اعتراضات سراسری روز سهشنبه ۱۹ مهر برای چهارمین هفته پیاپی در شهرهای مختلف ادامه داشت. در همین حال گزارشها حاکی از گسترش دامنه اعتصابات در صنایع مهم نفت و پتروشیمی ایران است.
بنا بر ویدیوها و گزارشهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی روز سهشنبه کارکنان پالایشگاه نفت آبادان از کار دست کشیدند.
روز دوشنبه نیز کارگران پتروشیمیهای بوشهر، دماوند، و هنگام در عسلویه، پتروپالایش کنگان و همچنین فاز دوم پالایشگاه آبادان از رفتن سر کار نرفتند.
گزارشها حاکی از این است که روز دوشنبه ۱۸ مهر، فاز دوم پالایشگاه آبادان اعتصاب کامل را آغاز کرد و همه کارکنان آن محل کارشان را ترک کردند.
برخی گزارشها حاکی از این است که کارگران اعتصابکننده در سهراه عسلویه اتوبان را بستند.
گزارشهای شهروندی حاکی از آن است که معترضان روز سهشنبه نیز در چند شهر ایران مردم به خیابانها آمدند.
همزمان واکنشهای جهانی به تحولات ایران همچنان ادامه دارد.
صندوق کودکان سازمان ملل، در بیانیهای از ادامه گزارشها درباره کشته، زخمیشدن و بازداشت کودکان و نوجوانان در ناآرامیهای ایران ابراز نگرانی عمیق و با خانوادههای کشتهشدگان و مجروحان ابراز همدردی کرد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «علاوه بر قربانیان گزارششده، بسیاری از کودکان، شاهد خشونت در خیابانها یا از طریق آنچه در رسانهها منتشرشده بودهاند که این امر میتواند تاثیر طولانیمدت را بر کیفیت سلامت آنها بگذارد.»
یونیسف در این بیانیه تاکید کرده که خواستار حمایت از همه کودکان در برابر هرگونه خشونت و آسیب، از جمله در درگیریها و رویدادهای سیاسی است. خشونت علیه کودکان، توسط هر کسی و در هر زمینهای، غیر قابل دفاع است.
صندوق کودکان سازمان ملل در پایان، این درخواست دبیرکل از مقامات را تکرار کرده است که باید از استفاده غیرضروری و بیش از اندازه از نیرو، خودداری شود. کودکان و نوجوانان باید بتوانند که حقوق خود را در فضایی امن و صلحآمیز بهدست آورند.
پنی وانگ، وزیر امور خارجه استرالیا،در توییتر نوشت: استرالیا سرکوب شدید اعتراضات اخیر مردم ایران، توسط مقامات جمهوری اسلامی را محکوم میکند. گزارشهایی از حمله به کودکان و بازداشت دانشآموزان در محوطه مدارس ارسال میشود که بسیار نگرانکننده است. ما به حمایت خود از مردم ایران، حق آزادی بیان آنها و برابری حقوق زنان، ادامه میدهیم.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، روز دوشنبه ۱۸ مهر در توییتی درباره اعتراضات سراسری ایران نوشت: «جهان نظارهگر اتفاقات ایران است.»
او با اشاره به این که در روزهای شنبه و یکشنبه «معترضان بیگناه، از جمله یک دختر جوان، به ضرب گلوله کشته شدند» گفت که ابراهیم رئیسی معترضان را به «مگس» تشبیه کرد.
مشاور امنیت ملی آمریکا در ادامه این توییت نوشت: «این معترضان شهروندان ایران هستند، زنان و دختران رهبرانشان هستند، و کرامت و حقوق اولیه را مطالبه میکنند. ما در کنار آنها می ایستیم و کسانی را که در تلاشی بیفایده برای خاموش کردن صدایشان خشونت به کار میبرند، پاسخگو میکنیم.»
برادر حسین رونقی، در توییتر نوشت: «با گذشت بیش از دو هفته بیخبری از وضعیت حسین، مقامات امنیتی همچنان به پدر و مادر یا نزدیکان او اجازه ملاقات یا تماس تلفنی را نمیدهند.»
