ខេត្តឧត្តរមានជ័យ៖ ខណៈពេលដែលមានសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងលើសាលាក្តីខ្មែរក្រហមដើម្បីឲ្យបន្តករណីថ្មីចំនួន២បន្ថែមទៀតនោះ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបានសម្តែងអារម្មណ៍មិនសូវស្រួលចិត្តប៉ុន្មានទេចំពោះលទ្ធភាពដែលអាចមានការចោទប្រកាន់លើជនសង្ស័យបន្ថែមទៀតនោះ។
ជាពលរដ្ឋម្នាក់នៅស្រុកអន្លែង នាភាគពាយ័ព្យប្រទេសកម្ពុជានេះ លោក អ៊ុំ មេឃប្រាប់ឲ្យដឹងថា លោកតែងតែចង់ឃើញអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើឃោរឃៅដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្តនៅក្រោមរបបគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេ។
ឪពុកនៃកូនស្រីបីនាក់រូបនេះនិយាយថា វាជាទង្វើត្រឹមត្រូវហើយដែលសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបាននាំខ្លួនមេដឹកនាំកំពូលៗនៃរបបនោះមកជំនុំជម្រះទោសនោះ។
«មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមកាលពេលនោះ វាធ្វើខុស ហើយឥឡូវត្រូវតែទទួលការកាត់ទោស»។
លោក នួន ជា អតីតមេមនោគមវិជ្ជារបស់ខ្មែរក្រហម លោកខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋ និងលោកអៀង សារី អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស បច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានជំនុំជម្រះទោសដោយសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនដោយរួមទាំងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ផងដែរ ដោយសារការស្លាប់ប្រជាជនប្រមាណ១លាន៧សែននាក់នៅក្រោមរបបដែលពួកគេគ្រប់គ្រងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់១៩៧៩។
ប៉ុន្តែដូចលោកអ៊ុំ មេឃដែរ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើននៅក្នុងតំបន់នេះនិយាយថា អ្នកដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើដ៏ឃោរឃៅនោះ គួរតែត្រូវបានកម្រិតនៅត្រឹមតែអតីតមេដឹកនាំកំពូលៗទាំងនោះបានហើយ។
លោក យឹម ផាន់ណាគឺជាអតីតមេបញ្ជាការយោធាម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។ បច្ចុប្បន្នលោកគឺជាអភិបាលស្រុកអន្លង់វែងនេះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា មានតែមេដឹកនាំចាស់ៗទាំងនោះទេ ដែលត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះសោកនាដកម្មនាសម័យនោះ។
«វានៅក្នុងសម័យកាលដែលគាត់ទទួលខុសត្រូវ។ ទោះបីគាត់អះអាងថា គាត់មិនយល់ មិនបានឃើញ មិនបានដឹងនូវអំពើ សកម្មភាពទាំងឡាយនៅក្នុងរបប៣ឆ្នាំហ្នឹងក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវចាត់ទុកថា គាត់ជាម៉ែ ជាឪ ម្តេចក៏មិនមើលឲ្យបានដិតដល់? ម្តេចក៏បណ្តាលឲ្យមានបញ្ហាហ្នឹង?»
រហូតមកដល់ពេលនេះ តុលាការបានចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំនៃរបបនោះចំនួន៥នាក់ហើយ នៅក្នុងករណីពីរដំបូងដែលគេហៅថា ករណី០០១និង០០២ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតមេគុកទួលស្លែងលោកកាំង ហ្គិចអ៊ាវ ហៅឌុច និងមេដឹកនាំកំពូលៗចំនួន៤នាក់ទៀតដែលកំពុងត្រូវបានជំនុំជម្រះទោស។
ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជំទាស់ជាសាធារណៈចំពោះការប៉ុនប៉ងរបស់តុលាការក្នុងការនាំខ្លួនជនសង្ស័យចំនួនប្រាំនាក់បន្ថែមទៀតមកកាត់ទោសក្នុងសំណុំរឿងក្តី០០៣និង០០៤ ដោយផ្តល់ហេតុផលថា ការធ្វើបែបនេះអាចធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ទៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលជាថ្មីទៀត។
លោក ហ៊ុន សែនខ្លួនឯងផ្ទាល់គឺជាអតីតទាហានថ្នាក់កណ្តាលម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។
ដូចគោលជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែរ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយចំនួននៅទីនេះមិនចង់ឲ្យមានការបន្តករណី០០៣និង០០៤តទៅទៀតទេ»។
លោកយឹម ផាន់ណាមានប្រសាសន៍ថា វត្តមាននៃករណីបន្ថែមទាំងនេះ អាចធ្វើឲ្យអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមខ្លះ មិនស្រួលចិត្តឡើយ។
