មេដឹកនាំនយោបាយជំទាស់ លោក កឹម សុខា បានថ្លែងតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមរបស់លោកនាសប្តាហ៍នេះថា ប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបចង់ឃើញលោកបានទទួលសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ខណៈលោកកំពុងជាប់ក្តីក្តាំពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើក្បត់ជាតិនៅតុលាការប្រទេសកម្ពុជា។
ការអតា្ថធិប្បាយរបស់លោក កឹម សុខា យ៉ាងដូច្នេះ ធ្វើឡើងមួយថ្ងៃ មុនការឡើងតុលាការនៅថ្ងៃពុធនេះដើម្បីផ្តល់សក្ខីកម្ម ក្នុងការចោទពីបទសន្ទិដ្ឋិភាព ឬឃុបឃិតជាមួយបរទេស ក្រោយពីលោកត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញបានចូលចាប់ខ្លួនទាំងកណ្តាលអធ្រាត្រ កាលពីយប់ថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។ លោកត្រូវបានដោះលែងវិញប៉ុន្តែត្រូវបានដាក់ស្ថិតនៅក្រោមការតាមដានរបស់តុលាការ និងមិនអាចធ្វើនយោបាយបានឡើយ។
ក្នុងសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃអង្គារ លោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយចោលកាលពីឆ្នាំ២០១៧ បានលើកឡើងថាអ្នកស្រី Sibille de Cartier ឯកអគ្គរាជទូតថ្មីនៃប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិកប្រចាំបួនប្រទេសគឺកម្ពុជា ថៃ ឡាវ និងភូមា ដែលមានស្ថានទូតនៅទីក្រុងបាងកក បានផ្តល់នូវការកត់សម្គាល់អំពីសេរីភាពធ្វើនយោបាយរបស់លោកឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតដើម្បីបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាមានដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក កឹម សុខា បានបង្ហោះសារនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖ «ក្នុងជំនួបដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ លោកជំទាវឯកអគ្គរាជទូតបានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលប៊ែលហ្ស៊ិក ក៏ដូចជាសហភាពអឺរ៉ុបចង់ឃើញកម្ពុជាធ្វើដំណើរតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្សស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងចង់ឃើញខ្ញុំមានសិទ្ធិពេញលេញ មានសេរីភាពនយោបាយ ដែលអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតនៅពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ»។
លោក កឹម សុខា បន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលប៊ែលហ្ស៊ិកនឹងបន្តតាមដានមើលនូវស្ថានភាពនយោបាយរបស់លោកផងដែរ។
កាលពីឆ្នាំ២០២០ សហភាពអឺរ៉ុបបានសម្រេចកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញ លើកលែងសព្វាវុធ» ឬ Everything But Arms (EBA)ចំនួន២០%ពីកម្ពុជា ដែលប៉ះពាល់ដល់ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ទៅប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។ ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA មួយផ្នែក នេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីសហភាពអឺរ៉ុបបានរកឃើញការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរជាប្រព័ន្ធ និងការធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក កឹម សុខា ស្ថិតក្នុងចំណោមមន្ត្រីជាង១០០នាក់ ដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលហាមឃាត់មិនឲ្យធ្វើនយោបាយ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់ថា លោកបានរៀបគម្រោងប៉ុនប៉ងផ្តួលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដោយមានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅពីក្រោយ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្តី ទាំងលោកកឹម សុខា និងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នោះ។
នៅក្នុងបន្ទប់សវនាការរបស់លោក កឹម សុខា កាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធវិញតុលាការបន្តបង្ហាញភស្តុតាងជាវីដេអូឃ្លីបមួយចំនួនទៀត ដែលត្រូវបានដាក់ជូនដោយមេធាវីការពារក្តីឲ្យលោកកឹម សុខា ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងក្បត់ជាតិខាងលើ។
នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោកអំ សំអាត យល់ថា នីតិវិធីកាត់ក្តីនៅតុលាការ ទំនងជាមិនអាចបញ្ចប់បានឆាប់នូវសំណុំរឿងដែលលោកថា មានជាប់នឹងរឿងនយោបាយនោះទេ។
«អ៊ីចឹង អ្វីដែលសំខាន់ ខ្ញុំគិតថា បើសិនជាមានដំណោះស្រាយចរចាផ្នែកនយោបាយណាមួយកើតឡើងនោះករណីឯកឧត្តមកឹម សុខា ហ្នឹង នឹងងាយអាចបញ្ចប់ទៅលឿនបាន បើសិនជាមានការចរចាផ្នែកនយោបាយណាមួយរវាងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកនយោបាយ ។ អ៊ីចឹងបើសិនជាពឹងផ្អែកទៅលើនីតិវិធីរបស់តុលាការ យើងឃើញថាអាចនឹងអូសបន្លាយកាន់តែវែងតទៅទៀត»។
បើតាមលោក អំ សំអាត លោក កឹម សុខា អាចទទួលបានសេរីភាពធ្វើនយោបាយឡើងវិញ បើសិនជាមានការផ្តល់សម្បទាននយោបាយណាមួយ ពីភាគីដែលមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងលោកកឹម សុខា។
ប៉ុន្តែរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា ផ្អែកលើសំណុំរឿងស្មុគស្មាញរបស់លោកកឹម សុខារយៈពេលនៃការជំនុំជម្រះនឹងមិនអាចកំណត់ឲ្យបានជាក់លាក់នោះឡើយ។ លោកថា អតីតមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គ្មានជម្រើសណាផ្សេង ក្រៅតែពីការបន្តចូលរួមនីតិវិធីរបស់តុលាការ ដើម្បីតតំាងក្តីតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ជាធម្មតា គឺថា វាត្រូវការពេល គ្មាននរណា... មិនអាចមាននរណាកំណត់បានព្រោះអីភាគីមួយៗត្រូវការពារខ្លួនឲ្យអស់លទ្ធភាពតាមផ្លូវច្បាប់។ហើយទោះបីជាគាត់ជួបជាមួយអង្គទូតប៉ុន្មានក៏ដោយ ក៏វាមិនមានឥទ្ធិពលអីទៅលើដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការបានដែរ គឺអ្វីៗត្រូវអនុលោមទៅតាមទិដ្ឋភាពច្បាប់ និងនីតិវិធីច្បាប់ដែលមានជាធរមាន»។
ក្នុងពេលឡើងសវនាការម្តងៗ តុលាការជាញឹកញាប់បានផ្អែកលើភស្តុតាងសំខាន់មួយ គឺខ្សែអាត់វីដេអូមួយមានរយៈពេលជាងមួយម៉ោង ដែលគេឃើញលោក កឹម សុខា ថ្លែងទៅកាន់អ្នកគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ អំពីការទទួលបានយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយពីសំណាក់សាស្ត្រាចារ្យនៅប្រទេសលោកសេរី ដើម្បីធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលស្ថិតក្រោមការក្តោបក្តាប់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាង៣ទសវតរ្ស៍មកហើយ។នេះជាភស្តុតាងមួយដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលប្រើប្រាស់ផងដែរដើម្បីរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។
មេធាវីការពារក្តីឲ្យលោកកឹម សុខា គឺលោកផែង ហេង ថ្លែងថាដំណើរការនីតិវិធីកាត់ក្តីលោកកឹម សុខា អាចប្រព្រឹត្តទៅបានឆាប់រហ័សឬយ៉ាងណានោះអាស្រ័យលើការសម្រេចចិត្តរបស់ចៅក្រមនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងថា ការបកស្រាយណាមួយថា រឿងក្តីលោកកឹម សុខា ជារឿងនយោបាយនោះ គឺអាចទទួលបាន ដោយស្របតាមស្ថានភាពនៃសំណុំរឿងលោកកឹម សុខា ដែលកំពុងតទល់ក្តីនៅតុលាការថា លោកគ្មានចេតនាបង្កហិង្សា ការឃុបឃិតជាមួយរដ្ឋបរទេស ឬការព្យាយាមឲ្យកើតមានបដិវត្តន៍ពណ៌ដូចការចោទរបស់តុលាការនោះទេ។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅរសៀលថ្ងៃពុធថា៖«រឿងដែលថា រឿងនយោបាយទាល់តែអ្នកដោះស្រាយតាមនយោបាយ អាហ្នុងយើងយល់ឃើញថាការលើករបស់អ្នកដែលយល់ឃើញបែបនោះជាការត្រឹមត្រូវហើយព្រោះថា ចង់មិនចង់តំណាងអយ្យការក៏ជាតំណាងភាគីរដ្ឋមួយ។ អ៊ីចឹងបើរដ្ឋាភិបាលគាត់សម្រេចថារឿងហ្នឹងជារឿងនយោបាយ ហើយសម្របសម្រួលគ្នាតាមផ្លូវនយោបាយ អ៊ីចឹងកិច្ចការទាំងឡាយវាទៅរលូនតាមហ្នឹង»។
បន្ទាប់ពីបានបញ្ចប់សវនាការកាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនឹងបន្តសវនាការលើសំណុំរឿងលោកកឹម សុខានៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈខាងមុខ៕
