رئیس جمهوری ایالات متحده در مصاحبه مفصلی با جفری گلدبرگ خبرنگار نشریه آتلانتیک، با اشاره به توافق احتمالی هستهای با ایران و برخی نگرانیها از تبعات آن، از جمله آغاز رقابت هستهای در منطقه، گفت نشانهای از قصد کشورهای عربی منطقه برای رقابت اتمی با ایران دیده نمیشود.
ایران و قدرتهای جهانی عضو گروه ۱+۵ اواسط فروردین ماه سال جاری به یک تفاهم سیاسی درباره اجزای اساسی توافق جامع بر سر برنامه هستهای ایران دست یافتند و تا پایان ماه ژوئن میلادی (نهم تیر ماه) فرصت دارند تا جزئیات آن را ثبت و نهایی کنند.
برخی از همپیمانان عرب آمریکا در منطقه، بویژه عربستان سعودی رقیب سنتی ایران، از تبعات احتمالی این توافق ابراز نگرانی کردهاند. رئیس جمهوری ایالات متحده هفته گذشته میزبان رهبران و نمایندگان ارشد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بود، تا به آنها اطمینان دهد واشنگتن به تامین امنیت آنها متعهد است.
باراک اوباما در ادامه گفتگوی اختصاصی خود با این نشریه که روز پنجشنبه منتشر شد، در پاسخ به پرسشی در همین زمینه گفت «هيج نشانهای از اين که سعودیها يا ديگر اعضای شورای همکاری (خلیج فارس) قصد راهاندازی برنامه هستهای خودشان را داشته باشند، دیده نمیشود.»
رئیس جمهوری آمریکا در تشریح دلایل خود گفت «آنچه ما برای حفاظت از این کشورها، به عنوان شريک و همکار خود، تهيه میکنيم، از قدرت بازدارندگی بالاتری برخوردار خواهد بود، تا آنچه با توسعه برنامه هستهای شاید اميدوار به دستيابی به آن باشند. و البته خود آنها هم از اين موضوع آگاه هستند.»
وی در تشریح دستاورد نشست مشترک خود با اعضای شورای همکاری خلیج فارس که پنجشنبه گذشته در کمپ دیوید در ایالت مریلند برگزار شد، گفت «آنچه ما در این نشست دیدیم، بدبينی و نگرانی مشروع، نه تنها درباره برنامه هستهای ايران، بلکه درباره پيامدهای کاهش تحريمها بود.»
آقای اوباما افزود، از این رو به منظور پیشگیری از دستيابی ايران به سلاح هستهای، چهار معیار مشخص را برای آنها توضيح داديم که در هر توافقی که من با تهران امضا کنم، انها را در نظر خواهم گرفت.
رييس جمهوری ایالات متحده در ادامه، ضمن اشاره به رضایت کشورهای عضو شورا از این معيارهای مطرح شده، گفت «بر همين اساس، آنها به اين درک رسيدهاند که امنيت آنها، در صورت همکاری با ما در نهايت به شکل بهتری تضمين خواهد شد.»
باراک اوباما در نشست خبری پس از پایان اجلاس هفته گذشته کمپ دیوید نیز از موافقت شورای همکاری خلیج فارس با رویکرد واشنگتن در پرونده هستهای ایران خبر داد و گفت آنها هم موافقند اگر بتوانیم توافق جامع و قابل تاییدی از ایران بگیریم که مسیر تولید سلاح اتمی را مسدود کند، به نفع منطقه و جامعه جهانی خواهد بود.
میراث اوباما
رييس جمهوری آمريکا در ادامه این گفتگوی مفصل با نشریه آتلانتیک، با اشاره به تلاش کاخ سفید برای پیگیری دیپلماسی برای حل پرونده هستهای ایران و میراث او در این زمینه، گفت در سياست ایالات متحده برای رسیدن به توافق با ايران و جلوگيری از دستيابی آن کشور به سلاح هستهای، به نوعی پای «اعتبار» او نيز در ميان است.
آقای اوباما با بیان این که «علاوه بر منافع امنيت ملی، دلايل شخصی نیز دارم که در اين موضوع نتيجه بگيريم،» گفت « اگر خدا بخواهد تا بیست سال ديگر زنده خواهم بود؛ و اگر در اين مدت ايران به سلاح هستهای دست يابد، اين مسئله به نام من نوشته خواهد شد.»
ایالات متحده و همپیمانان آن میگویند ایران در پوشش یک برنامه صلحآمیز هستهای درصدد دست یافتن به توانایی ساخت سلاح هستهای است. ایران این اتهام را رد میکند و میگوید برنامه هستهای آن کشور برای تولید برق و نیز کابردهای علمی آن در زمینههای پزشکی و کشاورزی است.
درصورت رسیدن به توافق نهایی، محدودیتهای گستردهای بر فعالیتهای هستهای ایران اعمال خواهد شد تا نگرانی جامعه جهانی از دسترسی ایران به سلاح هستهای برطرف شود. از سوی دیگر، آن بخش از تحریمهایی که به دلیل همین فعالیتها علیه ایران اعمال شده و اقتصاد آن کشور را به نفس انداخته است، لغو خواهد شد.
رئیس جمهوری آمریکا در پاسخ به این پرسش که چه تضمینی وجود دارد ایران درآمدهای پس از رفع تحریمها را برای برنامه هستهای خود مصرف نکند، گفت حسن روحانی رئیس جمهوری و نیز رهبر جمهوری اسلامی ایران به مردم این وعده را دادهاند که اقتصاد کشور را بهبود ببخشند و از این روز انتظارات مردم بسیار بالا است.
آقای اوباما افزود شما شاهد واکنش مردم ایران در خیابانهای تهران پس از توافق (اولیه) بودید. آنها انتظار دارند وضعیت اقتصادیشان بطور قابل ملاحظهای بهبود یابد.
روند نگارش متن توافق حامع از دهم اردیبهشت ماه در نیویورک آغاز شد، و از سهشنبه هفته گذشته در وین میان هیاتهای ایران و ۱+۵، به سرپرستی آقای عراقچی و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه ۱+۵ پیگیری شد و تا روز جمعه ادامه یافت.
دور سوم این گفتگوها از روز چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه در هتل کوبورگ وین پایتخت اتریش آغاز شد و امروز به پایان رسید.