ខណៈដែលកម្ពុជាកំពុងពង្រីកការស្ថាបនារោងចក្រដុតធ្យូងថ្ម ដើម្បីបានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ ក្នុងនោះមានរោងចក្ររបស់លោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ទំហំថាមពល៧០០មេហ្គាវ៉ាត់នៅខេត្តកោះកុងនោះ ក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញសម្លៀកបំពាក់ធំៗពីកម្ពុជា បានបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីថាមពលនេះ ដែលពួកគេថា វានឹងប៉ះពាល់បរិស្ថាន ផ្ទុយពីការប្តេជ្ញារបស់ពួកគេក្នុងការចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
ពួកគេបង្ហាញក្តីបារម្ភនេះ នៅក្នុងលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ដែលដាក់ទៅរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក អូន ព័ន្ធ មុនីរ័ត្ន។ ក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ទាំងនោះ រួមមាន H&M, Adidas, Puma, Gap Inc, Nike និងក្រុមហ៊ុន Specialized។
នៅក្នុងលិខិតដែល VOA ទទួលបាននៅថ្ងៃពុធនេះ ពួកគេលើកឡើងថា ការដុតធ្យូងថ្មប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដែលផ្ទុយពីការប្តេជ្ញាប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការចូលរួមការពារបរិស្ថាន។ ពួកគេជំរុញឲ្យកម្ពុជាក្រឡេកមើលថាមពលកកើតឡើងវិញ ដូចជាថាមពលព្រះអាទិត្យ និងថាមពលខ្យល់ ដែលកម្ពុជាមានសក្តានុពល។
នៅក្នុងលិខិតនោះ ពួកគេបានលើកឡើងពីការផលិតថាមពលស្អាតសូឡាក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលអាចជាគំរូមួយជំរុញខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លិខិតនោះបញ្ជាក់ថា៖ «ការសម្រេចចិត្តនានារបស់កម្ពុជានៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះទាក់ទងនឹងអគ្គិសនី(បានពីការដុតធ្យូងថ្ម) នឹងខ្ទប់ប្រទេសកម្ពុជានៅពេលអនាគត ដែលវាផ្ទុយទៅនឹងទំនោរសកល និងតំបន់ ហើយមិនសូវចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ឧស្សាហកម្មរបស់យើងនោះទេ»។
ការលើកឡើងអំពីក្តីបារម្ភទាក់ទងនឹងថាមពលបានមកពីការដុតធ្យូងថ្មនេះធ្វើឡើងស្របពេលដែលប្រទេសកម្ពុជា បានបាត់បង់ផលចំណេញពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EBA) ដែលចូលជាធរមាននៅថ្ងៃពុធ ទី១២ ខែសីហានេះ។ ការបាត់បង់នេះ គឺដោយសារសហភាពអឺរ៉ុបរកឃើញថា កម្ពុជាមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងនយោបាយជាប្រព័ន្ធ រហូតដល់ធ្វើឲ្យមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ពួកគេបន្តថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសរងគ្រោះខ្លាំងពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងតំបន់អាស៊ី ដូច្នេះ«ការចាត់វិធានការសកម្មប្រឆាំងនឹងហានិភ័យនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់»។
ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះជាក្រុមហ៊ុនល្បីឈ្មោះ និងទទួលស្គាល់ពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាសកល។ ពួកគេក៏មានការប្តេជ្ញាក្នុងការចូលរួមកាត់បន្ថយកម្តៅរបស់ផែនដីផងដែរ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលចេញផ្សាយនៅឆ្នាំ២០២០នេះ កម្ពុជាកំពុងតែបង្កើនគម្រោងផលិតអគ្គិសនីដើរដោយពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលកំពុងសាងសង់ចំនួន៦ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ និងស្វាយរៀង។
បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមានរោងចក្រដុតធ្យូងថ្មរបស់ក្រុមហ៊ុនពីរក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដែលមានថាមពលសរុបប្រមាណ៦៣៥មេហ្គាវ៉ាត់។ នេះបើតាមមន្រ្តីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល។ រោងចក្រចំនួនបីទៀតកំពុងមានការសាងសង់និងរៀបសាងសង់ ក្នុងនោះមានថាមពលសរុបចំនួន១.៦៦៥មេហ្គាវ៉ាត់។ រោងចក្រទាំងនោះនៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ កោះកុង និងឧត្តរមានជ័យ។ រោងចក្រ៣ ចុងក្រោយនេះ គ្រោងនឹងបញ្ចប់ការសាងសង់ទាំងស្រុងនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ ឆ្នាំ២០២៣ និងឆ្នាំ២០២៤។ នេះបើយោងតាមអ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល។