حسین رونقی روزنامهنگار و فعال سیاسی که در ابتدای اعتراضات و پس از تلاش نافرجام ماموران برای دستگیریاش با پای خود به دادسرای اوین رفت و همان روز دستگیر شد، اعتصاب غذا کردهاست . برخی اخبار نیز حاکی است ماموران هر دو پای او را در زندان شکسته و از مداوایش خودداری میکنند.
در بیست و چهارمین شب متوالی اعتراضات سراسری ایران، گزارشها از نازیآباد در جنوب پایتخت حاکی از آن است که مقامات شهری سطل آشغالها را جمعآوری میکنند تا معترضان از آنها برای روشن کردن آتش در مقابل گاز اشکآور نیروهای حکومتی استفاده نکنند.
ویدئویی دیگر، نقش بستن تصویر برخی از جانباختگان اعتراضات جاری را بر اسکناسها نشان میدهد. در این گزارش تصویری، یک نقاش چهره مهسا امینی، حدیث نجفی، سارینا اسماعیلزاده و نیکا شاکرمی را بر روی پولهای کاغذی نقاشی میکند.
یک ویدئو که به نظر میرسد مخفیانه از نیروهای لباس شخصی حکومتی گرفته شده، نشان میدهد آنها به کلت کمری و تفنگ پینتبال مجهز هستند.
ویدیویی نیز از پاره کردن تصاویر قاسم سلیمانی در مرودشت در اعتراضات دوشنبه منتشر شده است.
سازمان خبری و حقوق بشری «ههنگاو» که بر تحولات مناطق کردنشین ایران متمرکز است، شامگاه دوشنبه به وقت محلی گزارش داده ، در سنندج دسترسی به اینترنت و کمکهای اولیه درمانی «قطع» است.
همچنین گزارش داده که در «ثلاث باباجانی» شهری در استان کرمانشاه، معترضان با شعار «مرگ بر خامنهای» و «مرگ بر دیکتاتور» در خیابان اعتراض میکنند و یکشنبه شب نیز «یک جوان با شلیک نیروهای حکومتی» جان باخته است.
یک گزارش ویدئویی که روز دوشنبه حساب کاربری «وحیدآنلاین» از سرکوب اعتراضات در صبح شنبه منتشر کرده است، مأموران لباس شخصی را نشان میدهد که در نزدیکی دانشگاه شریف از «کوچه پشتی» به طور مستقیم به سمت معترضان شلیک میکنند.
بیست و چهارمین روز از اعتراضات سراسری در ایران علاوه بر تجمعهای دانشآموزی و دانشجویی، با اعتصابات در صنعت نفت و پتروشیمی همراه بود.
در اصفهان، پسران دانشآموز با تحصن در حیاط یک مدرسه از معلمان میخواهند به اعتصابات بپیوندند و شعار میدهند: «معلم باغیرت، اعتصاب اعتصاب.»
در این گزارش ویدئویی از یک مدرسه در سقز، مسئولان برای جلوگیری از شعار دادن، به دختران دانشآموز اجازه نمیدهند به حیاط مدرسه بروند و آنها نیز با نوشتن شعارهای «کلاس زندان نیست» و اشاره به «اعتراضات سراسری» و نام «مهسا امینی» و «نیکا شاکرمی» عکسهای روحالله خمینی و علی خامنهای، بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبر فعلی را از صفحه اول کتابهای خود پاره میکنند.
تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی همچنین از ایستادگی معترضان در مقابل نیروهای حکومتی حکایت دارند و در مواردی مانند این ویدئو از شیراز، معترضان همراهان بازداشتشده خود را از دست مأموران نجات میدهند و آزاد میکنند.
- تداوم اعتراضات دانشآموزی و دانشجویی
همزمان با اعتصابات صنعت نفت و پتروشیمی، اعتراضات دانشآموزی و دانشجویی نیز ادامه دارد.
با وجود فشار وزارت آموزش و پرورش بر مسئولان مدرسهها برای جلوگیری از اعتراضات دانشآموزی، دختران محصل همچنان به اعتراضات ادامه میدهند.
