អ្នកចូលរួមពិធីបុណ្យទក្ខិណានុប្បទានគម្រប់ខួប៤ឆ្នាំនៃសពលោក កែម ឡី និយាយថា ពិធីនេះធ្វើស្របតាមវិធានការអនាម័យកំណត់ដោយអាជ្ញាធរ ដើម្បីបង្ការការឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណា ដែលបច្ចុប្បន្នស.រ.អា.មានករណីឆ្លងប្រមាណ៣លាន ៣សែន និងស្លាប់ជិត១៣ម៉ឺននាក់។ ដោយឡែកនៅទីក្រុងឡូវែល ដែលមានពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដើមកំណើតខ្មែរច្រើន មានករណីកូវីដ១៩ ជាង២៩០០នាក់ និងស្លាប់១៣៥នាក់ គិតត្រឹមថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។
លោក នួន វាសនា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សា និងជាអភិបាលរងក្រុងឡូវែលបានសរសើរម្ចាស់ផ្ទះ ដែលរៀបចំទទួលកម្មវិធីនេះ។ លោកបានឲ្យដឹងថា អ្នកចូលរួមពិធីនេះមានពាក់ម៉ាស រក្សាគម្លាត មានទឹកលៀងដៃ ហើយនិងធ្វើនៅទីធ្លា គឺមិនធ្វើនៅក្នុងកន្លែងបិទជិតទេ។ លោកក៏បានបន្ថែមថា ទោះជាពិធីនេះផ្តួចផ្តើមរៀបចំដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ដោយ ប៉ុន្តែអ្នកចូលរួម មិនមែនមានតែសមាជិកគណបក្សនេះទេ ព្រោះលោក កែម ឡី ជាអ្នកស្នេហាជាតិ ដែលត្រូវឃាតកបាញ់សម្លាប់ដោយអយុត្តិធម៌។ លោកថ្លែងថា៖
«បងប្អូនដែលមកចូលរួមនឹង សូម្បីតែមិន[មែនសមាជិកគណបក្ស]សង្គ្រោះជាតិក៏មកដែរ ព្រោះគិតថា បណ្ឌិត កែម ឡី ជាខ្មែរម្នាក់ដែលហ៊ានតវ៉ា ហ៊ាននិយាយការណ៍ពិត ហ៊ានលះបង់ជីវិត ដើម្បីប្រទេសរបស់ខ្លួននោះណា៎…កម្រមានណាស់! ជាពិសេសនៅក្នុងរដ្ឋយើងនីមួយៗអត់មានហាមឃាត់ទេ គ្រាន់តែថា ដោយសាកូវីដនេះ យើងត្រូវតែមានគម្លាត ឬ ក៏ពាក់ម៉ាសអីអ៊ីចឹងទៅ។ មិនមែនដូចស្រុកយើងទេ! ដូចព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាអ៊ីចឹង! ទៅចូលរួមធ្វើបុណ្យមិនបានផង»។
លោក នួន វាសនា ក៏ដូចជាអ្នកចូលរួមជាច្រើនបាននិយាយថា ការចាត់ចែងបច្ច័យក្នុងពិធីបុណ្យនេះមានតម្លាភាព ហើយមិនដែលមានបញ្ហាបាត់បច្ច័យទេក្នុងការអង្កាសប្រាក់ជួយអ្នកក្រនៅស្រុកខ្មែរ និងសកម្មជនជាច្រើនកន្លងមក។
ព្រះតេជគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ស្ថាបនិកបណ្តាញព្រះសង្ឃឯករាជ្យ ដែលរងការចោទប្រកាន់រឿងបាត់លុយបុណ្យសពលោក កែម ឡី កាលពីបួនឆ្នាំមុននោះ យល់ស្របថា ពិធីបុណ្យនៅទីក្រុងឡូវែលនេះ មានវិធានការអនាម័យត្រឹមត្រូវដើម្បីបង្ការការឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណា ហើយបច្ច័យមានតម្លាភាព។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា គណៈកម្មការបុណ្យសពលោក កែម ឡី កាលពីបួនឆ្នាំមុនបានរងការចោទនេះ ពីព្រោះអ្នករិះគន់មានគំនិតនយោបាយអាក្រក់ប្រឆាំងអ្នកល្បី ដែលការពារប្រយោជន៍រួម។ ទោះជាយ៉ាងណា ព្រះអង្គពន្យល់ថា ការគ្រប់គ្រងបច្ច័យនោះ មានចំណុចខ្សោយ គឺគណៈកម្មការ ដែលរួមមានព្រះអង្គដែរនោះ មិនបានកាន់លុយបច្ច័យទេ ព្រោះតាមទម្លាប់ គឺគ្រួសារជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ ប៉ុន្តែពិធីបុណ្យសពលោក កែម ឡី នោះធំ ដែលអ្នកស្រី បូ៊ រចនា ភរិយាលោក កែម ឡី មិនអាចផ្ទៀងផ្ទាត់បច្ច័យបាន ខណៈអ្នកស្រីកំពុងកើតទុក្ខធំ ហើយមិនបានទៅកន្លែងប្រមូលបច្ច័យផង។ ទាំងគណៈកម្មការ ទាំងភរិយាលោក កែម ឡី គិតតែខ្វល់ខ្វាយរកយុត្តិធ៌មសម្រាប់លោក កែម ឡី និងសោកស្តាយ ហើយមិនបានប្រយ័ត្នប្រយែងអំពីបច្ច័យ។ ព្រះអង្គបន្តថា សូម្បីតែការចាក់ថ្នាំរក្សាសព ក៏ធ្វើមិនបានល្អ គឺចាញ់បោកសាលាក្រុងដែលថា សពស្អុយ។ ព្រះអង្គបន្តថា ព្រះអង្គមិនទោមស្សនឹងអ្នករិះគន់ទេ ព្រោះបទពិសោធន៍នេះ នាំឲ្យព្រះអង្គដឹងថា ពិធីបុណ្យសពធំៗកម្រិតជាតិបែបនេះ ទៅអនាគតត្រូវឲ្យគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងបច្ច័យ រីឯបុណ្យសពធម្មតាទុកឲ្យគ្រួសារគ្រប់គ្រងតាមទម្លាប់ចុះ។
