقاشیها، و پس گرفتن این آثار ارزشمند هستند و در این فرآیند با حقایق جالبی آشنا میشوند.
نیکزاد نجومی که ساکن نیویورک بود، در دوران انقلاب ۵۷ برای مبارزه با حکومت پیشین به ایران بازگشت و آثار مختلفی را در انتقاد از رژیم پادشاهی منتشر کرد. این هنرمند پس از پیروزی انقلاب و به دنبال حمله بنیادگرایان اسلامی به نمایشگاه نقاشی او در موزه هنرهای معاصر در تهران، و احساس عدم امنیت، به ناچار ایران را ترک کرد.
سارا نجومی در این مستند، علاوه بر گفتوگو با پدرش، به سراغ ناهید حقیقت، مادرش نیز میرود که نقاش است، تا ضمن شنیدن نظرات و دیدگاههای او، درک بهتری از شرایط پیچیده سیاسی، خانوادگی، عواطف و احساسات شخصی، و موقعیت خود بهعنوان یک ایرانی آمریکایی، داشته باشد.
انقلاب روی بوم، مستندی سیاسی هنری درباره نیکزاد نجومی است، ولی در عین حال کنکاشی در زندگی، روابط خانوادگی، و چالشهای یک خانواده مهاجر ایرانی نیز محسوب میشود که داستان بسیاری از مهاجرین در آمریکا است.
این فیلم مستند در شرایطی ساخته شده است که با گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب ۵۷، ایران همچنان صحنه اعتراضات، به ویژه از سوی زنان، جوانان، و فعالین سیاسی است که به دنبال آزادی و حقوق انسانی خود هستند.
سارا نجومی به صدای آمریکا میگوید از هنگامی که به یاد میآورد، پدرش همیشه داستان نقاشیها و موزه هنرهای معاصر تهران را برای افراد جدیدی که با آنها آشنا میشد، تعریف میکرد و به همین دلیل این سوژه و سایر ماجراهای نیکزاد نجومی برای او بسیار جذاب بود.
این سینماگر در ادامه میافزاید که همواره فکر میکرد نمایش نقاشیهای پدر و مادرش روی پرده سینما بسیار زیبا خواهد بود، و با توجه به اینکه همسرش نیز به ساخت فیلمی در این باره علاقمند شد، آنها پس از سالها، تصمیم به تولید این مستند گرفتند.
سارا نجومی، این مستند را اثری سیاسی توصیف میکند، زیرا به گفته او، ایرانی بودن به معنای این است که شما فردی سیاسی هستی، و البته آثار نیکزاد نجومی نیز سیاسی است.
او در ادامه میافزاید که آنها تأکید داشتند که حتما به داستان انقلاب ایران و تبعید اجباری بپردازند که روایتی جهانی است و زندگی بسیاری از خانوادههای ایرانی را متلاشی کرد، و در بررسی چنین سوژههایی نمیتوان از کنار سیاست گذشت.
به گفته سارا نجومی، او ابتدا قصد نداشت تا وارد جزئیات زندگی خانواده خود شود ولی در جریان ساخت فیلم دریافت که برای پیشبرد داستان باید به این موضوع نیز پرداخت.
او در ادامه میافزاید که در این فرآیند، تیل شودر، همسرش، کمک زیادی به شناخت زوایای احساسی و شخصی ماجرا داشت تا ضمن برقراری ارتباط بیشتر و بهتر داستان با سایرین، از نظر درک عمومی واقعیتهای زندگی آنها ملموستر باشد.
به گفته سارا نجومی، او نمیخواست فقط یک پرتره از نیکزاد نجومی نقاش بسازد و احساس میکرد که بهعنوان دخترش باید روایت شخصی و نزدیکتری از پدر خود ارائه دهد.
جدایی پدر و مادر، تأثیر فعالیتهای سیاسی و هنری نیکزاد نجومی بر زندگی خانوادگی، یا دوری او در سالهای انقلاب ایران، از جمله لایههای دیگری است که سارا نجومی در این مستند به آنها میپردازد.
این سینماگر با اشاره به اینکه نیکزاد نجومی و ناهید حقیقت، تا پیش از اکران «انقلاب روی بوم» آن را تماشا نکرده بودند، از آنها سپاسگزاری میکند که به او و همسرش برای ساخت این مستند اعتماد داشتند.
سارا نجومی در ادامه میافزاید که نیکزاد نجومی کاملا دست آنها را برای پردازش داستان باز گذاشت و با آنها همراهی کرد، و بهرغم اینکه تا حدی میدانست که ماجرا چیست، ولی هیچ دخالتی در تدوین و ارائه محصول نهایی نداشت.
به گفته سارا نجومی، فیلمبرداری این پروژه در سال ۲۰۱۸ از نمایشگاه نیکزاد نجومی درکره جنوبی آغاز شد، و سایر صحنهها در شهرهای نیویورک، سانفرانسیسکو، و ترکیه، فیلمبرداری شدند.
این سینماگر با ابراز خرسندی از واکنشهای مثبت تماشاگران پس از اکران «انقلاب روی بوم» در جشنوارهها و سینماها، میگوید که بسیاری از آنها به ویژه ایرانیها به شدت احساساتی شدند و گریستند.
سارا نجومی در ادامه میافزاید که این مستند داستان بسیاری از ایرانیها، غیرایرانیها، مهاجرین، و خانوادههای آنها در آمریکا است و به همین دلیل با فیلم رابطه برقرار میکنند و او از این بابت بسیار خوشحال است.
سارا نجومی میگوید که آنها در فرآیند تولید دریافتند که حدود ۷۰-۸۰ نقاشی نیکزاد نجومی سالم هستند و در زیرزمین موزه هنرهای معاصر نگهداری میشوند ولی از سرنوشت یک سوم دیگر اطلاعی در دست نیست. او بدون ذکر جزئیات بیشتر از علاقمندان دعوت میکند تا برای آگاهی کامل از ماجرای نقاشیها این فیلم مستند را تماشا کنند.
این سینماگر با اشاره به اینکه موضوعات سیاسی که آنها درباره دوران انقلاب ۵۷ به آنها پرداختند، هنوز در ایران مطرح است، ابراز امیدواری میکند که به زودی شاهد برقراری آزادی و دموکراسی در ایران باشد.
او ضمن ستایش زنان و جوانانی که در جریان اعتراضات اخیر و جنبش «زن، زندگی، آزادی» به خیابانها آمدند، میگوید که شجاعت معترضان داخل ایران، همبستگی قابل توجهی را میان ایرانیها در خارج نیز پدید آورد، و آنها که با وجود سالها زندگی در خارج، هنوز دل در گرو وطن دارند، امیدوارند تا شاهد تغییرات اساسی باشند و بتوانند دوباره به کشور خود سفر کنند.
به گفته سارا نجومی، آنها تلاش میکنند تا آثاری را که درباره ایرانیها میسازند، فقط برای ایرانیها نباشد و آمریکاییها نیز آنها را تماشا کنند. او در ادامه میافزاید که ساخت چنین آثاری برای معرفی بهتر ایرانیها بسیار اهمیت دارند تا آمریکاییها بدانند که جمهوری اسلامی و این حکومت مذهبی نماینده مردم ایران نیست و ایرانیها داستانهای دیگری دارند که باید آنها را شناخت.