در این گزارش ویدئویی، دختران دانشآموز در مقابل مدیر، ناظم و یک روحانی در مدرسه، ضمن اعتراض به سخنان آنان، مقنعههایشان را از سر در میآورند و شعار «زن زندگی آزادی»، «مرگ بر دیکتاتور» و «نه به جمهوری اسلامی» میدهند.
یک معلم شاغل در شهر فردیس در استان البرز، روز یکشنبه به صدای آمریکا گفت، «به دانشآموزان اجازه داده نمیشود همراه خود موبایل به مدرسه ببرند» و از «وزارت آموزش و پرورش به همه مدیران ابلاغ کرده که با معلمها صحبت کنید تا اصلا کلامی در کلاس در مورد مسائل» مربوط به اعتراضات سراسری «صحبت نکنند و به هیچ وجه بچهها را تشویق نکنند برای شرکت در آن» و به مسئولان مدرسهها گفتهاند «با اعتراضات دانشآموزی باید برخورد کنند.»
او تأکید کرد: «یکسره هر روز به معلمان ابلاغ میشود که خواهش میکنیم مراقب بچهها باشید و چیزی نگویید که اینها بیرون بروند. خطرناک است و جانشان را از دست میدهند.»
این معلم که خواست نام او فاش نشود، میگوید: «هیچ یک از ما دوست نداریم خاری در دست و پای بچهها برود، ولی این طور هم که میگویند هیچ چیز نگویید، بچهها خودشان حرف میزنند و مگر میشود ما معلمها هیچ چیز نگوییم؟ لال که نیستیم! اما ما را هم تحت فشار قرار میدهند که صدایش را در نیاورید و به بچهها چیزی نگویید، همه اینها خودشان در اینترنت و ماهواره میبینند، شما عامل نشوید برایشان.»
دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر در تهران شعار «مرگ بر استبداد» سر دادند.
دانشجویان دانشگاه امیرکبیر همچنین شعار دادند: «توپ تانک مسلسل دیگر اثر ندارد، به مادرم بگویید دیگر دختر ندارد»
دانشجویان معترض در دانشگاه تهران نیز روز دوشنبه تجمع اعتراضی برگزار کردند و شعار دادند: «دانشجو میمیرد، ذلت نمیپذیرد.»
دانشجویان معترض در دانشگاه قزوین هم شعار میدهند: «آهای آهای نشستهها، مهسای بعدی از شماست.»
دانشجویان روز دوشنبه در سوهانک، دانشگاه آزاد واحد مرکز در تهران، تجمع کردند و شعار دادند: «ای خواهر شهیدم، راهت ادامه دارد.»
در دانشگاه پزشکی شیراز نیز دانشجویان معترض شعار میدهند: «ما حرف حق رو گفتیم، صدای تیر شنفتیم» و «هر یه نفر کشته شه، هزار نفر پشتشه.»
دانشجویان معترض در دانشکده دندانپزشکی شیراز هم شعار میدهند: «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران»
در دانشگاه علامه طباطبایی نیز، معترضان شعار دادند: «دانشجوها تو حبسن، استادامون نشستن.»
برخلاف برخی رسانههای رسمی در ایران که سعی کردهاند اعتراضات سراسری در شهرهای مختلف را ناشی از «هیجانزدگی» یا «فریب خوردن» افرادی «محدود» عنوان کنند، روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی تأکید کرده که این روزها «نارضایتی عمومی است.»
همزمان با اعتراضهای سراسری در ایران، یک گزارش ویدئویی دختری را در یکی از خیابانهای کرمانشاه نشان میدهد که با آغوشی باز و بدون حجاب ایستاده و روی کاغذی که بر دیوار چسبانده نوشته «آغوش رایگان برای ملت غمگین ایران». در تصویر زنی او را در آغوش میکشد، اما یک مرد لحظاتی در مقابلش توقف میکند و سپس میرود.
