មន្ត្រីសុខាភិបាលកម្ពុជាឲ្យដឹងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា មានការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺឈីក គន់ហ្គន់យ៉ា ដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថា មានសរុបជាង៦០០ករណី កើតឡើងនៅក្នុងខេត្តជាង១០នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
ប្រធានកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនឈាមនៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រលោកលាង ឬទ្ធា ប្រាប់វីអូអេថា ក្នុងអំឡុងពេល៩ថ្ងៃ ចន្លោះពីថ្ងៃទី១៩ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដានេះ ជំងឺគ្រុនឈីកត្រូវបានរាយការណ៍មកពីបណ្តាខេត្តចំនួន១១ ដែលរួមមានខេត្តសៀមរាប ជាង២៥០ ករណី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាង១៨០ករណី ខេត្តព្រះវិហារ ១២០ករណី និងខេត្តផ្សេងៗទៀតដូចជាខេត្តព្រះសីហនុ ត្បូងឃ្មុំ កំពតពោធិ៍សាត់ ឧត្តរមានជ័យ ស្ទឹងត្រែង ប៉ៃលិន និងតាកែវ។
លោក លាង ឬទ្ធា មានប្រសាសន៍ថា៖ «និយាយឲ្យខ្លីទៅ ស្ថានភាពស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រងបានទេ។ជំងឺគ្រុនឈីកនេះក៏ដូចជាជំងឺគ្រុនឈាមកើតឡើងដោយសារមូសខ្លាញីខាំ។ [...] សរុបសេចក្តីទៅ បូកនឹងជំងឺគ្រុនឈាមឥឡូវ [មានចំនួនប្រមាណ]៤ពាន់ករណីនោះគឺប្រទេសកម្ពុជាយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្រប់គ្រងបាន»។
ជំងឺឈីកគន់ហ្គន់យ៉ា ហៅកាត់ថាជំងឺឈីក ឬ គ្រុនឈីកមានអាការៈស្រដៀងនឹងជំងឺគ្រុនឈាម។
គ្រុនឈីក(CHIK) នេះ កើតឡើងដំបូងបំផុតនៅឆ្នាំ១៩៥២ នៅប្រទេសតង់ហ្សានីនៃទ្វីបអាហ្វ្រិក។ ជំងឺនេះធ្លាប់បានរកឃើញជាដំបូងនៅកម្ពុជា ដោយវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៦១និងនៅឆ្នាំ២០១១។នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា កាលពីសប្តាហ៍មុន។ក្រសួងបញ្ជាក់ទៀតថា ជំងឺគ្រុនឈីក«ធ្លាប់មានអត្រាឆ្លងខ្ពស់រហូតដល់៦០-៧០% ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាទសវត្សរ៍១៩៦០ ហើយមានការរាតត្បាតខ្លាំងផងដែរនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១និង២០១២»។
ជំងឺឈីកគន់ហ្គន់យ៉ាបង្កឡើងដោយ វីរុសឈ្មោះឈីកគន់ហ្គន់យ៉ា។ វីរុសនេះឆ្លងទៅលើមនុស្សដោយភ្នាក់ងារចម្លងរោគគឺមូសខ្លាញី ដែលចម្លងជំងឺគ្រុនឈាមផងដែរ។នេះបើយោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលរបស់អាមេរិកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងCDC។
វីរុសឈីកគន់ហ្គន់យ៉ានេះ មិនបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ទេ ក៏ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាអាចវិវឌ្ឍធ្ងន់ធ្ងរ ឬបង្កឲ្យមានពិការភាព។ អ្នកដែលឆ្លងជំងឺនេះហើយអាចមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ គឺរួមមានទារកទើបនឹងកើតដែលឆ្លងរោគក្នុងអំឡុងពេលកើត មនុស្សចាស់ វ័យលើស៦៥ឆ្នាំ និងអ្នកដែលមានជំងឺដូចជាជំងឺលើសឈាម ទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺបេះដូង។
លោកប្រធានកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនឈាម លាង ឬទ្ធា បានរៀបរាប់អំពីអាការៈនៃជំងឺគ្រុនឈីកនេះថា៖