ខណៈចេតីយ៍លោក កែម ឡី នៅមិនទាន់ធ្វើចប់សព្វគ្រប់ឡើយនោះ ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា៖ «កម្ពុជាយើង បេសកកម្មជាតិជាទូទៅមេម៉ាយ។ បេសកកម្មនយោបាយ គណបក្សនយោបាយក៏មេម៉ាយ បេសកកម្មជួយផ្តល់តម្លៃឲ្យវីរជនក៏មេម៉ាយ ដោយសារសម្ពាធនយោបាយ។ ដូច្នេះ បើរបត់នយោបាយហ្នឹងអត់ដូរ ព្រះចេតិយនៅតែមេម៉ាយដដែល។ ដើម្បីឲ្យព្រះចេតិយហ្នឹងរួច ត្រូវធ្វើរឿងទីមួយមុនគេ រកយុត្តិធម៌សិន»។
លោក ឡុង រី អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គោះជាតិ ដែលតុលាការកំពូលរំលាយតាមបណ្តឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន នោះ បានយល់ស្របថា ត្រូវមានការផ្លាស់ប្តូរដើម្បីមានយុត្តិធម៌សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ឆ្លៀតឱកាសក្នុងបុណ្យទក្ខិណានុប្បទាននេះ លោកប្រកាសផែនការថ្មីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺ«យុទ្ធនាការបញ្ចប់វប្បធម៌និទណ្ឌភាពដើម្បីយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា»។
ក្នុងពិធីនេះ លោកបានអំពាវនាវរកការគាំទ្រយុទ្ធនាការបញ្ចប់វប្បធម៌និទណ្ឌភាពនេះ។ លោកនិយាយថា នៅកម្ពុជា អ្នកទាមទាររកយុត្តិធម៌ត្រូវគេចាត់ទុកជាខ្មាំង ជាអ្នកប្រឆាំង ហើយត្រូវចាប់ដាក់គុក។ ក្នុងវប្បធម៌និទណ្ឌភាពនេះ អ្នកស្លាប់ត្រូវរងគ្រោះដោយអយុត្តិធម៌ ហើយ«ខណៈពេលដែលអ្នកនៅរស់ទាមទារយុត្តិធម៌នោះ ឃាតកបែរជារួចខ្លួន»។
«អ៊ីចឹងហើយបានយើងអត់មានជំនឿជាមួយតុលាការស្រុកខ្មែរទេ។ យើងត្រូវតែរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដជូនជនរងគ្រោះ។ អ៊ីចឹងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិណាមួយ ឱ្យតែលោកឯករាជ្យ យើងនឹងដាក់ពាក្យបណ្តឹងដូចប្រទេសជឿនលឿនដទៃអ៊ីចឹង សម្រាប់យុត្តិធម៌ជូនស្រុកខ្មែរយើង»។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានប្រតិកម្មប្រាប់វីអូអេថា សកម្មភាពនយោបាយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដដែលៗ ដូចជា ធ្វើសម្ព័ន្ធភាពអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរជាដើម តែសុទ្ធតែមិនបានការ។ លោកឆ្លើយតបថា៖
«យកទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី មកជាប់គុកស្រុកខ្មែរសិន អាហ្នឹងបានអត់មាននិទណ្ឌភាព បាទ ពីព្រោះគាត់មានដីកាតុលាការស្ថាពររួចហើយ ត្រូវជាប់គុក»។
កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយ ត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់ស្លាប់ក្នុងកន្លែងលក់ទំនិញមួយរបស់ស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិច ស្តុបបូកគោ ទីក្រុងភ្នំពេញ។
ឃាតកម្មនេះ កើតឡើងក្រោយពីលោកធ្វើសេចក្តីអធិប្បាយអំពីរបាយការណ៍របស់អង្គការការពារបរិស្ថានឈ្មោះ Global Witness ដែលរិះគន់អំពើពុករលួយទាក់ទងនឹងគ្រួសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។ សមត្ថកិច្ចបានចាប់លោកអឿតអាងដែលមតិជាច្រើនយល់ថា ជាឃាតកសិប្បនិមិត្ត សូម្បីតែឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ ក៏មិនអាចយកជាការបានផង។ លោកត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។
លោក បែ៉ន សុខផល ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរដ្ឋម៉ាស្សាជូសេតឲ្យដឹងថា បច្ច័យប្រមាណ៣ពាន់ ដុល្លារ បានពីពិធីបុណ្យទក្ខិណានុប្បទាននេះ គឺបញ្ចូលក្នុងមូលនិធិកែម ឡី សម្រាប់បេសកកម្មអ្នកស្នេហាជាតិ ជួយជនរងគ្រោះនៃអំពើអយុត្តិធម៌៕
