دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، افرادی را که در تحقیقات دیوان کیفری بینالمللی علیه شهروندان ایالات متحده یا متحدان این کشور مانند اسرائیل مشارکت دارند، تحت تحریمهای اقتصادی و مسافرتی قرار داد.
این اقدام با واکنشهای متفاوتی همراه بوده است.
دیوان کیفری بینالمللی یک دادگاه دائمی است که میتواند افراد را به دلیل جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت، نسلکشی و تجاوز به قلمرو کشورهای عضو یا اتباع آنها تحت تعقیب قرار دهد.
این اقدام آقای ترامپ همزمان با سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به واشنگتن انجام شد. نتانیاهو به دلیل جنگ غزه توسط دیوان کیفری بینالمللی تحت تعقیب است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در واکنش به تحریمهای آمریکا علیه دیوان کیفری بینالمللی در شبکه «ایکس» از رئیسجمهوری آمریکا برای این «اقدام جسورانه» تشکر کرد و نوشت: «این فرمان از آمریکا و اسرائیل در برابر این دادگاه فاسد ضد آمریکایی و یهودستیز که هیچ صلاحیتی برای اعمال قانون علیه ما ندارد، دفاع خواهد کرد.»
از سوی دیگر اولاف شولتس، صدراعظم آلمان و دیگر رهبران اتحادیه اروپا اقدام آقای ترامپ در اعمال تحریمها علیه دیوان کیفری بینالمللی را اشتباه میدانند. آقای شولتس گفت: «تحریمها نهادی را به خطر میاندازند که مسئولیتش تضمین این موضوع است که دیکتاتورها به سادگی نتوانند مردم را تحت تعقیب قرار دهند و یا جنگ را آغاز کنند و این بسیار مهم است.»
آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپایی اتحادیه اروپا، در شبکه اجتماعی «بلواسکای» نوشت که تحریم دیوان کیفری بینالمللی «به طور کلی سیستم عدالت کیفری بینالمللی را تضعیف میکند».
هلند، کشور میزبان این دادگاه مستقر در لاهه نیز از تحریمهای اعمالشده توسط دولت ترامپ ابراز تأسف کرد.
دیوان کیفری بینالمللی هم تحریمهای آمریکا علیه خود را محکوم کرده است و میگوید «قاطعانه کنار پرسنل خود میایستد و به تعهد خود برای رسیدن میلیونها قربانی جنایات به عدالت و امید ادامه خواهد داد.»
ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان که از متحدان سرسخت ترامپ است گفت که تحریمها نشان میدهد که ممکن است زمان خروج کشورش از دیوان کیفری بینالمللی فرا رسیده باشد.
او در شبکه «ایکس» گفت: «زمان آن رسیده که ببینیم در یک سازمان بینالمللی که تحت تحریمهای ایالات متحده است چه میکنیم. بادهای جدیدی در سیاست بینالمللی شروع به وزیدن کرده است. نامش، گردباد ترامپ است.»
مسدود شدن داراییها و ممنوعیت سفر
منبعی که نخواسته نامش فاش شود به خبرگزاری رویترز گفته است که مقامات دیوان کیفری بینالمللی روز جمعه ۱۹ بهمن جلسههایی را در لاهه تشکیل دادند تا پیامدهای تحریمها را به بحث بگذارند.
تحریمهای آمریکا شامل مسدود شدن داراییهای افراد تعیین شده در آمریکا و منع سفر آنها و خانوادههایشان به ایالات متحده است.
شماری از فعالان حقوق بشر معتقدند که این تحریمها تأثیر مخربی خواهند داشت و در تضاد با منافع ایالات متحده در دیگر مناطق درگیر در جنگ است که دیوان کیفری بینالمللی در حال تحقیق در رابطه با آنها است.
آمریکا، چین، روسیه و اسرائیل عضو دیوان کیفری بینالمللی نیستند.
دادگاه نیز اقداماتی را برای محافظت از کارکنان خود در برابر تحریمهای احتمالی ایالات متحده اتخاذ کرده و حقوق آنها را سه ماه پیشپرداخت کرده است.
در نخستین دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ نیز در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز تحریمهایی علیه فاتو بنسودا، دادستان دیوان، و یکی از معاونان ارشد او به دلیل تحقیقاتشان در زمینه برخی اقدامات سربازان آمریکایی در افغانستان وضع شد.
دیوان کیفری بینالمللی که متشکل از ۱۲۵ عضو است، میتواند افراد را به دلیل اتهامات مربوط به جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، نسلکشی، و جنایت تجاوز به سرزمین هر یک از اعضای این نهاد تحت تعقیب قضایی قرار دهد.
در سال ۲۰۲۳، دیوان کیفری بینالمللی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه را به جنایت جنگی برای اخراج غیرقانونی صدها کودک از اوکراین متهم کرد و حکم جلبش را صادر کرد.
روسیه نیز در واکنش ورود کریم خان، دادستان کل دیوان بینالمللی کیفری را ممنوع کرد و او و دو قاضی دادگاه را در فهرست افراد تحت تعقیب قرار داد.