«ក្តៅខ្លួន ស្រួចស្រាល ហើយជាពិសេសឡើងរោលកន្ទួលក្រហមៗ ឈឺសន្លាក់។ឃើញសញ្ញាហ្នឹងដាច់ខាតត្រូវតែទៅពេទ្យពិនិត្យក្នុងរយៈពេល២៤ម៉ោងជាបន្ទាន់»។
យោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលរបស់អាមេរិក ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងCDCអ្នកជំងឺដែលផ្ទុកវីរុសឈីកគន់ហ្គន់យ៉ាចាប់ផ្តើមចេញរោគសញ្ញា នៅអំឡុងពេល៣ថ្ងៃទៅ៧ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីមូសខាំ។
លោក លាង ឬទ្ធា មន្រ្តីសុខាភិបាលកម្ពុជា បន្ថែមថា៖ «សញ្ញាសង្ស័យ[គ្រុន] ឈីកក៏ដោយ[គ្រុន]ឈាមក៏ដោយ ឲ្យតែក្តៅខ្លួន ព្រោះរដូវនេះជារដូវវស្សា ភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនដាច់ខាតត្រូវតែយកមកមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋដែលនៅជិតបំផុត»។
លោកបន្ថែមថាអ្នកជំងឺអាចជាសះស្បើយឡើងវិញ ក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍បើទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ។
ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា ក្នុងស្ថានភាពខ្លះ ការព្យាបាលហើយបើអ្នកជំងឺមានជំងឺនេះរយៈពេលយូរ ដល់ច្រើនសប្តាហ៍ នោះ នោះអ្នកជំងឺមានអាការៈឈឺសន្លាក់ដៃជើងក្នុងរយៈពេលយូរខែ ឬឆ្នាំ។ជំងឺនេះអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់នៅក្នុងករណីដែលអ្នកជំងឺកើតមានជំងឺនេះរួមផ្សំគ្នាជាមួយជំងឺផ្សេងៗដូចជាជំងឺគ្រុនចាញ់ ជំងឺគ្រុនឈាម ជំងឺរលាកស្រោមខួរជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញសុខាភិបាលនៅមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បាននៅឡើយទេ អំពីមូលហេតុដែលបង្កឲ្យមានការផ្ទុះជំងឺឈីកនេះ។
នាយកនៃវិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាពសាធារណៈកម្ពុជា លោកឈា ឆវណ្ណ ឲ្យដឹងថាជំងឺគ្រុនឈីកនេះ អាចកើតមានផងដែរនៅអំឡុងពេលមានការផ្ទុះជំងឺគ្រុនឈាម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពេលផ្ទុះជំងឺគ្រុនឈាម អាជំងឺគ្រុនឈីកហ្នឹងវាអាចថា បង្កប់ក្នុងហ្នឹងដែរ ក៏យើងវាអត់ដឹង ព្រោះពេលហ្នឹងយើងផ្តោតទៅលើគ្រុនឈាមខ្លាំង។ [...] ជំងឺនេះជាប្រភេទឆ្លងដោយវិកទ័រ ឬសត្វល្អិត។ វាភាគច្រើនវាមានលក្ខណៈseasonal(តាមរដូវកាល)។វាជាជំងឺដែលកើតឡើងតាមរដូវ ហើយ៤ទៅ៥ឆ្នាំម្តង វាហ្នឹងផ្ទុះទៅជាcycle(វដ្ត)អ៊ីចឹងទៅ»។
មន្រ្តីសុខាភិបាលរូបនេះបន្តថា៖ « [...] ហើយបើសួរថាហេតុអីបានឆ្នាំនេះចេញអានេះ ឆ្នាំនោះចេញអានោះអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក៏មិនទាន់រកឃើញច្បាស់ដែរ។វាទាក់ទងទាំងអាកាសធាតុវាទាក់ទងនឹងបម្រែបម្រួលនៃការរស់នៅរបស់យើង។[...] ហើយគ្រុនពីរនេះ ដូចវាមិនដែលបាត់ឈឹងទាំងពីរហ្នឹងទេ។វានៅគ្រប់តែប្រទេសហ្នឹង! នៅជាដុំៗ ដល់ខែ ដល់រដូវ វាកើតចេញមកវិញ»។
នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មានរបាយការណ៍អំពីការផ្ទុះជំងឺឈីក១៨៧ករណី គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា។ នេះបើតាមទិន្នន័យដែលវីអូអេទទួលបាន។
ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក កែវ សុភ័ក្ត្រា ឲ្យដឹងថាស្ថានភាពអំពីជំងឺនេះមានភាពប្រសើរវិញហើយ។
លោកបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា៖ «មានអី ឥឡូវធូរស្រាលអស់ហើយតើ!»
