نود و هفتمین مراسم اهدای جوایز اسکار در شرایطی روز یکشنبه ۱۲ اسفند در تالار «دالبی» شهر لس‌آنجلس برگزار می‌شود که «دانه انجیر معابد» اثر محمد رسول‌اف، سینماگر سرشناس ایرانی، در بخش آثار بین‌المللی یا غیرانگلیسی‌زبان، و «در سایه سرو» ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی در بخش انیمیشن کوتاه، از نامزدهای دریافت جایزه هستند.
«دانه انجیر معابد» به‌عنوان نماینده سینمای آلمان در بخش آثار بین‌المللی نامزد اسکار است و از مدعیان جایزه محسوب می‌شود.
محمد رسول‌اف این فیلم را به‌صورت زیرزمینی در ایران ساخت و تابستان گذشته پس از خروج مخفیانه از کشور، آن را برای نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم کن در فرانسه اکران کرد.
گزینش اثر یک سینماگر ایرانی از طرف آلمان برای شرکت در رقابت اسکار بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشت و سرکوب، سانسور، و سایر محدودیت‌های اعمال شده از سوی حکومت جمهوری اسلامی بر سینماگران ایرانی را مورد توجه قرار داده است.
کانون فیلم‌سازان مستقل ایران «ایفما» روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای که نسخه‌ای از آن را برای صدای آمریکا ارسال کرد، به این موضوع واکنش نشان داد.
در این بیانیه گفته می‌شود که نامزدی «دانه انجیر معابد» و «در سایه سرو» در اسکار «دستاورد» بزرگی برای هنرمندان مستقل ایران است.
به گفته کانون، گزینش «دانه انجیر معابد» به‌عنوان نماینده سینمای آلمان در اسکار یادآور دو نکته بسیار مهم است.
«نخست، سرکوب هنرمندان مستقل و ارعاب آنها توسط حکومت اسلامی نمی‌تواند مانع موفقیت سینمای مستقل ایران شود. دوم، این امر نمایان‌گر نقایص روند معرفی فیلم‌ها به آکادمی اسکار از سوی کشورهای غیر دموکراتیک است.»
کانون فیلم‌سازان مستقل ایران، «دانه انجیر معابد» را نه تنها نماینده سینمای مستقل ایران، بلکه «صدای مردم ایران» توصیف می‌کند.
در ادامه گفته می‌شود که «ایرانی بودن این فیلم و سازندگانش، حقی است که توسط هیچ قدرتی قابل سلب نیست.»
«ایفما» در پایان برای سازندگان «دانه انجیر معابد» و انیمیشن «در سایه سرو»، و تمامی هنرمندان مستقل ایران، آرزوی موفقیت می‌کند.
در همین رابطه امیر گنجوی، فیلم‌ساز، و پژوهشگر سینمایی ساکن تورنتو در کانادا، به صدای آمریکا می‌گوید نامزدی «دانه انجیر معابد» به نمایندگی از آلمان در جوایز اسکار ۲۰۲۵، دو پیام مهم را منتقل می‌کند.
نخست- مرزهای سینمای ملی در عصر جهانی‌شدن:
این انتخاب نشان می‌دهد در دنیای امروز مرزهای سنتی سینمای ملی در حال تغییر هستند. فیلم‌هایی که با همکاری‌های بین‌المللی تولید می‌شوند و موضوعات جهانی را به تصویر می‌کشند، می‌توانند به نمایندگی از کشورهایی غیر از محل تولید یا ملیت کارگردان در جشنواره‌ها و جوایز بین‌المللی شرکت کنند.
به گفته آقای گنجوی، این تحول بعد از موفقیت تاریخی فیلم کره‌ای «انگل» در سال ۲۰۱۹، که به‌عنوان نخستین فیلم غیرانگلیسی‌زبان، جایزه بهترین فیلم اسکار را دریافت کرد، تشدید شد.
دو- یافتن راه‌های جدید برای فیلم‌سازان مستقل و در تبعید:
این نامزدی نشان‌دهنده آن است که معرفی فیلم به اسکار دیگر محدود به یک کشور خاص نیست. فیلم‌سازان مستقل و حتی آن‌هایی که در کشور خود با محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها مواجه هستند، می‌توانند با همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از پلتفرم‌های جهانی، آثار خود را به مخاطبان وسیع‌تری ارائه دهند و در رقابت‌های بین‌المللی شرکت کنند.
حامد سلیمان‌زاده، نویسنده، و منتقد سینمایی ساکن آلمان، نیز به صدای آمریکا می‌گوید انتخاب فیلم «دانه انجیر معابد» به کارگردانی محمد رسول‌اف به‌عنوان نماینده رسمی کشور آلمان برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۵ بسیار مهم است.
