بنابر اعلام مدیرعامل شرکت پخش فرآوردههای نفتی مصرف بنزین در روز شنبه هفته جاری به ۱۴۰ میلیون لیتر رسیده است. آماری که از نگاه کارشناسان نتیجه آن شدت گرفتن ناترازی در ایران و بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن است.
جعفر سالارینسب به خبرگزاری مهر گفته «در زمان پیک مصرف قرار داریم و به نظر نمیرسد مصرف بنزین از ۱۴۰ میلیون لیتر در روز فراتر رود.»
موضوع ناترازی بنزین و راهکارهای حل آن یکی از اقداماتی است که تحلیلگران با دیده تردید به آن نگاه میکنند. از نگاه کارشناسان تداوم روند فعلی یعنی بالارفتن بودجه مورد نیاز برای واردات سوخت که با مشکلات فعلی جمهوری اسلامی، تامین ارز مورد نیاز برای واردات امکان پذیر نیست.
برهمین اساس حکومت به دنبال کنترل مصرف با استفاده از شیوههای مستقیم و غیر مستقیم افزایش قیمت است. برهمین اساس مسعود پزشکیان ابتدای مرداد ماه در گفتوگو با سایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی گفته بود: «ما در کشور ناترازی انرژی داریم و در حال حاضر برای خرید بنزین، ۸ میلیارد دلار پول میدهیم، یعنی بنزین را مثلاً حدوداً ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان میخریم و ۱۵۰۰ تومان میفروشیم، خب تا کجا میتوانیم این کار را بکنیم؟»
تغییرات بنزینی به عنوان یک سیاست کلی دیکته شده توسط حکومت، در دوران رقابت برای جانشینی ابراهیم رئیسی نیز از سوی تیم پزشکیان مطرح شده بود.
برهمین اساس در روزهای ابتدایی تیرماه اظهارات مسئول ستاد پزشکیان درباره گرانی قیمت بنزین و حاملهای انرژی و از سوی دیگر اظهارات مسعود پزشکیان درباره آزادسازی قیمت سوخت، با انتقادات و واکنشهای متعددی در فضای مجازی مواجه شد.
نهم تیرماه در پی اعلام نتایج نهایی رایگیری و راه یافتن مسعود پزشکیان به مرحله دوم، نشست خبری علی عبدالعلیزاده رئیس ستاد پزشکیان گفته بود: «دولت اگر دولت تعاملی باشد به همین کارشناسان که میگویند بنزین باید ۵۰ هزار تومان شود، به مدت سه شب هر شب یک موافق و یک مخالف به تلویزیون بیایند و بنشینند و درباره گران شدن حاملهای انرژی صحبت کنند، مردم حرفها را میشنوند که چرا گران شود بعد بگوید چگونه گران کنیم؟ آیا این ۵۰ هزار تومان یکباره گران شود یا اینکه طی یکسال یا دو سال گران کنیم.»
مسعود پزشکیان در سال ۱۴۰۰ در گفتگو با خبرگزاری تسنیم موافقت خود با بنزین ۲۰ هزار تومانی را اعلام کرده بود و در سال ۱۴۰۲ نیز در گفتگو با روزنامه هممیهن گفته بود که با اختصاص سهمیه بنزین به کسانی که خودرو ندارند موافق است و عقیده دارد کسانی که خودرو ندارند، در صورت دریافت سهمیه بنزین دولتی و فروش آن با هزینه آزاد میتوانند تا حدودی فشار شرایط تورمی و افزایش قیمتها را برای خود کاهش دهند.
رویکرد پزشکیان در گذشته و اظهارات نزدیکان وی نشان میدهد که در حوزه بنزین باید منتظر انتخاب یکی از دو مدل افزایش قیمت یا توزیع بنزین به هر شهروند بود. شماری از کارشناسان معتقدند در نهایت دولت ترکیبی از این دو مدل را به اجرا خواهد گذاشت و در ابتدا با توزیع بنزین بین همه مردم، مقدمات افزایش قیمت را فراهم خواهد کرد.
رضا غیبی، روزنامهنگار اقتصادی در این رابطه به صدای آمریکا گفت: «از آنجا که حکومت میداند در پی افزایش قیمت هزینههای سنگینی را پرداخت خواهد کرد، سعی در همراه کردن دهکهای پایین جامعه با این تغییرات دارد.»
به گفته غیبی حکومت سعی دارد با توزیع بنزین به هر شهروند و فراهم کردن امکان فروش آن برای افراد فاقد خودرو، آنها را در افزایش قیمت بنزین ذینفع کرده و یک پشتوانه مردمی برای خود ایجاد کند.
این روزنامه نگار اقتصادی به صحبتهای وزیر نفت هم اشاره کرده و گفته استفاده از قید «هماکنون» نشان دهنده برنامه آتی دولت برای افزایش قیمت بنزین است.
وزیر نفت دولت پزشکیان یکم شهریورماه گفته بود که «گفته هماکنون راهکارهای قیمتی برای رفع ناترازی بنزین مدنظر نیست.»
جمهوری اسلامی خاطره تلخی از آخرین افزایش قیمت بنزین دارد به طوری که اعتراضات آبان سال ۱۳۹۸ در پی گرانی ناگهانی قیمت بنزین از جمعه شب ۲۴ آبان در چند شهر ایران از جمله مشهد، اهواز، خرمشهر و بهبهان آغاز شد. دامنه این اعتراضات به ۵۴ شهر کشیده شد و در نهایت جمهوری اسلامی با قطع اینترنت در کشور اقدام به کشتار معترضان در شهرهای مختلف کرد. ۲ دی ۱۳۹۸خبرگزاری رویترز اعلام کرد که در سرکوب اعتراضات آبان حدود ۱۵۰۰ تن از معترضان کشته شدند.