- افزایش شمار کنشگران و روزنامهنگاران بازداشتشده
مجتبی رحیمی، روزنامهنگار مستقل که در روزهای گذشته بازداشت شد، در تماسی از زندان با یکی از همکارانش، از صدور «قرار بازداشت موقت یک ماهه» خبر داده و گفته است که «هنوز تکلیف پرونده و اتهاماتش مشخص نیست.»
همچنین بنا بر گزارشها مجید کاوه، وکیل مدافع شروین حاجیپور، خواننده ترانه «برای آزادی» که به یکی از نشانهای همبستگی در اعتراضات سراسری ایران تبدیل شده، روز دوشنبه اعلام کرد که موکلش به «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «ترغیب و تحریک افراد به اعمال خشونتآمیز» متهم شده و با دستور قضایی «شش ماه از کشور ممنوعالخروج شده است.»
تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی نیز، در گفتوگویی اختصاصی با صدای آمریکا از موج زندانیان جدید زن در زندان اوین خبر داد و در خلال گفتوگو درباره حکم جدید همسرش گفت که بند زنان زندان اوین همزمان با اعتراضات سراسری ایران، «پذیرای زندانیان جدید است.»
پیش از این، همزمان با این دور از اعتراضات سراسری ایران، روزنامهنگارانی از جمله یلدا معیری، آریا جعفری و احمد حلبیئاز عکاسهای خبری، نیلوفر حامدی، از روزنامه «شرق»، فاطمه رجبی و فرشید قربانپور از روزنامه «هفت صبح»، الهه محمدی از «هممیهن»، مجتبی رحیمی، علیرضا خوشبخت، روحالله نخعی، ایمان بهپسند، ویدا ربانی، صفیه قرهباقی، و سیاوش سلیمانی روزنامهنگاران آزاد، مسعود کردپور، علی خطیبزاده و مرضیه طلایی مسئول و خبرنگاران آژانس خبری موکریان، علیرضا جباری دارستانی خبرنگار خبرگزاری مهر، بتول بلالی خبرنگار محلی در سیرجان، مهرنوش طافیان خبرنگار محلی در خوزستان، البرز نظامی مترجم و روزنامهنگار دنیای اقتصاد، شهرام آزموده سردبیر نشریه تالش، و نوید جمشیدی سردبیر وبسایت آسیا بازداشت شدهاند.
- رقص حمایتی یک گروه هلندی
حمایتهای جهانی از اعتراضات سراسری ایران ادامه دارد و در یکی از تازهترین رویدادها، یک گروه رقص هلندی، پرفورمنسی با استفاده از آهنگ «برای آزادی» شروین حاجیپور اجرا کرده است.
- افزایش شمار کشتهشدگان شورش زندان لاکان رشت
در پی وقوع شورش و درگیری گسترده روز یکشنبه در زندان لاکان رشت روابط عمومی دادگستری استان گیلان، به نقل از مهدی فلاحمیری دادستان گیلان اعلام کرد که «تعدادی از زندانیان» کشته شدند و شماری نیز «مجروح» شدهاند.
فلاحمیری زندانیان معترض را «آشوبگران» خواند و گفت، «قطعی برق به دلیل تخریب تأسیسات» توسط آنها و «ممانعت از خدمترسانی به مجروحان توسط زندانیان»، شماری از آنها «فوت کردند.»
او ادعا کرد که «درگیری» میان تعدادی از زندانیها در بند هشت که «محکوم به قصاص قتل عمد هستند» ناشی از «اختلافات شخصی» بوده و «منازعه و دعوا به راهروی زندان کشیده شده» و پس از آن شماری دیگر از زندانیان به آنها پیوستهاند و «فضای این بخش از زندان رشت متشنج شد.»
این در حالی است که آتنا دائمی، فعال حقوق بشر که پیش از این در زندان لاکان رشت زندانی بوده، میگوید: «درگیری بین زندانیان قصاصی کاملا دروغ است.»
به گفته خانم دائمی، روز یکشنبه «زندانیان در زندان مردان لاکان رشت در همراهی با اعتراضات مردمی شورش» کردهاند و شماری از «پرسنل توسط زندانیان به گروگان گرفته شدند و دوربینها و کامپیوترها تخریب شد.»