ចំណែកនៅខេត្តព្រះសីហនុវិញមានការសង្ស័យថា មានជំងឺឈីកនេះ៤៦ករណី។
ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តមួយនេះ លោកស្រី លឹម សាមាន ឲ្យដឹងថាអ្នកជំងឺ៧នាក់ ត្រូវបានបញ្ជាក់ថា មានជំងឺឈីក តាមរយៈការធ្វើតេស្តឈាមនៅវិទ្យាស្ថានសុខភាពសាធារណៈ។ លោកស្រីថាបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកជំងឺ៤នាក់បានជាសះស្បើយ។
លោកស្រីឲ្យដឹងទៀតថាពួកគេមិនមានស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។
«ឲ្យតែឈឺ មិនមែនអត់បារម្ភទេ!គឺឲ្យគាត់ត្រូវការពារខ្លួនកុំឲ្យមានមូសខាំទៅ!សម្អាតបរិស្ថានជុំវិញផ្ទះគាត់ទៅព្រោះអីដាក់អាល់ប៊ែតទូទាំងខេត្តរួចហើយ»។
ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តដទៃៗទៀត ដែលវីអូអេបានសាកសួរ ឲ្យដឹងថា ពួកគេបានចុះអប់រំ បាញ់ថ្នាំកម្ចាត់មូស និងដាក់ថ្នាំអាល់ប៊ែតសម្លាប់ដង្កូវទឹក។ពួកគេកត់សម្គាល់ថាបរិស្ថានកខ្វក់នៅជាបញ្ហានៅក្នុងភូមិដ្ឋានរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅតាមផ្ទះ និងតាមទីសាធារណៈដែលនៅមានដបកំប៉ុងដែលគេបោះចោលពាសវាលពាសកាល ហើយបង្កឲ្យដក់ទឹក និងជាជម្រកសត្វមូស។
លោក លាង ឬទ្ធា ប្រធានកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនឈាម លើកឡើងថាការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺនេះជាក្តីបារម្ភមួយរបស់សុខភាពសាធារណៈ ហើយលោកអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចេះការពារខ្លួនហើយបើអ្នកមានជំងឺនេះនិងសង្ស័យថា មានករណីជំងឺនេះ គេ ត្រូវបញ្ជូនអ្នកជំងឺមកមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋជាបន្ទាន់ ដែលការព្យាបាលជំងឺនេះមិនគិតថ្លៃនោះទេ។លោកអំពាវនាវកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅពេទ្យឯកជន ដែលពួកគេប្រហែលជាមិនមានសមត្ថភាពបែងចែករវាងជំងឺគ្រុនឈាម និងគ្រុនឈីកឲ្យដាច់ពីគ្នាទេ។
«ដូច្នេះឲ្យតែជំងឺកុំគិតថា ស្រាលឬធ្ងន់ទោះវាមិនបង្កឲ្យស្លាប់ក៏វាបង្ករំខាន ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងសេដ្ឋកិច្ចសង្គមទាំងមូល។ ខ្ញុំមិនចង់ផ្ញើសារមួយថា ជំងឺហ្នឹងស្រាលទេព្រោះវា ធ្វើឲ្យប្រជាជនព្រងើយកន្តើយក្នុងការការពារខ្លួន»៕
