وزیر آموزشوپرورش جمهوری اسلامی روز جمعه ۱۸ اسفند، از شناسایی ۲۰۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در سال جاری خبر داد.
به گزارش رسانه ها در ایران، رضامراد صحرایی گفت: در سال گذشته، حدود ۹۰۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل شناسایی شدند و در سال جاری نیز بیش از ۲۰۰ هزار تن دیگر شناسایی شده‌اند.
او عنوان کرد که کارهای ادامه تحصیل این دانش آموزان در حال انجام است اما توضیحی در این مورد نداد.
پیشتر وب سایت «خبر آنلاین» در بیستم اسفند سال قبل به نقل از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نوشته بود: «۹۱۱ هزارو ۲۷۲ کودک لازم‌التعلیم در ســال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد ۲۷۹ هزارو ۱۹ دانش‌آموز در ســال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ ترک تحصیل کرده‌اند.»
بر اساس این گزارش، بازماندگان از تحصیل در سال تحصیلی ۱۳۹۴ - ۱۳۹۵، نزدیک به ۷۷۸ هزار تن بوده است. به این ترتیب، در فاصله کمتر از یک دهه، خدود ۱۳۰ هزار تن به تعداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل افزوده شده است.
در همین حال باید به این موضوع توجه داشت که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «۲۷۹ هزارو ۱۹ دانش‌آموز در ســال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ ترک تحصیل کردند.»
خبر آنلاین در تعریف کودکان بازمانده از تحصیل نوشته بود: «کودکان بازمانده از تحصیل کودکانی هستند که به دلیل تبعیض طبقاتی، تبعیض جنسیتی، فقر فرهنگی و سایر محدودیت‌ها و محرومیت‌ها از تحصیل بازمانده‌اند؛ کودکانی با گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال که با وجود اینکه نیازمند رفتن به مدرسه هستند، اما به‌دلایل مختلفی در هیچ یک از مقاطع تحصیلی مشغول به تحصیل نیستند.»
خبر آنلاین در گزارش خود اشاره ای به کودک همسری که یکی از عوامل باز ماندن دختران از تحصیل است، نکرده بود.
در این ارتباط، می توان به سخنان معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در اواخر بهمن سال گذشته اشاره کرد که گفته بود: «۲۰۴ هزار و ۳۱۲ تن بازمانده از تحصیل هستند.»
به‌گفته معصومه نجفی پازوکی، «۲۰ دلیل برای عدم حضور دانش‌آموزان در مدارس مشخص شده که فوت کودک، تحصیل در منطقه دیگر، ابتلا به بیماری صعب العلاج یا فقر خانواده از این جمله است. به عنوان مثال ۹۶ تن.»
او اشاره کرده بود که «سن دانش‌آموزان ازدواج کرده بالای ۱۲ سال است.»
حال، مشخص نیست که وعده رضامراد صحرایی برای ادامه تحصیل کودکان بازمانده از تحصیل چگونه اجرا خواهد شد در شرایطی که این تبعیض ها و مشکلات همچنان وجود دارند. به ویژه که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش سال گذشته خود نوشته بود: از سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۵ تا سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹، تنها ۱۷۸ هزارو ۲۳۸ دانش‌آموز به چرخه تحصیل برگشته‌اند که این آمار کمتر از ۵ درصد کل دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در این بازه زمانی است.»
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال گذشته حاکی از آن بود که «پنج استان سیستان و بلوچستان، آذربایجان‌غربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۴ بیشترین فراوانی نسـبی بازماندگان از تحصیل را داشـته‌اند که در همین پنج استان در سـال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نیز دارای بیشترین فراوانی نسبی هستند.»
این مرکز اشاره کرده بود که «از میان همه اسـتان‌های ایران، استان سیسـتان و بلوچستان در دو شـاخص بازماندگی از تحصیـل و ترک تحصیل، وضعیت بســیار نامناسب‌تری دارد به‌نحوی که در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تعداد ۱۴۵ هزارو ۳۴۰ تن، معادل بیش از ۱۸.۲ درصد از جمعیت دانش‌آموزی این استان بازمانده از تحصیل هسـتند و در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، بیش از ۴ درصد از جمعیـت دانش‌آموزی آن اسـتان ترک تحصیل کرده‌اند.»
این گزارش به این نتیجه رسیده که «بازماندگی ازتحصیل با وضعیت رفاه خانوار مرتبط است.»
در این ارتباط روزنامه «جوان» روز ۲۸ مرداد سال جاری به نقل از رضوان حکیم‌زاده، معاون سابق وزارت آموزشوپرورش و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در رابطه با دلایل بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی نوشت: «در مناطق کم‌برخوردار مرزی، عمدتاً بازماندگی از تحصیل به دلیل فقر فرهنگی اتفاق می‌افتد، چرا که به دلیل برخی از باور‌های غلط، خانواده‌ها مانع از تحصیل دختران خود می‌شوند. حتی اگر تحصیل کنند هم بعد از یک مدت کوتاهی از تحصیل صرف نظر می‌کنند.»
او افزوده بود: «در برخی دیگر از مناطق، بازماندگی از تحصیل پسران بیشتر از دختران اتفاق می‌افتد که عمدتاً دلایل اقتصادی دارد، چرا که بسیاری از این کودکان ناچارند به عنوان نان‌آور برای خانواده‌های شان کار کنند. بعضاً دیده‌شده که آن‌ها وارد چرخه استثمار می‌شوند و بعد از ترک تحصیل، تبدیل به محل درآمد سودجویان می‌شوند.»