«វាធ្វើឲ្យមានភាពរញ៉េរញ៉ៃ មន្ទិល មិនទុកចិត្តអី។ អាហ្នឹងវាប្រាស់ចាកពីគោលការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ហើយបើមានបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើង អាហ្នឹង ការកង្វល់ ព្រួយបារម្ភដែលជាអតីតភាព បងប្អូន ចេះតែគិត ចេះតែព្រួយ វាទៅជាអត់សុខុដមរមនា»។
ស្រុកដាច់ស្រយាលនៃតំបន់ព្រៃនៅតាមជើងភ្នំដងរែកនេះធ្លាប់ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមម្នាក់ឈ្មោះឈិត ជឿន ហៅតាម៉ុក ដែលគេចាត់ទុកថា ជាអ្នកកាប់សម្លាប់ឥតត្រាប្រណី។ គាត់បានស្លាប់ដោយសារជម្ងឺក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ខណៈកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ សព្វថ្ងៃ ផ្នូររបស់គាត់នៅទីនេះបានក្លាយជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍។
អតីតតំបន់តស៊ូចុងក្រោយរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហមនេះបានចូលរួបរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលវិញកាលពីឆ្នាំ១៩៩៩។ ហើយអ្នកស្រុកជាច្រើននៅទីនេះ គឺជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ឬសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ។
លោក យឹម ផាន់ណាទទួលស្គាល់ថា អតីតកម្មាភិបាលខ្លះពិតជាបានប្រព្រឹត្តកំហុសខ្លះមែននៅសម័យខ្មែរក្រហមនោះ។
ប៉ុន្តែលោកមានប្រសាសន៍ថា ពួកគេមិនគួរជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការស្លាប់ប្រជាជនទេ ដោយសារពួកគេគ្រាន់តែធ្វើតាមបញ្ជាពីថ្នាក់លើតែប៉ុណ្ណោះ។
«ខ្ញុំថា មិនគួរទៅកាត់ទោសដល់ពួកគាត់ហ្នឹងទេ។ វាវែងឆ្ងាយ»។
អ្នកស្រី អ៊ឹម ចែមគឺជាអតីតកម្មាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម កាលសម័យនោះ។ យោងតាមឯកសារជាច្រើន អ្នកស្រីដឹកនាំមន្ទីរសន្តិសុខមួយនៅក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាទីដែលមានមនុស្សប្រមាណ៤ម៉ឺននាក់បានស្លាប់នៅក្រោមរបបនោះ។
បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីគឺជាជនសង្ស័យម្នាក់ក្នុងសំណុំរឿងក្តី០០៤។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី បដិសេធថា អ្នកស្រីមិនមែនជាឃាតករ ឬមិនធ្លាប់ប្រព្រឹត្តអ្វីខុសនៅក្នុងរបបនោះទេ។
«ទោះបីជាប់ឈ្មោះយ៉ាងមិចក៏ដោយ...ក្នុងតុលាការថា ពាក្យបណ្តឹងគេចូល០០៣ឬ០០៤អីក៏ដោយ បើខ្ញុំមិនទៅ ខ្ញុំមិនមានខុស។ ខ្ញុំការពារសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំអត់មានឲ្យអ្នកណាមកគាបសង្កត់ខ្ញុំ ឲ្យខ្ញុំមានទោស ឲ្យខ្ញុំជាប់គុក ទទួលកំហុស ទទួលទោសទេ»។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមកកាន់អតីតផ្ទះតាម៉ុកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ មន្ត្រីនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានព្យាយាមធានាចំពោះអតីតកម្មាភិបាលថ្នាក់ក្រោមថា ពួកគេនឹងមិនត្រូវបានកាត់ទោសដោយសាលាក្តីដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនេះទេ។
លោកនេត្រ ភក្ត្រាគឺជាអ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីនេះខាងភាគីជាតិ។
«ចំពោះការលេចឮឈ្មោះអីផ្សេងៗ...ពីមុនមកមានការលេចធ្លាយនោះ ខ្ញុំបាទសូមជម្រាបថា នេះមិនមែនជាព័ត៌មានផ្លូវការទេ។ ព័ត៌មានដែលផ្លូវការថា ជនសង្ស័យនេះឬជនសង្ស័យនោះគឺទាល់តែមានការប្រកាសជាផ្លូវការចេញពីអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា»។
ប៉ុន្តែលោក Lars Olsen អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីនេះខាងភាគីអន្តរជាតិ និយាយថា បច្ចុប្បន្នមានករណីចំនួន៤កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់តុលាការ គឺករណី០០១, ០០២, ០០៣និង០០៤។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី រហូតមកដល់ពេលនេះ គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ ថានឹងមានការប្រកាសបទចោទប្រកាន់ទៅលើជនសង្ស័យក្នុងសំណុំរឿងបន្ថែមទាំងពីរទៀតដែរឬយ៉ាងណាទេ៕
