ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសជាច្រើនបានប្រតិកម្មទៅនឹងការចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យគឺលោក ម៉ិច ដារ៉ា និងបានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងអ្នកកាសែតរូបនោះជាបន្ទាន់ ក្រោយលោកត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់។
លោក ម៉ិច ដារ៉ា ត្រូវគេស្គាល់ថា អ្នកកាសែតមានភាពសកម្មក្នុងការរាយការណ៍ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្ស និងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ឬ online scams និងធ្លាប់ឈ្នះពានរង្វាន់ពីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ចំពោះភាពក្លាហាននៃការរាយការណ៍ព័ត៌មានអំពីប្រធានបទដ៏រសើបទាំងនោះ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចោទប្រកាន់លោក ម៉ិច ដារ៉ា ពីបទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ប្រព្រឹត្តនៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ និងពេលជាបន្តបន្ទាប់។ ការចោទប្រកាន់នេះទទួលរងការរិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ថា ជា «ការបំភិតបំភ័យ និងបំបិទសំឡេង» អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងប្រទេស។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភ និងស្នើឱ្យមានការដោះលែងលោក ម៉ិច ដារ៉ា ដែលជាអ្នកឈានមុខក្នុងកិច្ចខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបញ្ឈប់អំពើជួញដូរមនុស្ស និងអំពើឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយធ្លាប់បានទទួលពានរង្វាន់ TIP Hero ពីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ ២០២៣ សម្រាប់ការផ្សាយព័ត៌មានរបស់លោក។
ស្ថានទូតអាមេរិកថ្លែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយថា៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា ជាអ្នកសារព័ត៌មានដែលមានការគោរពពីអន្តរជាតិ ហើយសូមអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងរូបលោក»។
ស្ថានទូតបន្ថែមថា៖ «លោកជាអ្នកតស៊ូមតិជាយូរមកហើយ ចំពោះសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ដែលជាសិទ្ធិត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា។ យើងលើកទឹកចិត្តឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចទទួលស្តាប់នូវសំឡេងនិងគំនិតចម្រុះ ព្រមទាំងជំរុញឱ្យមានសារព័ត៌មានឯករាជ្យនិងមានសេរីភាព»។
ស្ថានទូតផ្សេងទៀតក៏បានប្រតិកម្មទៅនឹងការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា ដែរ។
ស្ថានទូតអូស្រា្តលីប្រចាំកម្ពុជាថ្លែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយថា៖ «អូស្រ្តាលីមានក្តីបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា»។
ស្ថានទូតអូស្រា្តលីបន្ថែមថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលសេរី និងឯករាជ្យមានសារៈសំខាន់ដល់អភិបាលកិច្ច និងគណនេយ្យភាពរឹងមាំ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។
លោក ម៉ិច ដារ៉ា ជាអ្នកសារព័ត៌មានដែលធ្លាប់បម្រើការនៅអង្គភាពព័ត៌មានឯករាជ្យមួយចំនួនដែលលែងដំណើរការនៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោកត្រូវបានកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី ៣០ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅត្រង់ចំណុច ផ្លូវបំបែកស្រែអំបិលនៃផ្លូវល្បឿនលឿនឆ្ពោះមកទីក្រុងភ្នំពេញ ស្ថិតក្នុងស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង។ នេះបើយោងតាមអ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថ និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា កើតឡើងបន្ទាប់ពីមន្ត្រីរដ្ឋបាលស្រុកបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង ចេញវីដេអូឃ្លីបមួយ បដិសេធការបង្ហោះរូបភាពលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក អំពីការបំផ្លិចបំផ្លាញនៅភ្នំឈើកាច់ ក្នុងស្រុកបាភ្នំ។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលស្រុកបាភ្នំចោទថា ការបង្ហោះនោះធ្វើឡើងដោយលោក ម៉ិច ដារ៉ា ដែលជា «ព័ត៌មានបំផ្លើសការណ៍ពិត និងញុះញង់»។
ជុំវិញការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា នេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៤០ ស្ថាប័ន ចាត់ទុកថា ការចាប់ខ្លួននេះជាការព្យាយាមបំភិតបំភ័យ និងបំបិទសំឡេងរបស់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យរូបនេះ និងអ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេស។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះក៏បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ និងដោះលែង លោក ម៉ិច ដារ៉ា ជាបន្ទាន់ និងបញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកសារព័ត៌មាន និងស្ថាប័នសារព័ត៌មានទាំងអស់។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត ប្រាប់វីអូអេថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៤០ ស្ថាប័ន នៅតែទទូចឱ្យអាជ្ញាធរ និងតុលាការគួរតែពិនិត្យថា អ្វីជាសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ជាជាងការចោទប្រកាន់ ជាពិសេសការចោទប្រកាន់លើអ្នកសារព័ត៌មាន តាមផ្លូវតុលាការ ដែលអាចរងការរិះគន់។
លោកថ្លែងថា៖ «អាជ្ញាធរ ក៏ដូចជាតុលាការគួរតែពិនិត្យថា អ្វីជាសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ អ្វីជាបទល្មើស។ ហើយបើមិនអ៊ីចឹងទេ វាបង្កឱ្យមានការរិះគន់ ហើយវាក៏ប៉ះពាល់ទៅដល់សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ក៏ដូចជាសេរីភាពសារព័ត៌មាន»។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមខេមបូចាលោក ណុប វី ទទូចឱ្យអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់ច្បាប់ស្តីពី«របបសារព័ត៌មាន»ជាជាងការប្រើប្រាស់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌដាក់ទោសលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងថា ការចោទប្រកាន់ថ្មីៗនេះលើលោក ម៉ិច ដារ៉ា ក៏ជាការបន្ទុចបង្អាក់នូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើឱ្យល្អប្រសើរឡើង ទាក់ទងសេរីភាពសារព័ត៌មានផងដែរ។
បើតាមលោក ណុប វី ការចោទប្រកាន់អ្នកសារព័ត៌មានពីបទ «ញុះញង់» អាចបង្កជាក្តីព្រួយបារម្ភ សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងទៀត ដោយពួកគេ ខ្លាចរអា និងលែងហ៊ានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីព័ត៌មានស៊ើបអង្កេត ឬបញ្ហារសើបផ្សេងទៀតនៅក្នុងសង្គម ដែលបាត់បង់ដល់ការចូលរួមចំណែកក្នុងការជំរុញឱ្យមានគណនេយ្យភាព និងតម្លាភាពក្នុងសង្គម។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ចំណុចដែលសំខាន់យើងយល់ឃើញថា វាគួរតែមានការអនុវត្ត ឧទាហរណ៍ ដូចជាការប្រើប្រាស់ច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មានចំពោះករណីទាំងឡាយណាដែលកើតឡើងលើអ្នកសារព័ត៌មាន ដើម្បីយើងធានាថា អ្នកដែលអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈគឺតែងតែទទួលបាននូវការការពារពីច្បាប់របស់ជាតិ ជាជាងប្រើក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អនុវត្តដូចជនទូទៅធម្មតា វានឹងបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់»។
