កំណត់និពន្ធ៖ សន្និសីទពិភពលោកស្ដីពីការបង្ការការលង់ទឹកឆ្នាំ២០១៩ ធ្វើឡើងក្នុងទីក្រុងដឺបឺន ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង រយៈពេលបីថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ដល់ថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។ សន្និសីទនេះរៀបចំដោយសហព័ន្ធសង្គ្រោះជីវិតអន្តរជាតិ (ILSF) សហការគាំទ្រដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) មានអ្នកចូលរួមចំនួន៥០០នាក់ មកពីប្រទេសជាង៦០ ដែលភាគច្រើនជាអ្នកជំនាញ និងស្រាវជ្រាវពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ការការលង់ទឹក។ លោក Justin Scarr ប្រធានគណៈកម្មាធិការការពារការលង់ទឹកនៃសហព័ន្ធសង្គ្រោះជីវិតអន្តរជាតិ ប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់ VOAអំពីស្ថានភាពនៃការលង់ទឹកលើពិភពលោក។
VOA៖ ក្នុងសន្និសីទពិភពលោកស្តីពីការទប់ស្កាត់ការលង់ទឹកក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងទីក្រុង Durban, South Africa រយៈពេលបីថ្ងៃនេះ តើធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងអ្វីដែរ?
Justin Scarr៖ វាមានគោលបំណងចំនួនបី។ វាជាការលើកយកបញ្ហានៃការលង់ទឹកបង្កើតជាការសន្ទនាជាសកល វាផ្តោតលើភស្តុតាង និងអន្តរាគមន៍ ហើយលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរគ្នានៅទូទាំងប្រទេស និងអង្គការនានា។ វាក៏ដើម្បីជួយកសាងសមត្ថភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសន្និសីទផងដែរ។
VOA៖ តើអង្គការ ឬស្ថាប័នណាខ្លះជាអ្នករៀបចំ និងគាំទ្រសន្និសីទពិភពលោកនេះ?
Justin Scarr៖ សន្និសីទនេះមានអង្គការសំខាន់ចំនួនបី។ គឺសហព័ន្ធ ការសង្គ្រោះជីវិតអាហ្វ្រិកខាងត្បូង អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងសហព័ន្ធសង្គ្រោះជីវិតអន្តរជាតិ។ ទាំងអស់គ្នារួមគ្នារៀបចំព្រឹត្តិការណ៍នេះ ហើយមានមនុស្សប្រហែល ៥៣០ នាក់ មកពីប្រទេសចំនួន ៦៤ ផ្សេងគ្នានៅទូទាំងពិភពលោក។
កម្រងរូបភាព VOA៖ សន្និសីទពិភពលោកស្តីពីការបង្ការការលង់ទឹកឆ្នាំ ២០១៩ រៀបចំឡើងក្នុងទីក្រុងដឺបឺន នៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង
VOA៖ លោកអាចប្រាប់បានទេថា តើការលង់ទឹកក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នលើពិភពលោក និងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានស្ថានភាពបែបណាដែរ?
Justin Scarr៖ យើងបានធ្វើការលើបញ្ហានេះមួយរយៈហើយ។ ឥឡូវនេះយើងយល់ថាមានមនុស្សប្រហែល៣៦០,០០០នាក់ (បីសែនប្រាំមួយម៉ឺននាក់) បានលង់ទឹកស្លាប់ក្នុងមួយឆ្នាំ នៅទូទាំងពិភពលោក។ ច្រើនជាង ៥០ ឬ ៦០ ភាគរយនៃចំនួននោះគឺនៅអាស៊ី។ ខណៈពេលដែលបន្ទុកខ្ពស់បំផុតនៃការលង់ទឹក ឬអត្រាលង់ទឹកខ្ពស់បំផុតគឺនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក។ ចំនួនមនុស្សលង់ទឹកខ្ពស់បំផុតគឺនៅទូទាំងទ្វីបអាស៊ីដែលមានអត្រាខ្ពស់ គឺមានដូចជានៅប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងថៃ។
VOA៖ ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានៃការលង់ទឹក?
Justin Scarr៖ វាជាបញ្ហាសំខាន់មួយនៅកម្រិតសហគមន៍។ ហើយប្រសិនបើយើងមិនកាត់បន្ថយការលង់ទឹកទេ យើងនឹងមិនទទួលបានជោគជ័យនូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព ឬកាត់បន្ថយអត្រាមរណភាពកុមារឡើយ។
VOA៖ ក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោករកឃើញថា ករណីនៃការស្លាប់ដោយសារការលង់ទឹកមានកម្រិតខ្ពស់ក្នុងបណ្តាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងមធ្យម តើហេតុអ្វីបានជាប្រទេសទាំងនោះមានការស្លាប់ដោយលង់ទឹកក្នុងកម្រិតខ្ពស់?