او میافزاید، حضور نیروهای امنیتی موجب شدت گرفتن درگیری شد و «زندانیان بخشی از زندان را آتش زده و مأموران تیراندازی میکردند.» بر اساس گزارش آتنا دائمی، «تعدادی کشته و تعدادی مجروح و به بیمارستان پورسینا رشت منتقل شدند. راهها به زندان بسته» بود و همچنان صبح دوشنبه «تلفن تمام زندان» قطع و «راههای ورودی به محوطه زندان» بسته است.
در ادامه فشار بر فعالان و روزنامهنگاران، میلاد فداییاصل و صبا شعردوست، روز دوشنبه با حمله نیروهای امنیتی به خانهشان در تهران بازداشت شدند.
ویدئویی از مراسم خاکسپاری محسن موسوی، جوان ۳۰ سالهای که گفته میشود در اعتراضات بازار تهران توسط مأموران کشته شد، منتشر شده است.:
محسن موسوی در روستای «درام» در استان زنجان به خاک سپرده شده است.
- اظهارات مقامات جمهوری اسلامی
گسترش و تداوم اعتراضات سراسری و پیوستن اعتصابات به آن، در حالی است که حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران، معترضان را «عده قلیلی از جوانان کشور» که «تحت تأثیر القائات دشمن قرار گرفتهاند» دانسته و گفته است: «به این جوانان اندک میگویم که دشمن را بشناسید و مهره شطرنج سیاسی دشمن علیه کشور نشوید.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز با ادعای «نقش داشتن برخی از شهروندان خارجی در تحولات داخلی اخیر ایران»، گفته «بررسیها» در حال انجام است، به «سفارتخانههای این افراد» اطلاعداده شده و انتظار داریم «شهروندان خارجی به قوانین و مقررات پایبند باشند.»
محمدرضا جوادی یگانه معاون پیشین شهردار تهران در توییتی عنوان کرد، «پدیده» جنبش اعتراضی اخیر، «دختران دانشآموز» هستند که به گفته او «شناخت زیادی از این نسل در دست نیست» اما هر گونه «دست بلند کردن» روی این دانشآموزان باید «جنایت جنگی» تلقی شود، هر شعار و فحشی که دادند، بدهند.
محمدمهدی ایمانیپور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ادعا کرده که در نگاه «اکثر زنان و نوجوانان ایرانی» مصادیق غربی و «اهداف شوم نهفته» در پس واژگان «زن، زندگی و آزادی»، «مذموم و نکوهیده» هستند. این ادعا در حالی مطرح میشود که این شعار، به یکی از محورهای همبستگی معترضان در اعتراضات سراسری ایران و حمایتهای جهانی از آن تبدیل شده است.
- لغو ممنوعالخروجی دایی و شجریان
ایسنا گزارش داده است که «مشکل خروج از کشور» چهرههای فرهنگی و ورزشی مانند علی دایی و همایون شجریان برطرف شده و گذرنامههایشان را تحویل گرفتهاند، هرچند این افراد هنوز درباره آن اظهارنظر نکردهاند.
خبر لغو ممنوعالخروجی این دو چهره سرشناس ورزشی و فرهنگی پس از آن منتشر شد که روز یکشنبه خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی با نقد توقیف پاسپورت افرادی همچون علی دایی، مهران مدیری، همایون شجریان و سحر دولتشاهی نوشت، «نبرد با فتنه، جداسازی و تمایزگذاری میطلبد.»
دور جدید اعتراضات سراسری ایران از ۲۵ شهریور آغاز شده و در همه استانهای کشور جریان داشته است.
در جریان این دور اعتراضات که پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنهای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنهای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «نه روسری، نه توسری، آزادی و برابری»، «فکر نکنید امروزه، قرار ما هرروزه»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد» داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانوادهاش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبتهای ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
* صدای آمریکا در حال حاضر نمیتواند صحت همه ویدیوها و گزارشها را به طور مستقل تأیید کند.