جعفر پناهی، سینماگر سرشناس ایرانی، پس از حدود ۱۵ سال حبس و ممنوعیت از فیلم‌سازی، با حضور در جشنواره بین‌المللی «زردآلوی طلایی» در شهر ایروان، پایتخت ارمنستان، هنردوستان را غافلگیر کرد.
این نخستین حضور جعفر پناهی، از منتقدین سرشناس جمهوری اسلامی، در یک جشنواره بین‌المللی در سال‌های اخیر است.
او پیشتر به اتهام «اجتماع، تبانی، و تبلیغ علیه جمهوری اسلامی» به حبس، ممنوعیت از فیلم‌سازی، و محرومیت از سفر به خارج از ایران، محکوم شده بود.
کارن آویتیسیان، مدیر هنری جشنواره فیلم «زردآلوی طلایی»، به صدای آمریکا گفت: «۱۵ سال حبس و محرومیت‌های مختلف جعفر پناهی سرانجام به پایان می‌رسید و حضور او در این جشنواره فرصت مغتنمی را برای دیدار با این سینماگر در خارج از مرزهای ایران فراهم می‌کرد.»
او در ادامه افزود: «تصمیم گرفتیم که یکصدمین زادروز، سرگئی پاراجانف، سینماگر فقید ارمنی، که دو دوره زندانی شده است، را به مناسبتی برای میزبانی از جعفر پناهی، از بزرگترین هنرمندان زندانی زمان خود، تبدیل کنیم.»
جعفر پناهی در مراسم اختتامیه جشنواره فیلم زردآلوی طلایی»، مدال افتخار پاراجانف را به پاس ایستادگی، مقاومت، صراحت، و تعهد تزلزل‌ناپذیر به آزادی هنری، را دریافت کرد.
به گفته کارن آویتیسیان این جایزه برای قدردانی از سهم ارزشمند جعفر پناهی در سینمای جهان به این هنرمند ایرانی اهدا شده است.
جشنواره «زردآلوی طلایی» همچنین برنامه ویژه‌ای را با حضور جعفر پناهی ترتیب داد که با نمایش فیلم و پرسش و پاسخ همراه بود.
به گفته کارن آویتیسیان، این برنامه با شرکت آنتون دولین، منتقد سینمایی و روزنامه‌نگار سرشناس روسی، برگزار شد که به دلایل سیاسی از روسیه گریخته است.
آنتون دولین که در دوران زندان جعفر پناهی، کتابی درباره هنر و‌سینمای او نوشته است، اداره این جلسه را برعهده داشت و با پرسش‌های خود بستر مناسبی را برای بیان نظرات و دیدگاه‌های این سینماگر ایرانی فراهم کرد.
جعفر پناهی با اشاره به چالش‌های فیلم‌سازی در ایران، گفت برای فردی که می‌خواهد واقعا خلق کند، هیچ حد و مرزی وجود ندارد.
آقای پناهی با اشاره به اینکه با فعالیت‌های هنری خود در ایران، گاهی سرمایه، و حتی جان خود را به خطر می‌اندازد، تأکید کرد که این مسیر را ادامه می‌دهد زیرا «ارزشش» را دارد.
کارن آویتیسیان با اشاره به اینکه ارمنستان محل تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف بوده است، می‌گوید به همین دلیل این کشور هنوز می‌تواند پناهگاه کوچک آزادی بیان در دنیای «خودکامه و خواستار جنگ» امروز باشد.
جعفر پناهی از چهره‌های جهانی سینمای ایران است که جوایز معتبری چون پلنگ طلایی جشنواره لوکارنو، شیر طلایی جشنواره ونیز، خرس طلایی جشنواره برلین، و دوربین طلایی جشنواره کن را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد.
او به رغم تمامی محدودیت‌ها و ممنوعیت از فیلم‌سازی، فعالیت‌های هنری خود را بصورت زیرزمینی در ایران ادامه داده است.
جشنواره فیلم زردآلوی طلایی در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) تأسیس شد و در دوره‌های گذشته خود میزبان سینماگران بزرگی چون مارکو بلوکیو، عباس کیارستمی، دارن آرونوفسکی، ناستاسیا کینسکی، فانی آردانت، برادران داردن، و تاکشی کیتانو، بوده است.
