نمایندگان سنای آمریکا گفتگو درباره طرح بررسی توافق هستهای با ایران را روز سه شنبه از سر خواهند گرفت؛ طرحی که پیشتر در کمیته روابط خارجی سنا تصوئیب شده بود و در صورت تصویب نهایی در دو مجلس کنگره، امکان رد یا تصویب توافق را به قانونگذاران آمریکایی خواهد داد.
رایزنی سناتورها در مورد این طرح، بطور مختصر از روز دوشنبه آغاز شد و سناتور جری موران، ضمن انتقاد از رویکرد باراک اوباما در عرصه سیاست خارجی، در مورد عواقب هر توافق اتمی با ایران در آینده امنیت ملی آمریکا و جهان هشدار داد و از اصلاح طرح موجود در سنا، به منظور افزایش نقش کنگره، حمایت کرد.
این سناتور جمهوریخواه از ایالت کانزاس گفت «به نظر من کنگره در بسیاری موارد، چه در زمان رئیس جمهوری کنونی و چه در دوره برخی رؤسای جمهوری گذشته، در ایفای نقش و اختیارات قانونی خود در نظارت بر سیاست خارجی آمریکا ناموفق بوده است. بنابراین من از افزایش نقش کنگره استقبال میکنم.»
سناتور باب کورکر رییس کمیته روابط خارجی و طراح اصلی این لایحه نیز در پاسخ یکی از همتایان جمهوریخواه خود گفت، تحریمهایی که پیش از این کنگره اعمال کرده، بسیار در کشاندن تهران به پای میز مذاکره مؤثر بوده است؛ با وجود این، در حالی که اقتصاد ایران تحت فشار شدید تحریمها قرار گرفت، حکومت ایران همچنان برنامه غنی سازی خود را پیش برد.
سناتور کورکر افزود «واقعیت این است که بدون تصویب این طرح، نقش کنگره در توافق با ایران صفر خواهد بود و رئیس جمهوری میتواند مستقیما به شورای امنیت (سازمان ملل متحد) برود و با برخورداری از اختیار تعلیق تحریمها، که کنگره پیشتر به او اعطا کرده است، هر توافقی که میل دارد را با ایران انجام دهد. این لایحه واضح است که نقش بحق کنگره را به آن میدهد.»
ایران و شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان روز سیزدهم فروردین ماه سال جاری در شهر لوزان سوئیس، به تفاهمی سیاسی درباره اجزای اساسی یک توافق جامع بر سر برنامه هستهای ایران رسیدند که تا پایان ماه ژوئن (نهم تیر ماه) باید جزئیات آن ثبت شود و به امضا برسد.
در صورت رسیدن به توافق نهایی، محدودیتهای گستردهای با هدف رفع نگرانیهای جامعه بین المللی از ماهیت برنامه هستهای ایران، بر فعالیتهای اتمی آن کشور اعمال خواهد شد و در مقابل تحریمهایی که به دلیل همین فعالیتهای هستهای علیه ایران اعمال شدهاند، لغو خواهند شد.
طرح بررسی توافق جامع هستهای با ایران، که پس از اعمال اصلاحاتی در نسخه اولیه آن، با رضایت کاخ سفید روبرو شد، جلوی هرگونه تعویق و تعلیق تحریمهای کنگره علیه ایران را به مدت ۳۰ روز پس از امضای توافق و ارجاع آن به کنگره مسدود میکند، و طی این مدت، سنا میتواند توافق را رد کند؛ که در آن صورت احتمالا با وتوی رئیس جمهوری روبرو خواهد شد.
اکنون برخی از جمهوریخواهان و از جمله سناتورهای جوانی مانند مارکو روبیو و تد کروز، که هر دو نامزدی خود در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا را اعلام کردهاند و به شاخه «تی پارتی» حزب جمهوریخواه نزدیک هستند، خواستار افزودن متممهایی به طرح موجود هستند.
به باور ناظران، این اقدام احتمال بوجود آمدن دودستگی در اتحاد دوحزبی جمهوریخواهان و دموکراتها، که برای اعمال اصلاحات و تصویب آن در کمیته روابط خارجی سنا بوجود آمده بود، را بالا خواهد برد.
روز گذشته همچنین گزارشی از قول جان بینر رییس جمهوریخواه مجلس نمایندگان منتشر شد که وی روز شنبه در جلسه ائتلاف یهودیان جمهوریخواه در ایالت نوادا، گفته است اگر کنگره به رد توافق اتمی با تهران رای بدهد، انتظار ندارد که بیش از دو سوم اعضای کنگره برای لغو وتوی احتمالی رئیس جمهوری، رای بدهند.