او در ادامه می‌افزاید: «این برای اولین بار است که آلمان یک فیلم ایرانی و فارسی زبان را به آکادمی اسکار معرفی می‌کند و از این جهت اقدامی بی‌سابقه محسوب می‌شود.»
به گفته این منتقد فیلم، انتخاب دانه انجیر معابد از سوی آلمان به چند دلیل بسیار اهمیت دارد.
نخست، فیلم تولید مشترک ایران، فرانسه، و آلمان، است و بنابراین مشکل فنی برای انتخاب آن از سوی آلمان مطرح نیست و واجد شرایط شرکت در اسکار است.
دوم، محمد رسول‌اف اکنون ساکن آلمان است و به نوعی در این کشور پناه گرفته، بنابراین آلمان با این انتخاب، پیام حمایت خود از حقوق بشر، آزادی بیان، و هنرمندان معترض، را با صدایی رسا به مهم‌ترین مراسم سینمایی جهان ارسال می‌کند.
سوم، انتخاب این فیلم نشان می‌دهد که سینما یک هنر قدرتمند برای بیانگری در حوزه اعتراض و مقاومت در برابر سانسور و سرکوب است.
و چهارم، این انتخاب نوعی پیام برای مسئولان سینمایی و غیرسینمایی ایران است که به ویژه در دو سال اخیر، با تصمیم‌های غلط و حکم‌های قضایی نابه‌جا، زمینه‌ساز مهاجرت‌های اجباری بسیاری از هنرمندان، به ویژه در عرصه سینما شدند.
حامد سلیمان‌زاده در پایان می‌گوید: «اگرچه این انتخاب باعث خرسندی همه ماست، اما از سویی این حسرت با ما باقی می‌ماند که چرا یک فیلم ایرانی که از شانس بالایی برای دریافت اسکار برخوردار است، باید نماینده یک کشور دیگر در چنین مراسم مهمی باشد.»
نود و هفتمین مراسم اهدای جوایز اسکار روز یکشنبه دوم مارس ۲۰۲۵ (۱۲ اسفند) در لس‌آنجلس برگزار می‌شود.
انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی، هنرمندان جوان ایرانی، یکی از نامزدهای دریافت جایزه اسکار است.
این اثر با کسب چندین جایزه از جشنواره‌های معتبری مانند «ترایبکا» و «لس‌آنجلس» در آمریکا، «اسپارک» در کانادا»، و «انیمایو» در اسپانیا، با استقبال زیادی از سوی منتقدین هنری همراه شده است.
شیرین سوهانی و حسین ملایمی، زوج هنری جوان ساکن تهران، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد «کارگردانی انیمیشن» از دانشگاه هنر تهران هستند.
آنها با ایجاد یک استودیوی انیمیشن مستقل در تهران فعالیت‌های حرفه‌ای خود را با ساخت آثار متنوعی مانند «در سایه سرو» ادامه می‌دهند.
فیلم «امیلیا پرز» که در بخش آثار بین‌المللی نیز رقیب «دانه انجیر معابد» محسوب می‌شود، با کسب ۱۳ نامزدی در بخش‌های مختلف از رقبای خود پیشی گرفته است.
این فیلم با ۱۳ نامزدی، موفق به کسب رکورد تازه‌ای برای یک اثر غیرانگلیسی‌زبان در اسکار شد، و کارلا سوفیا گاسکون، برای هنرنمایی در این فیلم موزیکال به‌عنوان نخستین هنرمند ترنسجندری که هویت جنسی-جنسیتی خود را علنی کرده است، نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن شد.
فیلم‌های «ویکد» یا «شرور» و «بروتالیست» یا «بی‌رحم» با نامزدی در ۱۰ شاخه از آثار موفق این دوره محسوب می‌شوند.
«ملاقات محرمانه» و «یک ناشناخته کامل» با هشت نامزدی از جمله در بخش بهترین فیلم در رده‌های بعدی قرار دارند.
شبکه پخش اینترنتی «نتفلیکس» با نامزدی در ۱۶ شاخه مختلف از سایر استودیوهای صنعت هنر و سرگرمی پیشی گرفت. شرکت‌های «ای۲۴»، «یونیورسال»، «فوکوس فیچرز»، و «سرچ‌لایت»، در رده‌های بعدی قرار دارند.
فیلم «کارآموز» ساخته علی عباسی، سینماگر ایرانی دانمارکی در دو بخش نامزد دریافت اسکار است. سباستین استن برای بهترین بازیگر مرد، و جرمی استرانگ، برای بهترین بازیگر مکمل مرد، در این فیلم نامزد جایزه هستند.
