Somaliland ដែលបានប្រកាសឯករាជ្យថា ខ្លួនជាតំបន់ឯករាជ្យមួយក្នុងប្រទេសសូម៉ាលីនៃទ្វីបអាហ្វ្រិកខាងកើត បានប្រកាសទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់ជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលរបស់ Somaliland មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ពីអង្គការសហប្រជាជាតិដូចតៃវ៉ាន់នោះទេ។
ការបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងរវាងទឹកដីទាំងពីរដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួននេះបានផ្តល់ការលើកមុខមាត់ដល់កោះតៃវ៉ាន់ ដែលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយបានតទល់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងដោយមិនបានជោគជ័យ ក្នុងការរក្សានូវការទទួលស្គាល់ផ្នែកការទូតជាមួយប្រទេសតូចៗមួយចំនួន។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសតៃវ៉ាន់លោក Joseph Wu បាននិយាយក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃទី១កក្កដាថា រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរបានយល់ព្រមគ្នាក្នុងការបង្កើតទំនាក់ទំនង ដោយផ្អែក «លើមិត្តភាពនិងការតាំងចិត្តរួមគ្នាចំពោះសេចក្តីថ្លៃថ្នូរជាទូទៅនៃសេរីភាព ប្រជាធិបតេយ្យ យុត្តិធម៌ និងនីតិរដ្ឋ»។
លោក Wu និយាយថា «ក្នុងស្មារតីនៃការជួយគ្នាដើម្បីប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក កោះតៃវ៉ាន់និង Somaliland នឹងចូលរួមក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យជាច្រើនដូចជាការនេសាទ កសិកម្ម ថាមពល រ៉ែ សុខភាពសាធារណៈ ការអប់រំ និងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាជាដើម»។
ក្នុងសារលើបណ្តាញ Twitter ឆ្លើយតបទៅសារព័ត៌មាន លោក Muse Bihi Abdi ប្រធានាធិបតីរបស់ Somaliland លើកឡើងថា ការិយាល័យតំណាងរបស់ Somaliland នឹងត្រូវបើកឆាប់ៗនេះក្នុងកោះតៃវ៉ាន់»។
Somaliland ជារដ្ឋដែលប្រកាសឯករាជ្យដោយខ្លួនឯង តែអន្តរជាតិបានចាត់ទុករដ្ឋមួយនេះថាជាតំបន់ស្វ័យភាពរបស់ប្រទេសសូម៉ាលីប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេសចិនអះអាងថាកោះតៃវ៉ាន់ជាដែនដីរបស់ខ្លួន ហើយបានប្រឆាំងជំទាស់សមាជិកភាពរបស់តៃវ៉ាន់ ក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ។
ប្រទេសចិនកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយប្រទេសដែលទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់ ដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយដែលធ្វើឲ្យកោះតៃវ៉ាន់ចាកឆ្ងាយពីវេទិកាអន្តរជាតិ ដោយសល់ប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ ត្រឹមតែ១៥ប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះនៅលើពិភពលោក។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រកាសនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក Zhao Lijian បានចោទប្រកាន់កោះតៃវ៉ាន់កាលពីថ្ងៃចន្ទថា បានបំផ្លាញអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីរបស់ប្រទេស Somalia»។ ប្រទេសចិននៅរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសសូម៉ាលី ក្នុងក្រុងម៉ូហ្គាឌីស្យូ តែមិនបានទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋ Somaliland ថាជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយនោះទេ។
លោក Zhao បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃក្នុងក្រុងប៉េកាំងថា៖ «ប្រទសចិនប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងចំពោះកោះតៃវ៉ាន់និងសាធារណរដ្ឋ Somaliland ដែលបានបង្កើតនូវការិយាល័យតំណាងផ្លូវការរបស់ខ្លួន ឬធ្វើការផ្លាស់ប្តូរក្នុងរូបភាពផ្លូវការណាមួយ»។
Somaliland ជាសម្ព័ន្ធមិត្តថ្មីដំបូងរបស់កោះតៃវ៉ាន់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក នៅពេលដែលដែនកោះតៃវ៉ាន់ បានបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសកោះ Saint Lucia។ កោះតៃវ៉ាន់ក៏បានបាត់បង់នូវទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយប្រទេសជាច្រើន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គេមិនទាន់ដឹងថាតើទំនាក់ទំនងថ្មីជាមួយរដ្ឋ Somaliland នឹងមានសារៈសំខាន់បែបណានៅឡើយទេ។
លោក Kharis Ali Templeman អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យ Stanford ប្រាប់វីអូអេថា កិច្ចព្រមព្រៀងនោះ តំណាងឲ្យផ្នែកតូចមួយ ប៉ុន្តែជានិមិត្តរូបនៃការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កោះតៃវ៉ាន់ នៅពេលដែលក្រុងប៉េកាំងនឹងបន្តព្យាយាមដើម្បីបំផ្លាញទំនាក់ទំនងការទូតរបស់តៃវ៉ាន់ជាមួយបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗទៀត។ កាលពីឆ្នាំទៅ ប្រទេសដែនកោះ Kiribati និងកោះ Solomon បានកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ ទោះបើជាមានការជំទាស់ដោយចំហពីអាមេរិកយ៉ាងណាក្តី។
លោក Templeman បន្តថា យុទ្ធនាការដាក់សម្ពាធរបស់ចិន ប្រឆាំងទំនាក់ទំនងការទូតអន្តរជាតិរបស់កោះតៃវ៉ាន់ បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែទំហំនិងឥទ្ធិពលរបស់ចិនដីគោក ដែលធ្វើឲ្យកោះតៃវ៉ាន់មានជម្រើសតិចតួចក្នុងការប្រឆាំងតបវិញ។
លោក Templeman បន្តទៀតថា ទោះបីជាវាមិនមែនជារដ្ឋប្រហារការទូតមួយដ៏ធំសំរាប់តៃវ៉ាន់ក៏ដោយ តែការធ្វើសកម្មភាពក្នុងទិសដៅណាមួយផ្សេង នឹងផ្តល់នូវការជំរុញផ្នែកសា្មរតីដ៏ចាំបាច់មួយសំរាប់ក្រសួងការបរទេសរបស់កោះនេះ។
អ្នកវិភាគផ្សេងៗទៀតមានទស្សនៈយល់ស្របជាមួយលោក Templeman។
លោក Thomas J. Shattuck ជាអ្នកស្រាវជ្រាវកម្មវិធីអាស៊ី និងជានាយកនិពន្ធគ្រប់គ្រងនៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយការបរទេស។ ក្នុងអត្ថបទដែលចេញផ្សាយកាលពីសប្តាហ៍មុន លោកលើកឡើងថា «ការអភិវឌ្ឍន៍នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ហាក់មិនមានផលប្រយោជន៍ច្រើនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធានោះទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថា៖ «វាអាចបង្ហាញពីរបៀបដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី Tsai Ing-wen នៃកោះតៃវ៉ាន់ជ្រើសរើសយកសំរាប់ដើរក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំទៅមុខទៀតក្នុងវិស័យការទូត ដោយស្វែងរកដៃគូថ្មីៗដែលថាមិនជំពាក់គុណចិន ឬសហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ»។
«យ៉ាងហោចណាស់ វាជាការផ្លាស់ប្តូរនូវរបត់នៃជោគវាសនាការទូតរបស់កោះតៃវ៉ាន់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
