از سال ۲۰۱۴، پس از اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه، آمریکا، کانادا، سوئیس، اتحادیه اروپا، فرانسه، استرالیا، بریتانیا و ژاپن، در مجموع ۵۵۸۱ مورد تحریم علیه روسیه وضع کرده‌اند. حدود ۱۲۰۰ مورد فقط مربوط به آمریکا بوده. آیا تاثیری داشته است؟

نظر مایکل سکستن، کارشناس سیاست های سایبری و متخصص در حوزه رمزارزها:

سیامک دهقانپور:

آقای سکستن، آیا روسیه می‌تواند از رمزارزها برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی بر سر اوکراین استفاده کند؟

مایک سکستن:

به دلیل ماهیت رمزارزها و در مقایسه با وسعت اقتصاد برای دور زدن کامل تحریم‌ها کافی نیستند. در مورد ایران دیده‌ایم که به عنوان ابزاری برای کاهش فشارها استفاده شد. این قطعاً شدنی نیست که کل اقتصاد یک کشور را برای گریز از تحریم‌ها به سوی رمزارز سوق داد. حتی اگر چنین عزمی وجود داشته باشد از آنجا که دفتر حسابرسی رمزارزها در دسترس عموم است کشورهای وضع کننده تحریم می‌توانند ببینند کدام حساب‌ها با روسیه در معامله هستند و آنها را که به دور زدن تحریم‌ها کمک می‌کنند هدف قرار دهند.

در دفتر حسابرسی رمزارزها نام کسی دیده نمی‌شود. ولی این سوء تفاهم معمول وجود دارد که افراد فکر می‌کنند ناشناس هستند. وقتی به فهرست بلاکچین بیت کوین یا هر رمزارز دیگری نگاه کنید تعدادی نشانی می‌بینید که ترکیبی بلند و کاملا تصادفی از اعداد و حروف هستند که تراکنش‌هایی دارند. اسم کسی در آن دیده نمی‌شود. اما این غیرممکن نیست که بر مبنای آن نشانی منحصر به فرد شخص دارنده حساب را شناسایی کرد. وقتی شما از یک شماره تلفن خاص پیامک دریافت می‌کنید تصور بر این است که فرستنده فردی ناشناس است. اما می شود آن شماره تلفن را پیدا کرد، بعد شرکت مخابراتی سرویس دهنده را یافت، و در نهایت فردی را که آن شماره را خریداری کرده پیدا کرد. دارندگان رمزارزها را هم به همین شکل می‌شود شناسایی کرد. وقتی شما پول متعارف خود را به رمزارز تبدیل و به یک نشانی منحصر بفرد منتقل می‌کنید، در آن مرحله هر کسی که آن تبدیل را انجام داده باید بداند که با چه کسی طرف معامله بوده است.

سیامک دهقانپور:

پس این امکان وجود دارد که الیگارش‌های روسی بتوانند معاملات مالی را از این طریق رمزارزها انجام بدهند؟

مایک سکستن:

این کار ممکن است، اما اگر به دفعات تکرار شود قابل ردیابی است. تصور کنیم که فردی این تراکنش را از طریق یک بانک چینی انجام می‌دهد. وزارت خزانه‌داری آمریکا آن را زیر نظر دارد زیرا می‌بیند که این پول از آن بانک به کره شمالی منتقل شده است و از طریق یک نشانی رمزارز مبالغی برای فرد دیگری فرستاده شده که یک الیگارش روسی است. در آن مرحله می‌توان از طریق اطلاعات بلاکچین داده‌هایی را جمع آوری کرد و احتمالا هویت آن فرد را شناسایی کرد و بر آن نشانی رمزارز محدودیت‌هایی را اعمال کرد.

سیامک دهقانپور:

در ایران به اصطلاح مزارع استخراج رمزارز چقدر گسترده هستند؟

مایک سکستن:

رمزارزها در مقایسه با دیگر کشورها بخش چشمگیری از اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهند. ایران در آغاز مانند بسیاری کشورهای دیگر به آن به چشم تراکنش‌های مجرمانه نگاه می‌کرد. بعد متوجه شد راه مفیدی برای دورزدن تحریم‌ها است. روشی که رمزارزهای جدید از هیچ چیز خلق می‌شوند متکی به محاسبات کامپیوتری است. این محاسبات برای ثبت و تایید تراکنش ها صورت می‌گیرد. از این رو افراد سرورهایی را خریداری می‌کنند. آن سرورها محاسبات کامپیوتری را انجام می‌دهند و انرژی فراوانی مصرف می‌کنند. ایران انرژی بسیاری دارد اما کشوری با شرایط آب و هوایی بسیار گرم است. ایران برای مصرف انرژی خانوارها یارانه می پردازد. در چنین شرایطی افرادی جذب استخراج رمزارزها می‌شوند. مشکل زمانی پیش می‌آید که در تابستان زمان مصرف بالای سیستم‌های خنک کننده مردم قطع برق را تجربه می‌کنند. ایران می‌کوشد به توازنی در این باره برسد. حکومت از طرفی نمی‌خواهد کسب و کار استخراج رمزارز را تعطیل کند، از سویی هم نمی‌خواهد بگذارد آنها هر طور می‌خواهند عمل کنند.

