ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ១៧ ដែលចូលរួមក្នុងការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ បានទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីរវាងក្រុមអ្នកតវ៉ា និងកងសន្តិសុខក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីតាំងផ្សេងទៀត និងបានលើកឡើងនូវបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ទាក់ទិនសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ស្ត្រី។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលរួមមានអង្គការក្លាហាន និងគណៈកម្មាធិការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីអនុសញ្ញាលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើស្រ្តី (NGO-CEDAW) និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត បានលើកយកករណីកូដកម្មប្រឆាំងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍របស់កូដករដែលជាសមាជិកសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ដែលជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានប្រឈមនឹងអំពើហិង្សាបង្កដោយសន្តិសុខក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ស្តីពី៖ «ការត្រួតពិនិត្យ លើការអនុវត្តអនុសញ្ញាស៊ី-ដសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាប្រចាំឆ្នាំ២០២១» ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានបង្ហាញថា សហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរបានចាប់ផ្តើមធ្វើកូដកម្ម និងបាតុកម្មជិតកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ក្រោយមានគម្រោងកាត់បន្ថយបុគ្គលិកចំនួន ១.៣២៩ នាក់ ដោយក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ក្នុងអំឡុងវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩។
របាយការណ៍ដែលមានកម្រាស់ ៣៥ ទំព័រ បានបន្តថា សហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរ បានធ្វើការតវ៉ាលើការសម្រេចបញ្ឈប់បុគ្គលិកនេះ ដោយនាំយកពាក្យបណ្តឹងរបស់ខ្លួនទៅក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងអង្គការអន្តរជាតិខាងផ្នែកការងារ (ILO) ប៉ុន្តែមិនទទួលបានលទ្ធផលពីការប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេនោះឡើយ។
ក្រោយមកទៀត ពួកគេបានធ្វើកូដកម្មដោយសន្តិវិធីនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ប៉ុន្តែបានទទួលរងបញ្ហាប្រឈមចំពោះសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ក្នុងការធ្វើកូដកម្ម និងការចូលរួមសមាគមដោយសេរី ហើយពួកគេបានទទួលរងការប្រើប្រាស់ហិង្សាដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ មានការបៀតបៀនផ្លូវភេទ និងការចាប់ខ្លួនដោយមិនត្រឹមត្រូវ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍។
នៅត្រង់ចំណុចនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «យើងខ្ញុំបន្តសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល សូមបណ្តុះបណ្តាលដល់ភ្នាក់ងារសន្តិសុខទាំងអស់ដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ ឬរដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ត រួមមានអ្នកគ្រប់គ្រង និងអ្នកចាត់ចែងផ្ទាល់របស់ពួកគេអំពីរបៀបនៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយសាធារណជន និងជាពិសេសស្ត្រីក្រុមអ្នកតវ៉ា និងសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរ នៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ តាមបែបអហិង្សា និងប្រកបដោយឥរិយាបថគិតគូរអំពីយេនឌ័រ និងឲ្យបុគ្គលដែលរងការចោទប្រកាន់ពីបទប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និងបៀតបៀនទទួលខុសត្រូវចំពោះទង្វើរបស់ពួកគេ»។
នាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការក្លាហាន អ្នកស្រី បុណ្យ រចនា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា សន្តិសុខមួយចំនួននៅខ្វះចំណេះដឹងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដែលនាំឲ្យពួកគេងាកទៅរកការប្រើប្រាស់ហិង្សា ឬការបៀតបៀនទៅលើអ្នកតវ៉ាដែលជាស្ត្រី ជាពិសេសកូដករនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ខណៈមានការណែនាំពីរដ្ឋបាលថ្នាក់ជាតិ មិនឲ្យមានការប្រព្រឹត្តទង្វើអសីលធម៌បែបនេះ។
កញ្ញានិយាយថា៖ «បើទោះបីជាកន្លងមក ខាងក្រសួងមហាផ្ទៃបានចេញលិខិតណែនាំ ទៅដល់ភ្នាក់ងារសន្តិសុខ និងប៉ូលិស នគរបាលឲ្យគោរពនូវសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅដែលគាត់ប្រើប្រាស់នូវសេរីភាព និងសិទ្ធិនៅក្នុងការជួបប្រជុំ និងបញ្ចេញមតិ ហើយចៀសវាងរាល់ការប្រើអំពើហិង្សាផ្សេងៗក៏ដោយ សេចក្តីណែនាំទាំងនោះ មិនត្រូវបានអនុវត្តដោយភ្នាក់ងារដែលនៅតាមមូលដ្ឋានបានពេញលេញនៅឡើយទេ»។
មេដឹកនាំអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរូបនេះ ចោទសួរអំពីកង្វះនៃការបញ្ជ្រាបការយល់ដឹង ឬក៏ការបណ្តុះបណ្តាលកិច្ចការខាងសិទ្ធិមនុស្ស និងបទបញ្ជារបស់ថ្នាក់លើទៅបុគ្គលជាសន្តិសុខនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដែលជាហេតុនាំឲ្យអំពើហិង្សាបន្តកើតឡើងអំឡុងពេលនៃការតវ៉ារបស់កូដករណាហ្គាវើលដ៍។
កញ្ញា សៀក បញ្ញា ជាកូដករក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ លើកឡើងថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងកិច្ចការសន្តិសុខ ទំនងជាបានដឹងពីច្បាប់ទម្លាប់ តែមិនដឹងថា មានមូលហេតុអ្វីនៅក្រោយនៃការបណ្តោយឲ្យកម្លាំងក្រោមឱវាទប្រើប្រាស់ហិង្សាលើស្ត្រីដែលជាអ្នកតវ៉ា។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កញ្ញាចង់ឃើញថ្នាក់ដឹកនាំកងសន្តិសុខឈប់ចេញបញ្ជាដែលឈានដល់ការប្រើអំពើហិង្សាលើកូដករជាស្ត្រី ហើយឈប់ការពារថៅកែក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ ដែលកូដករជឿថា ជាអ្នកបំពានសិទ្ធិការងារ និងច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនៅប្រទេសកម្ពុជា។
កញ្ញាប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា៖ «ដោយសារតែពួកខ្ញុំស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិ ស្រឡាញ់ច្បាប់ជាតិ ពួកខ្ញុំចេញមកការពារច្បាប់ប្រទេសខ្លួនឯង កុំឲ្យថៅកែគេរំលោភបំពានសិទ្ធិ ប៉ុន្តែបែរជាពួកគាត់ដែលជាអាជ្ញាធរពាក់ឯកសណ្ឋានការពារជាតិ មកការពារបនល្បែងណាហ្គាវើលដ៍នេះ ហើយមកលើកដៃវាយពួកខ្ញុំដែលជាស្ត្រីគ្រាន់តែចេញមកការពារសិទ្ធិការពារច្បាប់ប្រទេសខ្លួនឯងហ្នឹង វាជារឿងមួយដែលអាម៉ាស់ខ្លាំង។ អ៊ីចឹង ការសំណូមពររបស់ខ្ញុំ បើគិតថា និយាយទៅ វាមិនដឹងថា ពួកគាត់គិតយ៉ាងម៉េច ខ្ញុំអត់ដឹងទេ។ ប៉ុន្តែការសំណូមពរមានតែឲ្យពួកគាត់ ជាពិសេសមេៗ មេៗហ្មងអត់និយាយកូនចៅទេ មានតែមេៗថ្នាក់ដឹកនាំ ថ្នាក់លើៗគាត់ដែលអ្នកបញ្ជាគាត់ហ្នឹង ឲ្យគាត់ទៅរៀនច្បាប់ មួយសារថ្មីឡើងវិញទៀត»។
ក្នុងសំណុំរឿងកូដកម្មនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍នេះ របាយការណ៍ ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យលើការអនុវត្តអនុសញ្ញាស៊ី-ដសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាប្រចាំឆ្នាំ ២០២១ បានបង្ហាញទៀតថា រាជរដ្ឋាភិបាលហាក់មានទំនោរទៅខាងនិយោជកនៅក្នុងជម្លោះការងារនេះ។ ហើយកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហោះការអះអាងនានានៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថា ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះត្រូវបានបង្ខំឲ្យចូលរួមតវ៉ាជាផ្នែកមួយនៃបដិវត្តន៍ពណ៌ ហើយថា បាតុកម្មទាំងនេះ ត្រូវបានញុះញង់ដោយជនបរទេស ដែលការចោទប្រកាន់បែបនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទីភ្នាក់ងារ និងសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ស្ត្រីកម្ពុជា។