ជាពលរដ្ឋម្នាក់នៅស្រុកអន្លែង នាភាគពាយ័ព្យប្រទេសកម្ពុជានេះ លោក អ៊ុំ មេឃប្រាប់ឲ្យដឹងថា លោកតែងតែចង់ឃើញអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើឃោរឃៅដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្តនៅក្រោមរបបគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេ។
ឪពុកនៃកូនស្រីបីនាក់រូបនេះនិយាយថា វាជាទង្វើត្រឹមត្រូវហើយដែលសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបាននាំខ្លួនមេដឹកនាំកំពូលៗនៃរបបនោះមកជំនុំជម្រះទោសនោះ។
«មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមកាលពេលនោះ វាធ្វើខុស ហើយឥឡូវត្រូវតែទទួលការកាត់ទោស»។
លោក នួន ជា អតីតមេមនោគមវិជ្ជារបស់ខ្មែរក្រហម លោកខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋ និងលោកអៀង សារី អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស បច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានជំនុំជម្រះទោសដោយសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនដោយរួមទាំងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ផងដែរ ដោយសារការស្លាប់ប្រជាជនប្រមាណ១លាន៧សែននាក់នៅក្រោមរបបដែលពួកគេគ្រប់គ្រងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់១៩៧៩។
ប៉ុន្តែដូចលោកអ៊ុំ មេឃដែរ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើននៅក្នុងតំបន់នេះនិយាយថា អ្នកដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើដ៏ឃោរឃៅនោះ គួរតែត្រូវបានកម្រិតនៅត្រឹមតែអតីតមេដឹកនាំកំពូលៗទាំងនោះបានហើយ។
លោក យឹម ផាន់ណាគឺជាអតីតមេបញ្ជាការយោធាម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។ បច្ចុប្បន្នលោកគឺជាអភិបាលស្រុកអន្លង់វែងនេះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា មានតែមេដឹកនាំចាស់ៗទាំងនោះទេ ដែលត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះសោកនាដកម្មនាសម័យនោះ។
«វានៅក្នុងសម័យកាលដែលគាត់ទទួលខុសត្រូវ។ ទោះបីគាត់អះអាងថា គាត់មិនយល់ មិនបានឃើញ មិនបានដឹងនូវអំពើ សកម្មភាពទាំងឡាយនៅក្នុងរបប៣ឆ្នាំហ្នឹងក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវចាត់ទុកថា គាត់ជាម៉ែ ជាឪ ម្តេចក៏មិនមើលឲ្យបានដិតដល់? ម្តេចក៏បណ្តាលឲ្យមានបញ្ហាហ្នឹង?»
រហូតមកដល់ពេលនេះ តុលាការបានចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំនៃរបបនោះចំនួន៥នាក់ហើយ នៅក្នុងករណីពីរដំបូងដែលគេហៅថា ករណី០០១និង០០២ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតមេគុកទួលស្លែងលោកកាំង ហ្គិចអ៊ាវ ហៅឌុច និងមេដឹកនាំកំពូលៗចំនួន៤នាក់ទៀតដែលកំពុងត្រូវបានជំនុំជម្រះទោស។
ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានជំទាស់ជាសាធារណៈចំពោះការប៉ុនប៉ងរបស់តុលាការក្នុងការនាំខ្លួនជនសង្ស័យចំនួនប្រាំនាក់បន្ថែមទៀតមកកាត់ទោសក្នុងសំណុំរឿងក្តី០០៣និង០០៤ ដោយផ្តល់ហេតុផលថា ការធ្វើបែបនេះអាចធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ទៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលជាថ្មីទៀត។
លោក ហ៊ុន សែនខ្លួនឯងផ្ទាល់គឺជាអតីតទាហានថ្នាក់កណ្តាលម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។
«ខ្ញុំក៏ធ្លាប់និយាយដែរថា សុខចិត្តឲ្យសាលាក្តីបរាជ័យ តែមិនសុខចិត្តឲ្យប្រទេសកើតសង្គ្រាម នាំឲ្យស្លាប់មនុស្សទេ»។លោក ហ៊ុន សែន
ដូចគោលជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែរ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយចំនួននៅទីនេះមិនចង់ឲ្យមានការបន្តករណី០០៣និង០០៤តទៅទៀតទេ»។
លោកយឹម ផាន់ណាមានប្រសាសន៍ថា វត្តមាននៃករណីបន្ថែមទាំងនេះ អាចធ្វើឲ្យអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមខ្លះ មិនស្រួលចិត្តឡើយ។
