مقاله‌ای در نشریه نشنال اینترست از تایلر هدلی، پژوهشگر «دانشگاه نیویورک»
تنها دو دهه از قرن بیست و یکم گذشته، شاهد شش مناقشه با کشته های فراوان در خاورمیانه بوده ایم. بسیاری از تحلیلگران معتقدند مناقشه های بیشتری در افق در انتظار ما است: جنگ هایی بر سر آب.
مناطق نیل، عراق و یمن در خطر کمبود منابع آبی قرار دارند. سومالی و سودان اخیرا قطحی یا خشکسالی هایی مرتبط با جنگ های داخلی را تجربه کردند. خطرناک ترین نقطه بروز یک جنگ داخلی بالقوه در منطقه در حوزه رودخانه ای اردن است: منطقه ای شامل سوریه، اسرائیل، مناطق فلسطینی، لبنان و اردن.
تا اواسط قرن بیستم، با وجود رشد جمعیت اطراف رود اردن سیستم های آبیاری و کانال کشی باعث حفظ دسترسی به آب شده و توافق های دوجانبه مانع بروز بیشتر خشونت ها می شدد. اما امروزه، ترکیب بی ثباتی منطقه ای و کاهش منابع آب می تواند این وضعیت را به هم بریزد.
این منطقه سابقه جنگ بر سر آب را دارد. جنگ شش روزه اسرائیل با اعراب زمانی شروع شد که اسرائیل تصمیم گرفت در برابر انحراف جریان رود اردن دست به اقدامی بزند.
سابقه درگیری ها بر سر رود اردن به این جنگ محدود نمی شود.
آمریکا با توجه به شرایط امروز منطقه باید سه اقدام را در نظر بگیرد:
نخست؛ ایالات متحده باید به انعقاد موافقتنامه های جدید اشتراک آب افزون بر معاهده های موجود در جنگ داخلی سوریه کمک کند. آمریکا چنین سابقه ای دارد: پس از درگیری های سال ۱۹۵۳ بر سر رودخانه «یرموک»، پرزیدنت آیزنهاور اریک جانسون را برای دستیابی به یک مصالحه به منطقه فرستاد. یک نسخه از «موافقتنامه جانسون» که هرگز مورد تائید نهایی قرار نگرفت، ۶۰ درصد مصرف آب روخانه اردن را به لبنان، سوریه و اردن و ۴۰ درصد را به اسرائیل تخصیص داده بود. هر چند موافقتنامه های دو جانبه ای میان کشورها وجود دارد، اما حصول یک توافق جامع چند جانبه همچنان دور از دسترس بوده است.
دوم؛ ایجاد تناسب میان عرضه و تقاضای آب در حوزه رودخانه ای اردن نه تنها موجب کاهش بعضی فشارها می شود، بلکه محرکی برای رشد اقتصادی منطقه خواهد بود.
سوم؛ ایالات متحده باید به متحدانش کمک کند امنیت زیرساخت های آبی شان را تقویت کنند. زیرساخت های آبی از هدف های مهم مورد توجه در حملات نظامی است. سدها از اهمیتی حیاتی برای رفاه کشورها برخوردارند و بازسازی شان زمان می برد. بسیاری از سدهای اردن در فاصله نزدیکی از مرز مشترک با اسرائیل و کرانه باختری قرار دارد.
نیروهای آمریکا در اسرائیل، اردن و سوریه از پیش مستقرند، یک جنگ دیگر در اطراف رود اردن نه تنها کشورهای پیرامون بلکه ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می دهد. آمریکا احتمالا برای حمایت از متحدانش مجبور به واکنش خواهد شد. اتخاذ آمادگی های دیپلماتیک و نظامی برای چنین روزی شانس بروز یک مناقشه را تقلیل خواهد داد.
برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