Justin Scarr៖ វាទំនងជាអំពីការប៉ះពាល់នឹងទឹក។ មនុស្សជាច្រើននៅទូទាំងសហគមន៍អាស៊ីរស់នៅជិតទឹក។ ពួកគេពឹងផ្អែកខ្លាំងលើទឹកសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅកសិកម្មធ្វើស្រែ ការចិញ្ចឹមសត្វ។ វាពិតជាមានប្រព័ន្ធទន្លេធំ ៗ និងដៃទន្លេជាច្រើននៅពាសពេញទ្វីបអាស៊ី មានន័យថាសហគមន៍ពិតជាត្រូវបានឆ្លងកាត់ដោយទន្លេ។ ដូច្នេះកុមារគឺជាពិសេស ត្រូវបានប៉ះពាល់នឹងទឹកខ្លាំង។ ម្តង ឬពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំមានខ្យល់មូសុងដែលបង្កើនទឹកហូរកាត់ទន្លេទាំងនោះហើយដូច្នេះទឹកជំនន់អាចជាបញ្ហាសំខាន់។ ទាំងអស់នេះរួមចំណែកដល់ការបង្កើនហានិភ័យក្នុងការលង់ទឹកនៅទូទាំងប្រជាជាតិអាស៊ី។
VOA៖ ហេតុអ្វីបានជាករណីនៃការលង់ទឹកហាក់មិនសូវមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ ខណៈដែលចំនួនអ្នកស្លាប់នៃការលង់ទឹកមានចំនួនច្រើន?
Justin Scarr៖ ហេតុផលមួយទាក់ទងទៅនឹងមូលហេតុដែលយើងធ្វើសន្និសីទនេះ។ សហគមន៍ការពារការលង់ទឹក មិនមានការរៀបចំល្អដូចសហគមន៍សុខភាពសាធារណៈដទៃទៀតទេ។ សហគមន៍ចរាចរណ៍ផ្លូវថ្នល់ត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ ពួកគេមានទិន្នន័យពេញលេញ។ ពួកគេមានអន្តរាគមន៍ខ្លាំង។ ហើយពួកគេតស៊ូមតិយ៉ាងខ្លាំង។ ដូច្នេះវាជារឿងធម្មតាទេដែលនៅប្រទេសដូចជាប្រទេសកម្ពុជាវាត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងល្អ។ ប៉ុន្តែសហគមន៍ការពារការលង់ទឹកគឺនៅក្មេងខ្ចីមែនទែន វាមិនមានការរៀបចំល្អទេ។ ដូច្នេះការប្រមូលផ្តុំមនុស្សនៅក្នុងសន្និសីទពិភពលោកស្តីពីការលង់ទឹក គឺជាវិធីនៃការផ្តោតអារម្មណ៍លើការលង់ទឹក ហើយសង្ឃឹមថាថ្ងៃណាមួយនឹងមានការផ្តោតសំខាន់លើការលង់ទឹកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់។
VOA៖ តើគួរធ្វើបែបណាដើម្បីបង្ការ និងទប់ស្កាត់ករណីលង់ទឹក?
Justin Scarr៖ អ្នកត្រូវតែយល់ពីអ្វីដែលបណ្តាលឱ្យលង់ទឹកនៅក្នុងសហគមន៍មូលដ្ឋាន។ ការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំគឺថា ប្រទេសកម្ពុជាគឺស្រដៀងនឹងប្រទេសវៀតណាម។ ដូច្នេះយើងដឹងថាការលង់ទឹករបស់កុមារគឺជាបញ្ហាដ៏សំខាន់នៅក្នុងតំបន់នោះនៃពិភពលោក។ យើងត្រូវមើលថែរកុមារយ៉ាងជិតស្និទ្ធពេលនៅជុំវិញទឹក។ យើងត្រូវបង្កើតរបាំងសម្រាប់ទឹក។ យើងត្រូវតែពង្រឹងជំនាញហែលទឹក និងសុវត្ថិភាពនៅកម្រិតសហគមន៍។ ប៉ុន្តែភាគច្រើនយើងត្រូវប្រាកដថា សហគមន៍យល់ដឹងថា ការលង់ទឹកគឺអាចបង្ការបាន។
VOA៖ តើនរណាជាអ្នកមានតួនាទី ឬទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ជាងគេក្នុងការទប់ស្កាត់ការលង់ទឹកក្នុងប្រទេសនីមួយៗ?