ចំណែក អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) ក៏បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែង លោក ម៉ិច ដារ៉ា ជាបន្ទាន់ និងបញ្ឈប់គោលនយោបាយធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាប្រព័ន្ធលើអ្នកយកព័ត៌មាន។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ប៉ែន បូណា លើកឡើងថា ការចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់លើលោក ម៉ិច ដារ៉ា គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះចាត់ទុកការបង្ហោះព័ត៌មានដោយលោក ម៉ិច ដារ៉ា តាមបណ្តាញសង្គមមានគោលបំណង «ញុះញង់» ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមានកំហឹងជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយថា ក្រុមការងាររបស់លោកបានព្យាយាមលុបបំបាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាំងនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «វាជាការចាំបាច់ណាស់ ដែលត្រូវមានវិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះបុគ្គលបែបនេះ ដើម្បីការពារសេចក្តីសុខសាន្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសួរថា អ្នកដែលចេញមុខការពារបុគ្គលមានន័យថា ម៉េច? តើពួកគេចង់ឱ្យព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ប្រតិដ្ឋ ញុះញង់បែបហ្នឹងត្រូវបានបង្ហោះរៀងរាល់ថ្ងៃតទៅទៀត ឬយ៉ាងណា? ឬមួយពួកគេជាបណ្តាញតែមួយ? នេះជាសំណួរដែលខ្ញុំសូមឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ជួយរកចម្លើយ»។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញចាត់ទុកថា ការបង្ហោះសារជាច្រើនរបស់លោក ម៉ិច ដារ៉ា មានលក្ខណៈញុះញង់ និងយករូបភាពកាត់តរមណីយដ្ឋានបាភ្នំត្រូវបានវាយកម្ទេច បំភ្លៃការណ៍ពិត មួលបង្កាច់ ប្រតិដ្ឋព័ត៌មានមិនពិតផ្សេងទៀត កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៤។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចុះថ្ងៃទី១ ខែតុលា។
ប្អូនស្រីរបស់លោក ម៉ិច ដារ៉ា គឺកញ្ញា ម៉ិច សេរីរ័ត្ន ដែលបានចូលជួបបងប្រុសនៅក្នុងពន្ធនាគារនាពេលថ្មីៗនេះប្រាប់វីអូអេថា លោក ម៉ិច ដារ៉ា បានទទួលកំហុស ដែលបង្ហោះរូបភាពនោះជាសាធារណៈ។
កញ្ញា ម៉ិច សេរីរ័ត្ន ជឿថា ការបង្ហោះរូបភាពនោះ គឺបងប្រុសរបស់កញ្ញា មិនមានជាចេតនាញុះញង់ទេ ព្រោះរូបនោះត្រូវបានលុបចេញពីបណ្តាញសង្គមវិញផងដែរ។ កញ្ញាក៏ទទូចសុំឱ្យមានការដោះលែង លោក ម៉ិច ដារ៉ា ឱ្យមានសេរីភាពផងដែរ។
កញ្ញាថ្លែងថា៖ «ពេលខ្លះ ដូចយើងដឹងហើយ នៅស្ថានភាពស្រុកខ្មែរ ព័ត៌មានខ្លះវាមកភ្លាមៗ ហើយយើងអត់បាន Verify [ផ្ទៀតផ្ទាត់] អ៊ីចឹងទៅ ដល់ពេលយើងចែករំលែកខុសទៅ វាអាចមានកំហុស អ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែដូចក្នុងករណីនេះ គាត់ដឹងកំហុសហើយគាត់បានទទួលកំហុស អ៊ីចឹងសង្ឃឹមថា កម្រិតនៃទោសកំហុសហ្នឹងត្រូវបានទម្លាក់ចោល»។
លោក រឹម បូរ៉ា មេធាវីការពារក្តីឱ្យលោក ម៉ិច ដារ៉ា ប្រាប់វីអូអេថា លោកបានជួបកូនក្តីរបស់លោកក្នុងពន្ធនាគារ ដោយកូនក្តីរបស់លោក បានសំណូមពរទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល ឱ្យអនុគ្រោះចំពោះការបង្ហោះរូបភាពនោះ។
ទាក់ទិនករណីការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ិច ដារ៉ា ក្រសួងព័ត៌មានបានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា ក្រសួងបន្តតាមដានសំណុំរឿងនេះ យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយបានលើកទឹកចិត្តឲ្យមេធាវីការពារក្តីលោក ម៉ិច ដារ៉ា និងអ្នកកាសែតរូបនោះខិតខំប្រមូលភស្តុតាង ដើម្បីតតាំងក្តីនៅតុលាការ៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