សារមន្ទីររូបភាពថ្មីស្រឡាងមួយ បានបើកទ្វារដំណើរការនៅចុងខែតុលាកន្លងទៅ សម្រាប់ឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាទាំងឡាយ ដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់សិក្សាស្វែងយល់អំពីបទពិសោធន៍ នៃសង្គ្រាម ជម្លោះស៊ីវិល និងការផ្សះផ្សាជាតិនៅកម្ពុជា។
សារមន្ទីរសន្តិភាពកម្ពុជា ឬ Cambodia Peace Gallery ដែលត្រូវបានសម្ពោធបើកឱ្យដំណើរការនៅក្រុងបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង បានផ្តល់ឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរដែលនៅរស់រានមានជីវិតពីសង្គ្រាមនូវទីតាំងសុវត្ថិភាពមួយក្នុងការរំឭកនូវរឿងរ៉ាវ ដែលពួកគេធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ក្នុងកំឡុងពេលសង្គ្រាមនៅកម្ពុជា និងសិក្សាស្វែងយល់បន្ថែមអំពីវិធីសាស្ត្រក្នុងការស្វែងរកសុខសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសជាតិទៅថ្ងៃមុខ។
គម្រោងនេះត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍ និងដំណើរការតាមរយៈការគ្រប់គ្រងដោយមជ្ឈមណ្ឌលដែលសិក្សាអំពីជម្លោះ និងសន្តិភាព ដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយ ដែលតាំងទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួននៅខេត្តសៀមរាប។ សារមន្ទីរនេះ នឹងផ្តល់នូវឱកាសសម្រាប់អ្នកដែលអញ្ជើញមកទស្សនាទាំងឡាយនូវឱកាសសិក្សាស្វែងយល់អំពីយុទ្ធសាស្ត្រជោគជ័យនៃការស្តារសន្តិភាពឡើងវិញសម្រាប់ដោះស្រាយជម្លោះនានា ដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកបណ្ឌិត សុត ផ្លាយង៉ាម ដែលមានវ័យ៥៥ឆ្នាំ និងជាសកម្មជនសន្តិភាពមួយរូប ហើយក៏ជាស្ថាបនិកនៃសារមន្ទីរមួយនេះផងដែរ បានមានប្រសាសន៍ថា គម្រោងមួយនេះបានប្រើប្រាស់នូវរូបភាពឯកសារ និងទម្រង់បែបសិល្បៈដទៃទៀត ដើម្បីជាជំនួយសម្រាប់អ្នកដែលមកទស្សនាអាចវាយតម្លៃនូវជម្លោះទាំងនោះតាមរយៈទស្សនវិស័យផ្សេងៗគ្នា។
«ទម្រង់សិល្បៈដែលពួកយើងប្រើប្រាស់ គឺជាអ្វីៗដែលតំណាងឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ និងភាពវិជ្ជមាន។ ពួកយើងមាននូវសារមន្ទីរជាច្រើនដែលបង្ហាញអំពីប្រវត្តិទុក្ខវេទនាដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ហេតុដូច្នេះហើយទើបពួកយើងចង់នាំមកនូវទម្រង់សិល្បៈមួយដែលមានបុគ្គលិកលក្ខណៈវិជ្ជមានសម្រាប់អ្នកដឹកនាំវ័យក្មេងកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយ»។
លោក សុត ផ្លាយង៉ាម ដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ពេលលោកស្ថិតក្នុងភាពជាយុវជន មានជំនឿថា នៅមានការងារជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីផ្សះនូវរបួសដែលប្រជាជនកម្ពុជាជារួមធ្លាប់បានរងគ្រោះ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ជម្លោះប្រេះឆារាប់ទសវត្សរ៍នៅកំឡុងសតវត្សរ៍ទី២០ ដែលរួមមានសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០ និងទសវត្សរ៍ទី៦០ ការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតាមតំបន់ជនបទក្នុងអំឡុងចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ និងដើមទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ និងសង្គ្រាមស៊ីវិលដ៏អន្តរាយកំឡុងចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧០ និង១៩៧៥ផងដែរ។
របបកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬខ្មែរក្រហមដែលបានឡើងកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងកំឡុងខែមេសាឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ដើមឆ្នាំ ១៩៧៩ ត្រូវបានគេស្តីបន្ទោសថាបានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងហោចណាស់ ១លាន ៧សែននាក់បាត់បង់ជីវិត។ ទោះបីជាពួកគេត្រូវបានទម្លាក់ចេញពីអំណាចនៅឆ្នាំ១៩៧៩ក៏ដោយ ក៏សមាជិកនៃរបបខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់បានបន្តធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងភ្នំពេញអស់រយៈពេលជិតពីរទសវត្សរ៍ទៀត។
