ដោយការបោះឆ្នោតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែខិតជិតមកដល់ បញ្ហាសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតបានធ្វើឲ្យអ្នកជំនាញក្នុងផ្នែកនេះនិងអ្នកតាក់តែងច្បាប់មានការបារម្ភ។
ថ្លែងនៅព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗកន្លងទៅនេះនៅឯមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវយុទ្ធសាស្ត្រនិងការសិក្សាអន្តរជាតិ CSIS ក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សមាជិកព្រឹទ្ធសភាលោក Chris Van Hollen បានកត់សម្គាល់ថា រដ្ឋទាំង៥០របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ពីការជ្រៀតជ្រែករបស់រុស្ស៊ីនៅក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៦។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាលោក Van Hollen បញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះតើរុស្ស៊ីឬប្រទេសណាក៏ដោយនៅពេលនេះទទួលបានប្រយោជន៍អ្វីនៅពេលគេជ្រៀតជ្រែកដូច្នេះ? នោះគឺថា វាបង្កើតឲ្យមានការបែកបាក់គ្នាក្នុងប្រទេស។ វាច្បាស់ណាស់ថា ប្រសិនបើពួកគេជ្រៀតជ្រែកក្នុងនាមបេក្ខជនណាម្នាក់ នោះវាអាចមានឥទ្ធិពលដល់លទ្ធផលការបោះឆ្នោត»។
លោក និងអ្នកជំនាញក្នុងវេទិកានោះ បានលើកឡើងថា ប្រទេសនានា ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ច្បាស់ខាងការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត កាន់តែធ្វើឲ្យយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ពួកគេល្អឥតខ្ចោះឡើង។
លោក Andy Greenberg អ្នកសារព័ត៌មានមួយរួបនៃទស្សនាវដ្ដីបច្ចេកវិទ្យា Wired ថ្លែងថា៖ «ការផ្តាច់ភ្លើងដំបូងបំផុតដែលបង្កដោយក្រុមអ្នកលួចចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ឬ hackers បានកើតឡើងនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនកាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៥។ រុស្ស៊ីពេលនោះបានធ្វើសង្គ្រាមតាមអ៊ីនធឺណិតជាផ្នែកមួយនៃការពិសោធន៍របស់ខ្លួន។ ពួកគេបានយកប្រទេសអ៊ុយក្រែនជាមន្ទីរពិសោធន៍សម្រាប់សាកល្បងបច្ចេកទេសនានាសម្រាប់ធ្វើសឹកតាមអ៊ីនធឺណិត។ អ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះប្រទេសអ៊ុយក្រែន មិនយូរមិនឆាប់ វាច្បាស់ណាស់ នឹងធ្លាយចេញទៅកើតចំពោះប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក។ ហើយនេះជាអ្វីដែលបានកើតឡើង»។
លោក Alex Crowther ពីសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិក្នុងរដ្ឋធានីវាស៊ីនតោន ថ្លែងថា រុស្ស៊ីចាប់មានសកម្មភាពនៅក្នុងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតអស់រយៈពេលជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយ។ ប្រទេសអេស្តូនីត្រូវបានវាយប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៧ ប្រទេសហ្សកហ្ស៊ីនៅឆ្នាំ២០០៨។ សហរដ្ឋអាមេរិកឥឡូវនេះជាគោលដៅមួយ។
លោក Crowther និយាយថា រុស្ស៊ីព្យាយាមរក្សាសកម្មភាពវាយប្រហាររបស់ខ្លួនត្រឹមកម្រិតមួយដែលគេមិនទាន់អាចកំណត់ថាជាសកម្មភាពដូចសង្គ្រាម៖ «ពួកគេធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្នុងអ្វីដែលគេហៅថាកម្រិតមិនច្បាស់លាស់។ វាស្ថិតនៅក្រោមកម្រិតប្រកាសសឹកសង្គ្រាម។»
លោក Andy Greenberg ពីទស្សនាវដ្ដីបច្ចេកវិទ្យា Wired ជឿជាក់ថា មធ្យោបាយល្អបំផុតដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ គឺសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវមកប្រជុំគ្នាដើម្បីបង្កើតបទដ្ឋានអន្តរជាតិថ្មីដើម្បីហាមឃាត់ការជ្រៀតជ្រែកតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងត្រូវព្យាយាមដាក់កំហិតគ្នាទៅវិញទៅមក។ យើងត្រូវដាក់កំហិតខ្លួនយើងដែលជាសហគមន៍សាកលនេះ ឲ្យប្រកាន់បទដ្ឋានជាក់លាក់មួយចំនួន ដោយមិនប្រើប្រាស់ការវាយប្រហារទាំងនេះទៅលើជនស៊ីវិលទេ។ ហើយនៅទីបំផុតយើងត្រូវឈានទៅសម្រេចឲ្យបាននូវអ្វីមួយដែលស្រដៀងគ្នានឹងអនុសញ្ញាហ្សឺណែវសម្រាប់សង្គ្រាមតាមអ៊ីនធឺណិត។ ដូចអ្វីដែលលោក Josh Korman នៅក្រុមប្រឹក្សា Atlantic Council បានហៅថាតំបន់ហាមឃាត់សង្គ្រាមក្នុងអ៊ីនធឺណិត ប៉ុន្តែសម្រាប់សង្គ្រាមក្នុងអ៊ីនធឺណិត ដែលដូចថា អ្នកអាចវាយប្រហារគោលដៅយោធាបាន ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកវាយប្រហារមន្ទីរពេទ្យ នោះវាជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ហើយអ្នកត្រូវបញ្ជូនខ្លួនទៅតុលាការក្នុងឡាអេ»។
លោកថ្លែងថាការបណ្តុះបណ្តាលអំពីសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិតក៏ជាគន្លឹះសំខាន់ដែរ៖ «៩០ភាគរយនៃការវាយប្រហារជោគជ័យតាមអ៊ីនធឺណិតចាប់ផ្តើមពីការវាយប្រហារបញ្ឆោតហៅថា phishing។ អ្នកស្រមៃមើលប្រទេសមួយដែលមានពលរដ្ឋឃើញព័ត៌មានក្លែងបន្លំ ហើយលាន់មាត់ថា មើលនោះព័ត៌មានក្លែងបន្លំ! ប្រទេសហ្វាំងឡង់សម្រេចបានកម្រិតនេះហើយ។ ដូច្នេះការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យព័ត៌មាននិងបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានដោយការទទួលខុសត្រូវមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំង»។
ប៉ុន្តែបញ្ហានេះនឹងមិនបាត់ទៅណាទេ។ ការចំណាយទាំងក្នុងវិស័យឯកជននិងវិស័យសាធារណៈ បានកើនឡើងជាង៣.៥០០ភាគរយ ក្នុងរយៈពេល១៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយត្រូវគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងទៀត៕
ប្រែសម្រួលដោយ សឹង សុផាត
