حامد اسماعیلیون، عضو انجمن خانواده های دادخواه پرواز اوکراینی، به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات، در روز سوم ماه مه، نوشت: «در ایران، روزنامهنگاران بسیاری جان و زندگی خود را بر سر انتشار حقیقت گذاشتند، بسیاری از وطن رانده شدند و بسیاری به زندان افتادند.»
حامد اسماعیلیون در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: « مبارزه ژورنالیستها در ایران جنگی هرروزه برای گذر از سانسور و مقررات قرونوسطاییست که جمهوری اسلامی سد راهشان کرده است.»
او تاکید کرد که «در روز جهانی آزادی رسانه خود را قدردان تمام کسانی میدانیم که در داخل و خارج ایران در جستوجوی حقیقت هستند و مردم را از رخدادها و حقایق آگاه میکنند.»
در همین حال، علی باباچاهی، عضو کانون نویسندگان ایران، در سخنانی که در کانال تلگرامی این تشکل منتشر شد، گفت: «تاکید من بر آزادی روزنامهنگاری و روزنامهنگاران، در زمینه به دست آوردن مصرانه خبرها و مطالعه اخبار جراید و نشر و بیان و آزادی بدون حصر و استثنا امکانپذیر خواهد بود.»
احمد زاهدی لنگرودی عضو دیگر کانون نویسندگان ایران نیز با گرامی داشت شماری از روزنامه نگاران مانند الهه محمدی، نیلوفر حامدی، کامیار فکور، ویدا ربانی، رسول گلهبان، مهدی افشارنیک، روحاله نخعی و پریسا صالحی و نیز روزنامهنگاران جانباخته در راه آزادی؛ از صوراسرافیل تا عشقی و کریمپور شیرازی و از مرتضی کیوان تا پیروز دوانی گفته است: «آزادی مطبوعات در هیچکجا به هیچ جامعهای اهدا نشده و نمیشود؛ با سعی و تلاش و جانفشانی روزنامهنگاران مستقل و آگاه به دست میآید.»
او افزود: «سانسور مطبوعات با هدف جلوگیری از آگاهی جامعه از فساد غارتگران حکومتی است که هر روز تشدید میشود؛ پس همین مدافعان راستین آزادی مطبوعاتاند که تن به مزدوری و قلمفروشی ندادهاند و اندیشه و استعداد خود را در راه آزادی و برابری مردم جامعهای مصرف میکنند که در آن بالیدهاند.»
آقای زاهدی لنگرودی آزادی مطبوعات را «جزء مهمی از آزادی بیان» خواند و اضافه کرد« «در جامعهای که آزادی بیان، آزادی احزاب و سندیکاها نباشد، در حکومتی که به آزادی آدمی باور ندارد، مطبوعات آزاد نیز وجود ندارند.»
همچنین محبوبه موسوی از اعضای کانون نویسنگان ایران گفت: «میزان پیشرفت فرهنگی هر جامعه را میتوان با دو سنجه سنجید: یکی استقلال مطبوعات و دیگر آزادی بیان آنها» و افزود: «استقلال مطبوعات بهمعنای آگاهی آنها به حقوق مسلمشان، باید و نبایدهای حریم کاریشان و برخورد حرفهای آنها با مسائل است که تا چه اندازه توان ایستادن در مقابل موجهای رسانهای سرمایهداری را دارند و قادرند بدون توجه به جریانات حاکم بر مد روز دیدگاه خود را مطرح کنند.»
او افزود: «شق دیگر، یعنی وجود آزادی بیان، به دستِ باز مطبوعات در تهیه و انتشار گزارش نظر دارد، یعنی پشتگرمی آنها به حمایت قانونِ آزادیهای بیان از آنها و نگاه همهجانبهشان به مسائل. اینکه مطبوعات تا چه اندازه جریانساز باشند و بتوانند به هدف بزرگ اطلاعرسانی صحیح دست یابند نیازمند همبستگی این دو جنبه با یکدیگر است.»
فرج سرکوهی، نویسنده و فعال سیاسی، نیز در حساب کاربری خود در ایکس نوشت: «جمهوری اسلامی نظامِ اعدامِ رسانههای مستقل و حکومتِ کشتارِ ژورنالیزم حرفهای است.»
آقای سرکوهی تاکید کرد که «استبدادِ جمهوری اسلامی رسانههای مستقل و حرفهای را اعدام میکند اما شجاعتِ شهروندان و برخی ژورنالیستهای ایرانی داخلِ کشور، که زندان و اخراج و.. را به جان میخرند تا رخدادها را گزارش کنند، امکاناتِ فضای مجازی، فرستندههای ماهوارهای، تلاشِ مردمان برای آگاهی و..، سدِ سانسورِ نظامِ آزادیکُش اسلامی را شکستهاند.»
سازمان گزارشگران بدون مرز روز جمعه ۱۴ اردیبهشت، همزمان با روز جهانی آزادی رسانهها، گزارش جدید خود درباره آزادی رسانهها در سال ۲۰۲۴ میلادی را منتشر کرد.
بر اساس گزارش این سازمان، ایران در میان ۱۸۰ کشور جهان در رده های پایانی جدول قرار دارد و رتبه ۱۷۶ را به خود اختصاص داده است.
بر این اساس، از نظر آزادی رسانهها، تنها کشورهای کره شمالی، افغانستان، سوریه، و اریتره، از وضعیت بدتری نسبت به ایران برخوردار هستند.
به گفته گزارشگران بدون مرز، ایران با سیاست «حبس گروهی»، یکی از بزرگترین زندانهای روزنامهنگاران در جهان محسوب میشود و رویدادهای سیاسی تأثیر مستقیمی بر شرایط شغلی و امنیت اهل رسانه دارد.
در این گزارش گفته میشود که خطوط قرمز برای رسانههای خاورمیانه به طور مداوم در حال افزایش است و خبرنگاران مجاز به پوشش بسیاری از موضوعات مرتبط به جنگ، فساد، بحرانهای اقتصادی، فمینیسم، گروههای قومی، یا اقلیتهای جنسی و جنسیتی، نیستند، یا باید به گونهای به این موارد بپردازند که حکومت میخواهد.
ایران در سالهای اخیر به دلیل سانسور رسانهها و فشار بر خبرنگاران همواره در رتبههای پایین جدول ردهبندی گزارشگران بدون مرز قرار داشته است. این کشور در سال ۲۰۲۳ میلادی در رده ۱۷۷ قرار داشت.
گزارشگران بدون مرز همواره ضمن ابراز نگرانی از وضعیت آزادی رسانهها در ایران، جمهوری اسلامی را «یکی از سرکوبگرترین حکومتهای جهان» در این زمینه توصیف کرده است.