Justin Scarr៖ ខ្ញុំដឹងថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើការងារជាច្រើនក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយបានព្យាយាមបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រសុវត្ថិភាពទឹកកម្ពុជា។ មានការជជែកច្រើនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងក្រសួងសុខាភិបាល។ ប៉ុន្តែក៏មានក្រសួងកសិកម្ម និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ទឹកសាប។ ដូច្នេះពិតណាស់ ការលង់ទឹកមិនទាក់ទងនឹងក្រសួងតែមួយទេ។ យើងត្រូវមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីរដ្ឋាភិបាលដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងបញ្ហានេះ។ ក៏មានអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនដែលជាអង្គការធ្វើការលើការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និង/ឬប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត ក៏កំពុងធ្វើការនៅកម្ពុជាផងដែរ ។ វាជាការសំខាន់ណាស់ដែលអង្គការទាំងនោះធ្វើការលើការពារការលង់ទឹក។
VOA៖ តើករណីនៃការលង់ទឹកមានការកើនឡើង ឬក៏ថយចុះក្នុងមួយឆ្នាំៗ?
Justin Scarr៖ ការលង់ទឹកពិតជាមានការថយចុះនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន។ ទោះបីវាជាបញ្ហាសំខាន់យើងកំពុងមើលឃើញថា មានការថយចុះ ឬការធ្លាក់ចុះនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន។ យើងមិនមានភស្តុតាងរឹងមាំដើម្បីពន្យល់រឿងនេះទេ។ យើងគិតថាវាប្រហែលជាទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ។ ដូច្នេះនៅពេលដែលការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនៃតំបន់ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា នោះដូចទៅនឹងប្រជាជនសាងសង់ផ្ទះបានប្រសើរជាងមុន។ ផ្ទះមានស្ថេរភាព។ រដ្ឋាភិបាលសាងសង់ស្ពានបន្ថែមទៀត។ មនុស្សមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ផ្លូវទន្លេទេ។ បន្តិចម្តងៗ វិស័យសមុទ្រ ឬសាឡាងមានភាពប្រសើរឡើង។ បន្តិចម្ដងៗអ្វីៗកំពុងប្រសើរឡើង។ យើងមិនមានភស្តុតាងរឹងមាំដើម្បីពន្យល់ពីមូលហេតុទេ។ ប៉ុន្តែការលង់ទឹកកំពុងកាត់បន្ថយយឺតៗ។ ហើយយើងក៏ចង់ឲ្យវាត្រូវបានកាត់បន្ថយឱ្យបានលឿនដែរ។
VOA៖ តើអ្វីជាការរំពឹងទុករបស់លោកក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ ពាក់ព័ន្ធនឹងការទប់ស្កាត់ការលង់ទឹក?
Justin Scarr៖ ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំខាងមុខយើងសង្ឃឹមថា មានសេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការការពារការលង់ទឹក។ យើងចង់ឃើញការគាំទ្រពីឯកអគ្គរដ្ឋទូតកម្ពុជានៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ យើងសង្ឃឹមថាវានឹងបង្កើតការផ្តោតអារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងឡើងលើការលង់ទឹក។ វានឹងបង្កើនចំនួនគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការកាត់បន្ថយការលង់ទឹកលើកុមារ។ យើងសង្ឃឹមថានឹងមានកម្មវិធីជាច្រើនទៀតដែលផ្តល់មូលនិធិដោយក្រុមចម្រុះ រួមទាំងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ ប៉ុន្តែមានម្ចាស់ជំនួយធំៗមួយចំនួនដែលយើងបានឃើញគាំទ្ររឿងចរាចរណ៍យ៉ាងសកម្ម និងអន្តរាគមន៍ជំងឺគ្រុនចាញ់។ យើងសង្ឃឹមថាថ្ងៃណាមួយនឹងមានការយកចិត្តទុកដាក់លើការលង់ទឹកខ្លាំង ហើយជួយយើងទាំងអស់គ្នាកាត់បន្ថយការលង់ទឹកនៅតាមសហគមន៍ក្នុងប្រទេសជាច្រើន។
VOA៖ អរគុណលោក Justin Scarr ដែលបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍។
Justin Scarr៖ បាទអរគុណ សង្ឃឹមថាវានឹងជួយបាន៕