سیامک دهقانپور:

آیا کشورهای دیگری برای استخراج رمزارز به ایران آمده‌اند؟

مایک سکستن:

روسیه خودش کشور مناسبی برای استخراج رمزارز است. آنها بازار انرژی داخلی خود را دارند. سرورها که گرم می‌شوند کار مداوم‌شان در گرمای ایران پرهزینه است. روسیه مشکل گرما را ندارد. در شمال روسیه می‌توان سرورهای بسیاری را قرار داد که مانند ایران نیاز چندانی به فن‌های خنک کننده نخواهد داشت. چین البته ممکن است چون به شکلی نه چندان روشن اجازه استخراج رمزارز را نمی‌دهد.

سیامک دهقانپور:

کسب و کار استخراج رمزارز چقدر سودآور است؟

مایک سکستن:

اگر به سرخط اخبار بازار رمزارزهای غیرقابل معاوضه موسوم به «ان اف تی» نگاه کنید بازاری به شدت پر تلاطم دارند. رمزارز در بلند مدت سودآور خواهد بود. اما باید این را هم در نظر داشت که اگر پول فراوانی را امروز سرمایه گذاری کنید، ممکن است سقوط کند و پول بسیاری از دست بدهید. اگر نگاه‌تان به دهه‌ها بعد باشد، این فناوری پیچیده‌ای است که در مقایسه با نهادهای متعارف مالی از ایمنی بالایی برخوردار است و قدرت و ارزش خود را حفظ خواهد کرد. اما من شخصا حساب پس انداز بازنشستگی‌ام را در بیت کوین سرمایه گذاری نخواهم کرد و چنین توصیه‌ای به کسی نمی‌کنم.

سیامک دهقانپور:

جمهوری اسلامی از استخراج رمزارزها به دنبال چیست؟ برای دورزدن تحریم‌ها، تضعیف دلار، پول‌شویی یا پرداخت‌های حملات سایبری؟

مایک سکستن:

بخش عمده‌ای برای دور زدن تحریم‌ها است. روسیه هکرهای خلافکار فراوانی دارد و تا زمانی که روسیه را هدف نگیرند اجازه فعالیت‌های مجرمانه سایبری در حمله به دیگر کشورها را خواهند داشت. ایران گروه‌های نیابتی در منطقه دارد. آنها به احتمال زیاد پول‌هایشان را از طریق رمزارزها جا به جا می‌کنند. بخشی هم به دلیل کسب و کارهای غیرقانونی است که از طریق رمزارزها امکان انجام‌شان وجود دارد.

سیامک دهقانپور:

به نظر شما، اگر توافق هسته‌ای به دست بیاید، جمهوری اسلامی باز هم مسیر استخراج رمزارزها را دنبال خواهد کرد؟

مایک سکستن:

پیش بینی من این است که بازار رمزارز در ایران باقی خواهد ماند. رمزارز در نفس خود غیرقانونی یا مایه نگرانی امنیت بین‌الملل نیست. ایران از پیش هزینه خریداری سرورها را داده است. مابقی کار تامین انرژی است. من دلیلی نمی‌بینم که سرورها را کنار بگذارند. ادامه کار سرورها سودآور خواهد بود. ایران می‌تواند به سمت اقتصادی بازتر حرکت کند و در عین حال آن سرورها را هم حفظ کند.

سیامک دهقانپور:

آینده رمزارزها را چطور می‌بینید؟ در مقاطعی بیت کوین به شصت هزار دلار رسید و به سی و چند هزار سقوط کرد؟

مایک سکستن:

آن چه که ممکن است بازار رمزارز را از لحاظ ساختاری در بلند مدت در خطر قرار دهد، مصرف بالای برق است. کل برق مصرفی در این صنعت معادل مصرف کل برق کشور مصر است. اگر زمانی جهان به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کند، به مصرف انرژی در این صنعت ممکن است به عنوان اتلاف منابع انرژی نگاه شود و کشورها ممکن است آن را تعطیل کنند. البته برق می‌تواند از طریق زغال‌سنگ یا انرژی خورشیدی تامین شود. از این رو بعید است به طور کامل برچیده شود.

سیامک دهقانپور:

آیا این امکان وجود دارد که در یک حمله سایبری عمده بخشی از این رمزارزها از بین بروند؟

مایک سکستن:

این سرمایه‌ها را نمی‌توان نابود کرد. سرورهایی که رمزارز تولید می‌کنند همان سرورهایی اند که دفتر حسابرسی رمزارزها را حفظ می‌کنند. میلیون سرور از این دست در سراسر جهان هستند. از این منظر حذف داده‌ها از دفتر حسابرسی آنلاین عملا غیرممکن است. آن چه که امکان پذیر است و به تازگی مشاهده کرده‌ایم این است که خرید و فروش رمزارز در مواردی انجام گرفته که کسی یک اثر هنری یا یک رمزارز غیرقابل انتقال را از طریق شرکتی خریداری کرده است. آن شرکت‌ها می‌توانند هدف حملات سایبری قرار بگیرند. کسانی که اثر هنری را خریداری می کنند ممکن است هک شوند و دارایی خود را از دست دهند. البته آن دارایی کماکان به بلاکچین متصل است ولی در اختیار فرد دیگری است. این وضع به مشکلی برای نهادهای ضابط قانون بدل شده تا سارق پشت نشانی‌های رمزارزها را شناسایی کنند.