دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی جدید اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران «با سرعتی نگران‌کننده» اعدام می‌کند و میزان اعدام‌ها در هفت ماهه نخست سال جاری نسبت به دوره زمانی مشابه در سال گذشته افزایشی ۳۰ درصدی داشته است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در گزارش وضعیت حقوق بشر ایران اشاره کرد که هفت نفر در رابطه با یا اعتراضات سراسری اخیر ایران پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد اعدام شدند.
گوترش گفت در هر هفت مورد، اطلاعات دریافت شده توسط دفتر حقوق بشر سازمان ملل نشان می‌دهد که روند قضایی، الزامات روند محاکمه عادلانه تحت قوانین بین‌المللی حقوق بشر را برآورده نکرده است و افراد، از دسترسی به وکالت قانونی گبه موقع و کافی» محروم شدند و گزارش‌هایی نیز مبنی بر اخذ اعترافات اجباری که «ممکن است در نتیجه شکنجه به دست آمده باشد» به این دفتر رسیده است.
دبیرکل سازمان ملل متحد افزود که جمهوری اسلامی در هفت ماهه اول سال میلادی ۲۰۲۳ دست‌کم ۴۱۹ نفر را اعدام کرده است که ۲۳۹ نفر، یعنی بیش از نیمی از اعدام‌شدگان به دلیل جرایم مربوط به مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند. بنا بر این گزارش، این تعداد نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته ۹۸ درصد افزایش داشته است.
گوترش نگرانی عمیق خود را از فقدان تحقیقات شفاف و مستقل در مورد نقض حقوق بشر، به ویژه در رابطه با اعتراضات سراسری اخیر در ایران ابراز کرد.
او به اطلاعات دریافت‌شده توسط دفتر حقوق بشر سازمان ملل مبنی بر این که بین هفدهم سپتامبر سال ۲۰۲۲ تا هشتم فوریه سال ۲۰۲۳، حدود ۲۰ هزار نفر به دلیل شرکت در تظاهرات بازداشت شدند هم اشاره کرد.
او گفت: «به ویژه این که ممکن است اکثر افراد بازداشت شده کودک بوده باشند، چون میانگین سنی گزارش شده بازداشت‌شدگان ۱۵ سال برآورد شده است.»
هرچند مقامات جمهوری اسلامی ایران مس‌گویند حداقل ۲۲ هزار نفر که در جریان اعتراضات بازداشت شده بودند مورد عفو قرار گرفتند، اما دبیرکل سازمان ملل گفت که راستی آزمایی شمار بازداشتی‌ها و انتشار آمار دقیق دشوار است.
آقای گوترش گفت تعدادی از افرادی که مورد عفو قرار گرفته بودند، از جمله فعالان زنان، روزنامه‌نگاران و اعضای گروه‌های اقلیت، دوباره با اتهامات جدید احضار و یا بازداشت شدند و نسبت به این موضوع نگرانی خود را ابراز کرد.
او همچنین به گزارش‌های استفاده نامتناسب و بیش از حد از زور علیه معترضان و ضرب و شتم و خشونت جنسی پس از بازداشت آنها و همچنین آزار روانی آنها اشاره کرد.
گوترش گفت اطلاعات رسیده به دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نشان می‌دهد آزاده صمدی، افسانه بایگان و لیلا بلوکات، سه بازیگر زن مشهوری که در انظار عمومی بدون حجاب ظاهر شدند با طیف وسیعی از احکام از جمله حبس از ۱۰ ماه تا دو سال، شرکت در جلسات مشاوره هفتگی، نظافت بیمارستان، دو سال ممنوعیت از رانندگی و ارائه «گواهی سلامت» روبرو شده‌اند.
در گزارش آقای گوترش عنوان شد که ممنوعیت از مراقبت‌های پزشکی کافی در بازداشت همچنان یک «نگرانی جدی» در ایران است.
دبیرکل سازمان ملل گفت وضعیت سلامت ناهید تقوی، شهروند دو تابعیتی آلمانی- ایرانی، که به اتهام اقدام علیه امنیت ملی در حال گذراندن حکم هفت سال و شش ماهه خود در زندان اوین است، «به طور قابل توجهی» وخیم شده است.
گوترش تأکید کرد که مقامات جمهوری اسلامی ایران از بهانه امنیت ملی، برای «توجیه محدودیت‌های حق آزادی عقیده و بیان، در فضای مجازی و حقیقی» استفاده می‌کنند.
او به سخنرانی علی خامنه‌ای نیز اشاره کرد که در آن از قوه قضائیه خواسته بود تا صداهای مخالف را در فضای مجازی «حذف» کرده و کنترل بر فضای مجازی را تشدید کند.
دبیرکل سازمان ملل متحد از جمهوری اسلامی ایران خواست تا همه اعدام‌ها را فورا متوقف کند، مجازات اعدام را لغو کند و همه افرادی را که به‌طور خودسرانه بازداشت کرده‌اند آزاد کند.
او همچنین از رژیم ایران خواست تا حق تجمعات مسالمت آمیز را تضمین کند و به حقوق مربوط به روند محاکمه عادلانه احترام بگذارد.