សារមន្ទីរសន្តិភាពកម្ពុជា ឬ (Cambodia Peace Gallery) បច្ចុប្បន្នមានផ្ទាំងសាលរូបភាពដែលបែងចែកជាបីអគារ។ អគារទី១ មានបង្ហាញនូវការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា និងដំណើរការចរចារស្វែងរកសន្តិភាពនៅកំឡុងដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។ អគារទី២ គឺផ្តោតទៅលើរយៈពេលនៃការងើបឡើងវិញ និងការស្ថាបនាឡើងវិញក៏ដូចជាការខិតខំប្រឹងប្រែងដោះមីនជាដើម។ ហើយអគារចុងក្រោយ បង្ហាញពីរូបគំនូររបស់មនុស្សដែលបានរស់នៅអំឡុងពេលសង្គ្រាម អ្នកដែលបានរស់រានមានជីវិត និងអ្នកដែលរស់នៅដើម្បីជួយជំរុញការផ្សះផ្សាឡើងវិញ។
សម្រាប់លោកបណ្ឌិត សុត ផ្លាយង៉ាម ការបង្កើតនូវផ្ទាំងរូបភាពនៃសន្តិភាពទាំងនេះគឺឆ្លុះបញ្ចាំងពីជំពូកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក ក៏ដូចជាដំណើរជីវិតរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖
«ខ្ញុំពុំមានការសោកស្តាយខ្លាំងពេកនោះទេ ពីព្រោះខ្ញុំប្រើប្រាស់អតីតកាលរបស់ខ្ញុំជាការលើកទឹកចិត្តដើម្បីបង្កើតអ្វីផ្សេងជំនួសវិញ។ នៅពេលដែលខ្ញុំមិនអាចធ្វើអ្វីបានទៀតនោះនៅពេលដែលខ្ញុំចាស់ទៅ យ៉ាងហោចណាស់ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត នឹងអ្វីដែលខ្ញុំទុកឲ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយ»។
សារមន្ទីរនេះមិនយកកម្រៃដល់ការចូលក្នុងបរិវេណនោះទេ ប៉ុន្តែអ្នកចូលទស្សនាអាចផ្តល់ជំនួយវិភាគទានដែលមានតម្លៃ ចំនួន២,៥០ដុល្លារសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និង១០ដុល្លារសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស។ ថវិកានេះនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងការបង្កើតសួនសម្រាប់ការរំសាយអារម្មណ៍អ្នកចូលទស្សនា និងកម្មវិធីអប់រំផ្សេងៗជាច្រើនផ្សេងទៀតនៅថ្ងៃអនាគត។
លោកស្រី Angela Corcoran ដែលបច្ចុប្បន្នជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំកម្ពុជា ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងពិធីបើកសម្ពោធនូវអគារសារមន្ទីរថ្មីនេះកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសអូស្ត្រាលីបានផ្តល់នូវជំនួយហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សារមន្ទីរសន្តិភាពនេះ ពីព្រោះអូស្ត្រាលីមានជំនឿទៅលើបេសកកម្មរបស់ស្ថាប័នមួយនេះ។
«ពួកយើងធ្លាប់បានគិតថា ការបន្តការសន្ទនាគ្នា និងការមាននូវទីតាំងដែលមនុស្សអាចសន្ទនាគ្នាអំពីសន្តិភាពគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដែលមនុស្សអាចនិយាយអំពីរឿងពិបាកៗ តាមរបៀបដែលមិនមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាបែបនេះ និងតាមរបៀបដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការខ្វែងគំនិតគ្នា ប៉ុន្តែក៏ត្រូវឲ្យមានការគោរពគ្នាផងដែរ»។ នេះបើតាមអ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍។
លោក ជ័យ សុផាន់ ជានិស្សិតសកលវិទ្យាល័យវ័យ២១ឆ្នាំមួយរូប ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីដែរនោះ បាននិយាយថា វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការសិក្សាស្វែងយល់អំពីភាពមហន្តរាយនៃសង្គ្រាម ប៉ុន្តែក៏ត្រូវសិក្សាស្វែងយល់អំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងដែលត្រូវបានអនុវត្តន៍ដើម្បីសម្រុះសម្រួលភាពខុសគ្នាទាំងឡាយពីអតីតកាល។
«ក្នុងនាមជាជនជាតិកម្ពុជាវ័យក្មេងម្នាក់ ខ្ញុំចង់ឃើញប្រទេសរបស់ខ្ញុំរីកលូតលាស់ មានសន្តិភាព និងការពារមិនឲ្យមានការវិលត្រឡប់នូវព្រឹត្តិការណ៍ដែលធ្លាប់កើតមានឡើងចំពោះពួកយើងពីអតីតកាល កុំឲ្យកើតមានឡើងម្តងទៀត»។
តាមរយៈសារមន្ទីរសន្តិភាពកម្ពុជា ឬ Cambodia Peace Gallery លោក សុត ផ្លាយង៉ាម សង្ឃឹមថា ប្រជាជនកម្ពុជាអាចសម្លឹងនិងអង្កេតមើលប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកគេក្នុងរូបភាពវិជ្ជមានជាងមុន ដែលមានសក្តានុពលនាំឲ្យមានការសះស្បើយផ្លូវចិត្ត និងការកសាងសាមគ្គីភាពក្នុងសង្គមខ្មែរ៕
