ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅលើកោះមាសនិងម្ចាស់ដីលើកោះដែលសម្បូរដោយការដាំដុះ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យនៅលើកោះដែលមានភូមិសាស្ត្រក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនិងខេត្តកណ្តាល ដើម្បីទាមទារបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីពីរដ្ឋាភិបាល។
ពលរដ្ឋនិងម្ចាស់ដីដែលកំពុងទាមទារប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬប្លង់កាន់កាប់ដីនោះ មានចំនួន ១៦៨ គ្រួសារ។ ភាពជាកម្មសិទ្ធិដីធ្លីរបស់ពួកគេកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលចេញលិខិត ស.ជ.ណ មួយ បានអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុន ឃុន សៀ អ៊ីមផត អិចផត ជួលដីកោះមាសទំហំប្រមាណ ៣៥០ ហិកតា ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍ។
លោក ជុំ សំអឿន អាយុ ៧២ ឆ្នាំ ប្រាប់វីអូអេថា បើតាម ស.ជ.ណ នោះ ដីដែលប្រជាពលរដ្ឋធ្លាប់កាន់កាប់នឹងក្លាយជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ដែលអាចត្រូវបានជួលដោយក្រុមហ៊ុន ឃុន សៀ។ លោកបន្ថែមថា ប្រជាពលរដ្ឋមានឯកសារកាន់កាប់ដីធ្លីគ្រប់គ្រាន់ដែលត្រូវបានប្រើសម្រាប់វាស់វែងដីដើម្បីធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិកាលពីឆ្នាំ ២០២០។ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើកោះមាសនិងម្ចាស់ដីនៅលើកោះនោះមិនទទួលបានបណ្ណកម្មសិទ្ធិ ហើយអាជ្ញាធរខណ្ឌច្បារអំពៅ និងស្រុកកៀនស្វាយបានត្រឹមឆ្លើយដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក តែមិនអាចជួយពលរដ្ឋបានពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹង បានថា ប្រជាជនដូចជាអស់ជំនឿ អស់ជំនឿលើរដ្ឋអំណាច។ ដល់អីចឹងហើយក៏មានតែ ក៏មានតែអ៊ីចេះ មានតែខំ ឥឡូវហ្នឹខំធ្វើសារព័ត៌មានដើម្បីឲ្យសារព័ត៌មានហ្នឹងផ្សព្វផ្សាយ ជួយដើម្បីសំណូមពរទៅថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ហ្នឹងជួយ ធ្វើម៉េចដោះស្រាយ ប្លង់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីហ្នឹងឲ្យ ឲ្យមកប្រជាពលរដ្ឋ បានកាន់កាប់ផង ពីព្រោះយើងបានមានលិខិតជូនដំណឹងវាស់វែង កាលពីឆ្នាំ ២០២០ ក្នុងខែកញ្ញាហ្នឹងថា នឹងវាស់វែងជូនឲ្យមកប្រជាពលដ្ឋ តែក្រោយពីវាស់វែងហើយ ស្រាប់តែបាត់ដំណឹង ហើយបិទមិនឲ្យមានការលក់ដូរ។ អ៊ីចឹងហើយយើងខ្ញុំមានការភិតភ័យ និងព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង។ ហេតុនេះក៏ខ្ញុំសុំសំណូមពរដល់ឯកឧត្តម អស់លោកទាំងអស់ដែលមានមុខតួនាទីនៅកន្លែងទីស្រុកនេះ ហើយនិងក៏សូមស្នើទៅដល់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មេត្តាជួយសម្រួលធ្វើម៉េចឲ្យខ្ញុំបានប្លង់កម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីនេះ ឲ្យស្របដូចប្រជាជនទូទៅនៅទូទាំងប្រទេសដែរ»។