លោក វិចទ័រ ហ្សូនា អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានថាមពល និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានថ្លែងប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃពុធនេះថា លោកកត់សម្គាល់ក្តីបារម្ភរបស់ក្រុមហ៊ុនធំៗប៉ុន្តែលោកថា កម្ពុជាត្រូវការសន្តិសុខអគ្គិសនី ខណៈដែលថាមពលសូឡា និងថាមពលខ្យល់ មិនអាចផ្គត់ផ្គង់បានគ្រប់ពេលនោះទេ ពោលគឺបានតែពេលថ្ងៃ និងក្នុងរដូវវស្សា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ ដោយសារក្រសួងថាមពល យើងអ្នកក្តាប់យុទ្ធសាស្រ្ត យើងគិតថា យើងត្រូវផ្គត់ផ្គង់មួយ ដោយភាពទទួលខុសត្រូវ។ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះ យើងក៏មានក្រសួងបរិស្ថានដែរ។រាល់គម្រោងទាំងអស់ដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការសាងសង់សុទ្ធតែមានការវាយតម្លៃ EIA (ផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន) ពីក្រសួងបរិស្ថាន ហើយកម្រិតនៃការបំពុលពីរោងចក្រទាំងអស់នោះគឺស្ថិតនៅទាបជាងស្តង់ដារដែលបានកំណត់»។
លោកបន្តថា កម្ពុជាកំពុងជំរុញការស្ថាបនាថាមពលសូឡាដែលមានទំហំសរុប៤៥០មេហ្គាវ៉ាត់ក្នុងនោះមាន១៨០មេហ្គាវ៉ាត់ កំពុងតភ្ជាប់មកបណ្តាញ និង២៧០មេហ្គាវ៉ាត់ទៀត កំពុងសាងសង់នៅទូទាំងប្រទេស។ លោកថា ក្រសួងក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យសិក្សាថាមពលខ្យល់នៅបូកគោ ខេត្តកំពត ដែលមានថាមពល៨០មេហ្គាវ៉ាត់។
បើតាមលោក ហ្សូណា នៅពេលបញ្ចប់ការសាងសង់រោងចក្រដុតធ្យូងថ្មទាំងអស់ កម្ពុជា នឹងអាចផលិតថាមពលសរុបបានមកពីរោងចក្រទាំងនោះជាង២ពាន់មេហ្គាវ៉ាត់។
លោក វិចទ័រ ហ្សូណា បញ្ជាក់ថា ផែនការថាមពលរបស់កម្ពុជារយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ គឺចាប់ពីឆ្នាំ២០២០ ដល់២០៣០ នឹងមិនមានការស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីលើតួមេទន្លេមេគង្គនោះទេ ប៉ុន្តែលោកថា ក្រសួងកំពុងសិក្សាការស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅលើដៃទន្លេមេគង្គ ក្នុងនោះមានទំនប់វារីអគ្គិសនីសេកុង ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលមានទំហំថាមពលប្រមាណ១៩០មេហ្គាវ៉ាត់។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងផលប៉ះពាល់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាលោក នេត្រ ភក្រ្តា អ្នកនាំពាក្យនិងជារដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងបរិស្ថាន មានប្រសាសន៍ថាការវិនិយោគលើរោងចក្រធ្យូងថ្មនេះ ជាផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចមួយ។ លោកថ្លែងការពារថា ក្រសួងបរិស្ថានបានវាយតម្លៃលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះគម្រោងដុតធ្យូងថ្មនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «តាមអ្វីដែលខ្ញុំដឹង គឺមន្រ្តីជំនាញសំខាន់ៗបានចូលរួមនៅក្នុងការវាយតម្លៃលើហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន....[វាយតម្លៃ]ទៅលើគម្រោងនេះ រួមជាមួយវិធានការដ៏ហ្មត់ចត់ ម៉ឺងម៉ាត់ពីផលប៉ះពាល់»។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ប្រភពថាមពលអគ្គិសនីរបស់កម្ពុជា រួមមានវារីអគ្គិសនីប្រមាណ៣៣ភាគរយស្ថានីយដុតធ្យូងថ្មប្រមាណ៣៣ភាគរយដែរ ថាមពលនាំចូលប្រមាណ២៥ភាគរយប្រេងខ្មៅ និងម៉ាស៊ូតប្រមាណ៧ភាគរយ និងថាមពលកកើតឡើងវិញប្រមាណ១,៣ភាគរយ។
លោកស្រី Courtney Weatherby អ្នកវិភាគមួយរូបនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ Stimson Center ដែលស្រាវជ្រាវអំពីថាមពល និរន្តរភាព និងទឹក ថ្លែងថា ការប្រកាសរបស់កម្ពុជាក្នុងការបង្កើតរោងចក្រដុតធ្យូងថ្ម ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គឺជា«ការភ្ញាក់ផ្អើលមួយសម្រាប់អ្នកតាមដានជាច្រើនពីព្រោះវាផ្ទុយនឹងទំនោរវិនិយោគថាមពលរបស់អន្តរជាតិ»។
លោកស្រីបន្តថា ការវិនិយោគលើថាមពលដុតធ្យូងថ្ម បានធ្លាក់ចុះជាសកលប្រហែល៧៥ភាគរយក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារការទទួលស្គាល់ដោយអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយថា ធ្យូងថ្មនេះ មានឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានខ្លាំងលើបរិស្ថានសុខភាព និងសេដ្ឋកិច្ច។ លោកស្រីបន្តថា ថាមពលសូឡា និងថាមពលខ្យល់ក៏មានតម្លៃទាបផងដែរ។
លោកស្រីថ្លែងប្រាប់ VOA តាមអ៊ីម៉ែលថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាមានសក្តានុពលថាមពលសូឡាខ្លាំង ដែលតាមការប៉ាន់ស្មាន ចាប់ផ្តើមដំបូង អាចមានប្រមាណ៨ពាន់មេហ្គាវ៉ាត់។ ទំហំនេះច្រើនជាង៤ដងនៃសមត្ថភាពការបង្កើតថាមពលសរុបក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះ»។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណាការវិនិយោគរោងចក្រដុតធ្យូងថ្មដើម្បីលុបបំបាត់ការខ្វះខាតថាមពលអគ្គិសនីភ្លាមៗនឹងខ្ទប់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយវានាំប្រទេសនេះក្នុងដំណើរមួយទៅរកថាមពលដែលមិនត្រូវតាមស្តង់ដារឬមិនមានគុណភាពខ្ពស់បំផុត ហើយវានឹងមានតម្លៃថ្លៃ ក្នុងពេលអនាគត»៕