«វាធ្វើឲ្យមានភាពរញ៉េរញ៉ៃ មន្ទិល មិនទុកចិត្តអី។ អាហ្នឹងវាប្រាស់ចាកពីគោលការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ហើយបើមានបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើង អាហ្នឹង ការកង្វល់ ព្រួយបារម្ភដែលជាអតីតភាព បងប្អូន ចេះតែគិត ចេះតែព្រួយ វាទៅជាអត់សុខុដមរមនា»។
ស្រុកដាច់ស្រយាលនៃតំបន់ព្រៃនៅតាមជើងភ្នំដងរែកនេះធ្លាប់ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយមេបញ្ជាការខ្មែរក្រហមម្នាក់ឈ្មោះឈិត ជឿន ហៅតាម៉ុក ដែលគេចាត់ទុកថា ជាអ្នកកាប់សម្លាប់ឥតត្រាប្រណី។ គាត់បានស្លាប់ដោយសារជម្ងឺក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ខណៈកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ សព្វថ្ងៃ ផ្នូររបស់គាត់នៅទីនេះបានក្លាយជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍។
អតីតតំបន់តស៊ូចុងក្រោយរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហមនេះបានចូលរួបរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលវិញកាលពីឆ្នាំ១៩៩៩។ ហើយអ្នកស្រុកជាច្រើននៅទីនេះ គឺជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម ឬសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ។
លោក យឹម ផាន់ណាទទួលស្គាល់ថា អតីតកម្មាភិបាលខ្លះពិតជាបានប្រព្រឹត្តកំហុសខ្លះមែននៅសម័យខ្មែរក្រហមនោះ។
ប៉ុន្តែលោកមានប្រសាសន៍ថា ពួកគេមិនគួរជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការស្លាប់ប្រជាជនទេ ដោយសារពួកគេគ្រាន់តែធ្វើតាមបញ្ជាពីថ្នាក់លើតែប៉ុណ្ណោះ។
«ខ្ញុំថា មិនគួរទៅកាត់ទោសដល់ពួកគាត់ហ្នឹងទេ។ វាវែងឆ្ងាយ»។
អ្នកស្រី អ៊ឹម ចែមគឺជាអតីតកម្មាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម កាលសម័យនោះ។ យោងតាមឯកសារជាច្រើន អ្នកស្រីដឹកនាំមន្ទីរសន្តិសុខមួយនៅក្នុងស្រុកព្រះនេត្រព្រះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាទីដែលមានមនុស្សប្រមាណ៤ម៉ឺននាក់បានស្លាប់នៅក្រោមរបបនោះ។
បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីគឺជាជនសង្ស័យម្នាក់ក្នុងសំណុំរឿងក្តី០០៤។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី បដិសេធថា អ្នកស្រីមិនមែនជាឃាតករ ឬមិនធ្លាប់ប្រព្រឹត្តអ្វីខុសនៅក្នុងរបបនោះទេ។
«ទោះបីជាប់ឈ្មោះយ៉ាងមិចក៏ដោយ...ក្នុងតុលាការថា ពាក្យបណ្តឹងគេចូល០០៣ឬ០០៤អីក៏ដោយ បើខ្ញុំមិនទៅ ខ្ញុំមិនមានខុស។ ខ្ញុំការពារសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំអត់មានឲ្យអ្នកណាមកគាបសង្កត់ខ្ញុំ ឲ្យខ្ញុំមានទោស ឲ្យខ្ញុំជាប់គុក ទទួលកំហុស ទទួលទោសទេ»។
នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមកកាន់អតីតផ្ទះតាម៉ុកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ មន្ត្រីនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានព្យាយាមធានាចំពោះអតីតកម្មាភិបាលថ្នាក់ក្រោមថា ពួកគេនឹងមិនត្រូវបានកាត់ទោសដោយសាលាក្តីដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនេះទេ។
លោកនេត្រ ភក្ត្រាគឺជាអ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីនេះខាងភាគីជាតិ។
«ចំពោះការលេចឮឈ្មោះអីផ្សេងៗ...ពីមុនមកមានការលេចធ្លាយនោះ ខ្ញុំបាទសូមជម្រាបថា នេះមិនមែនជាព័ត៌មានផ្លូវការទេ។ ព័ត៌មានដែលផ្លូវការថា ជនសង្ស័យនេះឬជនសង្ស័យនោះគឺទាល់តែមានការប្រកាសជាផ្លូវការចេញពីអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា»។
ប៉ុន្តែលោក Lars Olsen អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីនេះខាងភាគីអន្តរជាតិ និយាយថា បច្ចុប្បន្នមានករណីចំនួន៤កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់តុលាការ គឺករណី០០១, ០០២, ០០៣និង០០៤។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី រហូតមកដល់ពេលនេះ គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ ថានឹងមានការប្រកាសបទចោទប្រកាន់ទៅលើជនសង្ស័យក្នុងសំណុំរឿងបន្ថែមទាំងពីរទៀតដែរឬយ៉ាងណាទេ៕