បើតាមលោក ជុំ សំអឿន មុនពេលមានការវាស់វែងដីកាលពីឆ្នាំ ២០២០ លោកកាន់កាប់ដីប្រមាណ ៤ ទៅ ៥ ហិកតានៅលើកោះមាស។ ប៉ុន្តែក្រោយការវាស់វែងដីរួច លោកមិនអាចវាយតម្លៃបានថា ទំហំដីរបស់លោកនៅដដែល ឬមានការប្រែប្រួលយ៉ាងណានោះទេ ដោយសារអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ មិនព្រមផ្តល់ទិន្នន័យដែលប្រមូលបានពីការវាស់វែងដីកាលពីឆ្នាំ ២០២០ កន្លងទៅនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើនិយាយកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ ៧៩ មក ក្រោយពីថ្ងៃរំដោះមក គឺថា ដីនេះជាដីក្រុមសាមគ្គីគេចែកឲ្យ ហើយខ្លះចែកឲ្យកូនបន្តមក ខ្លះក៏លក់បន្តទៅទៀតបួន ប្រាំជំនាន់ហើយ»។
លោក ជុំ សំអឿន ដែលបានទិញដីពីប្រជាពលរដ្ឋនៅលើកោះមាសតាំងពីឆ្នាំ ២០០៥ បានឲ្យដឹងទៀតថា ដីរបស់លោក និងពលរដ្ឋឯទៀតត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ការដាំដុះបន្លែជាច្រើនមុខ។
លោកបន្ថែមថា៖ «អានេះ ដាំដំណាំក្នុងស្រុកយើងមានពោត មានត្រប់ មានល្ហុង ប៉េងប៉ោះអីហ្នឹង ជាពិសេសបន្លែក្នុងស្រុកយើង មានគ្រប់សព្វទាំងអស់»។
ពលរដ្ឋដែលចូលរួមតវ៉ាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នានឹងលោក ជុំ សំអឿន អំពីការទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីឡើងវិញនិងបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ហើយលុបចោល ស.ជ.ណ ដែលចេញដោយទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០។
បើតាម ស.ជ.ណ នោះ ក្រុមហ៊ុន ឃុន សៀ អ៊ីមផត អិចផត អាចជួលដីលើកោះមាសក្នុងទំហំប្រមាណ ៣៥០ ហិកតាជាអចិន្ត្រៃយ៍រយៈពេល ៥ ០ឆ្នាំ ហើយអាចជួលបន្តជាថ្មីសម្រាប់ការវិនិយោគអភិវឌ្ឍលើកោះនោះ។ ស.ជ.ណ ដដែលឲ្យដឹងទៀតថា ក្រុមហ៊ុន ឃុន សៀ អ៊ីមផត អិចផត «ត្រូវដោះស្រាយគោលនយោបាយជាមួយប្រជាពលរដ្ឋដែលអាស្រ័យផលនៅលើទីតាំងកោះមាស ក្នុងតម្លៃចន្លោះពី ៥ (ប្រាំ) ទៅ ៨ (ប្រាំបី) ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡា»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គោលនយោបាយដោះស្រាយតម្លៃដីនេះត្រូវបានពលរដ្ឋបដិសេធមិនទទួលយក ហើយអ្វីដែលពួកគេចង់បាននៅពេលនេះ គឺប្លង់កម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដី។
លោក ឈឹម រី អាយុ ៧៦ ឆ្នាំ អ្នករស់នៅក្នុងភូមិជ្រោយអំពិល ១ សង្កាត់ក្បាលកោះ ខណ្ឌច្បារអំពៅរាជធានីភ្នំពេញ ថ្លែងថា ស.ជ.ណ ដែលចេញដោយទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពី ៥ ឆ្នាំមុន បានកាត់ផ្តាច់សិទ្ធិលក់ដូរ ឬផ្ទេរកម្មសិទ្ធិដីរបស់ពលរដ្ឋដែលបានគ្រប់គ្រងតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩។
លោកចង់បានដីរបស់លោកដែលមានក្បាលដីជាង ២៥ ម៉ែត្រ និងបណ្តោយជាង ១.០០០ ម៉ែត្រត្រឡប់មកវិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «ទី ១ ខ្ញុំសុំលុបស.ជ.ណ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយទី ២ គឺសុំកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ដូចគេដូចឯង នៅដូចទូទាំងប្រទេសដែរ។ បាទ! សុំមានសិទ្ធិទាំងរស់នៅសិទ្ធិ ទាំងគ្រប់គ្រងដីធ្លីនៅក្នុងស្រុកយើងនេះបាន»។