ជុំវិញការចោទប្រកាន់ថាមានការប្រើអំពើហិង្សាពីសំណាក់សន្តិសុខលើកូដករជាស្ត្រីនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍អំឡុងពេលមានកូដកម្ម អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញលោក កើត ឆែ បកស្រាយថា ការដាក់ពាក្យបណ្តឹងជាយន្តការសមស្រប ដើម្បីឆ្លើយតបលើបុគ្គលសមត្ថកិច្ចដែលសង្ស័យថា បានប្រើអំពើហិង្សានោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងហ្នឹង យើងបានឆ្លើយទៅតាមរយៈប្រកាសព័ត៌មានជាបន្តបន្ទាប់ហើយ។ ហើយចំណុចទី ២ ក៏យើងបានជម្រាបក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា បើមានខាងសមត្ថកិច្ចណាដែលប្រើប្រាស់រូបភាពខុសច្បាប់នេះ រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ...ឃើញហើយថា យើងមិនដែលព្រងើយកន្តើយទេ យើងតែងតែដាក់ពិន័យតាមនីតិវិធីច្បាប់ទាំងអស់។ ប៉ុន្តែយើងស្នើសុំឲ្យគាត់ធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់ ប៉ុន្តែគាត់ធ្វើតាមការបញ្ចេញព័ត៌មានទៅវិញ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «អ៊ីចឹងទេ ខាងយើងខ្ញុំ យើងអត់មានថាអីទេ បើសិនជាគាត់មានភស្តុតាងមានអី យើងខ្ញុំអនុវត្តតាមច្បាប់ទាំងអស់ ប៉ុន្តែសុំឲ្យភាគីទាំងអស់ អនុវត្តតាមច្បាប់ទាំងអស់គ្នា។ កុំយករូបភាពនៃការធ្វើទៅធ្វើរឿងផ្សេងទៅវិញ ខ្ញុំចង់ជម្រាបជូនអ៊ីចឹង»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូលោក អំ សំអាត យល់ថា ការផ្តល់ការអប់រំដល់ភ្នាក់ងារសន្តិសុខ គឺជាសេចក្តីត្រូវការចំាបាច់ ដើម្បីបញ្ចៀសអំពើហិង្សា ដែលធ្លាប់កើតមានមិនត្រឹមតែទៅលើស្ត្រីដែលជាកូដករនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ទេ គឺមានទៅលើក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ និងអ្នកតវ៉ាឯទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រុមទាំងអស់ហ្នឹង គាត់មិនមានវិជ្ជាជីវៈ ឬក៏មិនមានការទទួលការបណ្តុះបណ្តាលអប់រំ អំពីបញ្ហាសិទ្ធិរបស់ស្ត្រី ឬក៏ការរើសអើង ការប្រើប្រាស់នូវអំពើហិង្សាលើស្ត្រី ឬយេនឌ័រហ្នឹងទេ។ អ៊ីចឹង បានយើងទាមទារឲ្យមានការបណ្តុះបណ្តាល ឲ្យមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងដោយសន្តិវិធី ហើយនិងការអនុវត្តផ្លូវច្បាប់ទៅលើជនទាំងឡាយ ឬក៏ក្រុមសន្តិសុខហ្នឹងដែលប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាបំពារបំពានផ្លូវភេទមកលើស្ត្រីហ្នឹង»។
សំណើរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលខាងលើ ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិតវ៉ារបស់ស្ត្រីជាពិសេសកូដករនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ គឺស្ថិតនៅក្នុងអនុសាសន៍ដែលបានចែងនៅក្នុងសេចក្តីអង្កេតសន្និដ្ឋានចុងក្រោយរបស់គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកអនុសញ្ញាស៊ី-ដ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សរបស់ស្ត្រីនៅកម្ពុជា។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់ស្ត្រីមួយចំនួនទៀត ដូចជាសេរីភាពនៃការបង្ហាញភាពជាខ្លួនឯង ក៏កំពុងស្ថិតក្រោមការរឹតត្បិត ហើយស្ត្រីដែលកំពុងស្ថិតក្នុងពន្ធនាគារ ដែលមានលក្ខណៈចង្អៀតណែន កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាព។ ជាងនេះទៀត មានករណីអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងអំពើវាយប្រហារលើស្ត្រី និងកុមារ ដែលរាយការណ៍ដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានផ្លូវការ គិតជាប្រចាំខែនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ គឺមានចំនួនពីចន្លោះ ៣៥ ទៅ ៤០ ករណី។
របាយការណ៍ក៏បានឲ្យដឹងអំពីករណីរំលោភបំពានផ្សេងទៀតលើស្ត្រី ក្នុងនោះការរើសអើង ឬបៀតបៀនលើស្ត្រីជាអ្នកសារព័ត៌មាននៅកន្លែងធ្វើការ ព្រមទាំងកន្លែងគោលដៅដែលពួកគេចុះទៅ ការរើសអើងផ្អែកលើយេនឌ័រ ឬការបៀតបៀនក្នុងទម្រង់ផ្សេងៗនៅកន្លែងធ្វើការឯទៀត និងការរើសអើងលើអ្នកធ្វើការនៅក្នុងសេវាកម្សាន្តជាដើម៕
