یک پژوهش جدید نشان میدهد که خشکسالی شدیدی که در سه سال اخیر، میلیونها تن را در ایران، سوریه، و عراق با بحران کمآبی روبهرو کرده است، بدون تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت انسانها اتفاق نمیافتاد.
بر اساس پژوهش گروهی از دانشمندان بینالمللی مسائل اقلیمی، که روز چهارشنبه ۱۷ آبان، در نشریه «وورلد ودر اتریبیوشن» منتشر شد، خشکسالی غرب آسیا که از تیر ۱۳۹۹ آغاز شده، بیشتر ناشی از این است که بارندگی اندک آن منطقه بر اثر گرمای بالاتر از حد معمول، تبخیر میشود.
فردریک اوتو، پژوهشگر مسائل اقلیمی در کالج سلطنتی لندن و نویسنده اصلی مقاله، میگوید: «اگر کره زمین از از نیمه قرن نوزدهم به این سو، بیش از یک درجه سانتیگراد گرم نشده بود، این وضعیت هرگز تبدیل به خشکسالی نمیشد.»
این، یک مورد تغییرات اقلیمی است که شرایط خشکی طبیعی را به طور غیرطبیعی تشدید کرده و آن را به یک بحران انسانی تبدیل کرده، و در نتیجه، مردم را به گرسنگی، تشنگی و آوارگی کشانده است.
محمد رحیمی، استاد اقلیم شناسی دانشگاه سمنان و عضو تیم نویسندگان این پژوهش، میگوید: «تغییرات اقلیمی جهانی ناشی از فعالیت انسان، در حال حاضر به طور قابل توجهی زندگی دهها میلیون ساکن غرب آسیا را سختتر کرده است.»
او اضافه میکند: «با هر درجه گرم شدن کره زمین، زندگی در سوریه، عراق و ایران دشوارتر خواهد شد.»
گروه محققان فردریک اوتو ضمن بررسی دما، میزان بارندگی و رطوبت، تغییرات آب و هوایی سه سال گذشته را با شبیهسازیهای متعدد کامپیوتری از شرایط کره زمین بدون تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت انسانی مقایسه کرد.
در گزارش آمده است که شبیهسازیهای کامپیوتری رد پای چشمگیری از تغییرات اقلیمی را در کاهش بارندگی پیدا نکردند، اما تبخیر آب دریاچهها، رودخانهها، تالابها و خاک، «بسیار بیشتر از آن چیزی بود که بدون گرم شدن کره زمین در اثر تغییرات اقلیمی ممکن بود پیش بیاید.»
نویسندگان پژوهش محاسبه کردهاند که تغییرات اقلیمی، شرایط نسبتاً عادی آب را به خشکسالی شدید تبدیل کرده است، و احتمال وقوع شرایط خشکسالی در سوریه و عراق به دلیل تغییرات اقلیمی، ۲۵ برابر و در ایران ۱۶ برابر بیشتر است.
رعنا الحاج، عضو مرکز آب و هوای هلال احمر، صلیب سرخ لبنان، و از نویسندگان مقاله میگوید: خشکسالی برای منطقه خاورمیانه غیرعادی نیست و درگیریها، از جمله جنگ داخلی سوریه، این منطقه را که زیرساختهایش تخریب شده، و دچار ضعف مدیریت آب است، در برابر خشکسالی آسیبپذیرتر میکند.
فردریک اوتو در پایان چنین نتیجه گیری کرده که «این وضعیت هم اکنون بر محدودیتهایی که برخی افراد میتوانند با آن سازگار شوند، تأثیر گذاشته است.»
او میگوید: «تا زمانی که ما به مصرف سوختهای فسیلی ادامه دهیم یا حتی مجوزهای جدیدی برای اکتشاف میدانهای جدید نفت و گاز صادر کنیم، این نوع رویدادها تشدید میشوند، معیشت را از بین میبرند و قیمت مواد غذایی را بالا نگه میدارند. و این فقط مشکل بعضی از نقاط جهان نیست، بلکه واقعاً مشکلی برای همه است.»