វីអូអេព្យាយាមសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញលោក ម៉េត មាសភក្តី តាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាម តែគ្មានការឆ្លើយតប។ វីអូអេព្យាយាមសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអភិបាលខេត្តកណ្តាលលោក គួច ចំរើន តែមិនទាន់អាចទាក់ទងបានតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ។ វីអូអេក៏មិនអាចទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន ឃុន សៀ អ៊ីមផត អិចផតបានផងដែរតាមលេខទូរស័ព្ទ ដែលមាននៅលើឯកសារចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងគេហទំព័រក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ។
យ៉ាងណាមិញ អ្នកស្រី យី ធី អាយុ ៦៣ ឆ្នាំ ប្រាប់វីអូអេថា ពលរដ្ឋនឹងមិនបញ្ឈប់ការតវ៉ាទេ បើរដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើបណ្ណកម្មសិទ្ធិបញ្ជាក់ពីការកាន់កាប់ដីដែលពួកគេបានកាន់កាប់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនៅលើកោះមាស។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «សំណូមពរឲ្យសម្តេចជួយសម្តេច ហ៊ុន សែន ជួយដោះស្រាយឲ្យខ្ញុំផង។ ខ្ញុំប្រជាជនល្ងិតល្ងង់ណាស់ រស់ហ្នឹងអីហ្នឹង ដាំបន្លែអីហ្នឹង កូនរៀន អត់ឲ្យរដ្ឋពិបាក។ សុំប្លង់វាស់វែង ... ចង់បានកម្មសិទ្ធិសិន ព្រោះអីរស់នៅទីនេះស្រួលណាស់»។
អ្នកស្រី ហ៊ុល ដាឡា អាយុ ៤៥ ឆ្នាំ ជាអ្នកដែលបានទិញដីពីប្រជាពលរដ្ឋនៅលើកោះមាស ដើម្បីបង្កបង្កើនផលជិត ២០ ឆ្នាំមកនោះ ក៏ស្នើយ៉ាងទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិសម្រាប់ដីអ្នកស្រីដែលមានក្បាល ៩ ម៉ែត្រ និងបណ្តោយជាង ៩០០ ម៉ែត្រ និងដីរបស់ពលរដ្ឋឯទៀតនៅលើកោះមាសនេះ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ចង់បានឲ្យ ចង់បានចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិឲ្យខ្ញុំចឹង។ ច៎ា ឲ្យកូនចៅទាំងអស់គ្នាដែលរស់នៅដីកោះហ្នឹង»។
លោក សឿង សារ៉ន នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមធាងត្នោត យល់ថា ស្ថាប័នរដ្ឋពាក់ព័ន្ធគួរបើកឲ្យមានការពិគ្រោះយោបល់រវាងពលរដ្ឋ និងភាគីក្រុមហ៊ុន និងផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតពាក់ព័ន្ធនឹងការវិនិយោគនៅលើកោះមាស ដើម្បីឈានដល់ដំណោះស្រាយសមស្របមួយ ដូចករណីដោះស្រាយវិវាទនៅអគារ សឬ ហៅថា ប៊ូឌិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹង នីតិវិធីគួរតែមានការជជែក ឲ្យមាន ឲ្យបានស៊ីជម្រៅពិគ្រោះយោបល់ឲ្យបានស៊ីជម្រៅទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍហ្នឹង ហើយទាក់ទងនឹងការដោះដូរ ។ល។ និង ។ល។ ហើយក្រសួងពាក់ព័ន្ធអីខ្ញុំគិតថា ជូនដំណឹងឲ្យវាល្អិតជាងហ្នឹងទៀត ដូចករណីយើងអាចមើលឃើញដូចករណីនៅអគារ ស ប៊ូឌិញ ឃើញនីតិវិធីទេ ដែលក្រសួងលោកដោះស្រាយបានទទួល មិនមានការតវ៉ា ឬក៏មានការតវ៉ាដែរ តែមានតិចតួចអីចឹងទៅ»។
ក្នុងការតវ៉ាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើកោះមាស និងម្ចាស់ដីនៅកោះនោះ បានដើរក្បួនដោយថ្មើជើង និងលើកបដាស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់បណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដល់ពួកគេ ដើម្បីជម្រះមន្ទិលជុំវិញភាពជាកម្មសិទ្ធិលើដីដែលពួកគេបានកាន់កាប់ច្រើនឆ្នាំមកហើយ និងដើម្បីទុកជាមរតកបន្សល់ទុកឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់ពួកគេផងដែរ៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