نشریه «آتلانتیک» در مقالهای پیرامون گشت ارشاد جمهوری اسلامی نوشته است محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، آخر هفته گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در شهر قم به انحلال گشت ارشاد کشورش که زنان بدحجاب را مورد آزار و اذیت قرار میدهد، اشاره کرد.
داستانسراییهایی زیادی شد و برای لحظهای به نظر میرسید که ایرانیهایی که از ماه اوت علیه دولت خود تظاهرات میکردند، یک پیروزی جزئی به دست آورده باشند.
در ادامه مقاله آمده است اما هیجان زودرس بود. منتظری قدرت انحلال گشت ارشاد را ندارد. او در اظهاراتش حتی به وضوح نگفت که گشت ارشاد در حال منحل شدن است. و در هفته گذشته سایر مقامات ایرانی از تایید سخنان او خودداری کرده و حتی پایبندی رژیم به احکام عفاف را تایید کردند و روشهای جدید اجرایی و مجازاتهای احتمالی را برای اجرای این احکام اعلام کردند.
حسین جلالی، یکی از نمایندگان محافظهکار مجلس گفت: «این امکان وجود دارد که به زنانی که حجاب را رعایت نمیکنند، از طریق پیامک [اخطار] داده شود.» پس از آن، به گفته او، «حساب بانکی کسی که بدحجابی کرده است ممکن است مسدود شود.»
نویسنده مقاله مینویسد مسدود کردن حساب بانکی زنان بدحجاب بهتر از کشتن آنها از طریق کتک زدنشان است. اما من به معترضان میپیوندم که امیدوارند اقدامات نیمبند برای اصلاح این جوخه آدمکش یا دیجیتالی کردن آن شکست بخورد. من پلیس اخلاق اسلامی را در سه کشور دیدهام: ایران. اندونزی، جایی که آنها تازه تاسیس شدهاند و عربستان سعودی، که از زمان به قدرت رسیدن ولیعهد محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۷ منحل شده است. گونه ایرانی این نهاد باید منحل شود. هر گونه تلاش برای اصلاح آن در بهترین حالت به تعویق انداختن مکافاتی است که سزاوار آن است و در بدترین حالت یک دام است.
پلیس اخلاق در اسلام چیز جدیدی نیست. تنها یک یا دو قرن پس از مرگ پیامبر اسلام، پلیسهای اخلاق در بازارهای عراق کنونی گشت میزدند و وظیفه آنها این بود که اطمینان حاصل کنند همه لباس مناسب میپوشند و به موقع نماز میخوانند. واکنش مردمی علیه پلیسهای اخلاق نیز تازگی ندارد. در مصر و ایران، پلیس اخلاق رسماً در قرن نوزدهم منحل شد. اما انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ این رویه را احیا کرد و گشت ارشاد در سال ۲۰۰۵ به یک نیروی مستقل تبدیل شد.
مردم عادی ایران حتی در جریان جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ از گشت ارشاد متنفر بودند، اما دقیقا از آن ترسی نداشتند. پلیس معمولی سر معترضان را متلاشی میکرد، و پلیس اخلاق در مقایسه با آن رفتار ملایمی داشت و به احتمال زیاد یک روز از یک هفته زندگیتان را خراب میکرد. این وضعیتی است که رهبران روحانی ایران در هفتههای آینده به دنبال احیای آن خواهند بود - پلیس مهار شدهای که منبع دائمی خشم و ترس نباشد.
مخالفان ایرانی رژیم آخرین باری که تظاهرات علیه دولت در سراسر کشور شروع شد را به یاد میآورند. یک درس از شکست طغیان ۲۰۰۹ این بود که اقدامات نیمبند هیچ نتیجهای نداشت به جز یک دهه دیگر بدبختی. اگر رژیم در مسئله حجاب تجدید نظر کند و تغییرات ملایمی را اعلام کند از جمله پلیس کمتر در خیابان، پول بیشتر در بانک شما، معترضان به حق به این پیشنهادها با شک نگاه خواهند کرد. وعدهای است که با کمی تغییر، دولت عملاً هیچ چیزی را تغییر نخواهد داد.