شیوه وانگ، نامزد دکترای تاریخ در دانشگاه پرینستون و پژوهشگر «انستیتو آمریکن انترپرایز» که از ۷ اوت ۲۰۱۶ تا ۷ دسامبر ۲۰۱۹ در ایران زندانی بود، در یادداشتی در نشریه «نشنال اینترست» نوشته است درس حقیقی از توافق اصلی با ایران تعامل سازنده نیست، این است که فشار حداکثری برای آوردن تهران به میز مذاکره با واشنگتن لازم بود.
وانگ می گوید میراث حقیقی پرزیدنت اوباما توافق برجام - برجامی که ابعاد آن از آن چه او می‌خواست محدودتر شد - نیست؛ بلکه رویکردی است که او برای کشاندن ایران به میز مذاکره استفاده کرد: فشار تحت رهبری آمریکا به پشتوانه بازدارندگی معتبر. همین رویکرد، با وجود حرف های گیج کننده پرزیدنت ترامپ، به کار گرفته شد.
پرزیدنت اوباما از موضع قدرت شروع کرد، اما بیش از آن چه باید در سال ۲۰۱۵ امتیاز داد. امروز، اگر دولت بایدن به دنبال دستیابی به توافقی با ثبات و پایدار است باید درک کند که ایالات متحده باید فشار را حفظ کند. زمان به سود آمریکا است.
نمونه موفقی از «تعامل سازنده» بین ایالات متحده و ایران وجود ندارد. حتی برجام از طریق فشار به دست آمد.
ایران در سال ۲۰۰۹، به ابراز تمایل جان کری، رئیس وقت کمیته روابط خارجی سنا، برای سفر به ایران بی اعتنایی کرد.
طی مذاکرات هسته ای سال ۲۰۱۵، پرزیدنت اوباما چند نامه به علی خامنه ای نوشت و خواستار همکاری رژیم بر سر منافع مشترک با ایالات متحده در مبارزه با داعش در عراق و سوریه شد. این تعامل ایالات متحده و ایران گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه را به همراه داشت.
پرزیدنت اوباما در رقابت های انتخاباتی سال ۲۰۱۲ عهد کرد از طریق یک توافق به برنامه هسته ای ایران خاتمه دهد. در تابستان ۲۰۱۵ آن وعده به توقف ده تا پانزده ساله برنامه هسته ای ایران تقلیل پیدا کرد. چنین مصالحه ای فقط این گونه قابل توضیح است که پرزیدنت اوباما باور داشت تعامل، به تغییر رفتار ایران می انجامد: تهران خواهد فهمید که تعامل با ایالات متحده به نفعش است و سرانجام در صحنه بین المللی مسئولانه رفتار خواهد کرد. یک توافق هسته ای محدود، به آمریکا زمان خواهد داد تا محدودیت های دائمی را بر قابلیت های هسته ای ایران به مذاکره بگذارد و دیگر جنبه های رفتار مخرب جمهوری اسلامی را مورد رسیدگی قرار دهد.
هیچ کدام از این ها اتفاق نیفتاد.
درس این تجربه برای سیاستگذاران دولت بایدن این است که با وجود تعامل، رژیم ایران نپذیرفت رفتارش را تغییر دهد. بر عکس، تعامل به نظر می رسد تخاصم رژیم را شدت بخشید.
سمنتا پاور، سفیر وقت دولت اوباما در سازمان ملل متحد، آزمایش های موشکی ایران در مارس ۲۰۱۶ را «تحریک آمیز و بر هم زننده ثبات» توصیف کرد. همان روزها، ژنرال لوید آستن، فرمانده ارشد وقت نیروهای آمریکا در خاورمیانه، وزیر دفاع دولت بایدن، اشاره کرد که ایران رفتار بر هم زننده ثبات خود را تغییر نداده است.
ایران پس از برجام هر گونه مذاکره بر سر هر چیزی فراتر از متن برجام را از اساس رد کرد.
رژیم بلافاصله پس از دستیابی به برجام گروگانگیری اتباع ایالات متحده را از سر گرفت.
دولت بایدن باید چارچوب راهبرد واقعی را بفهمد: منافع اساسی ایالات متحده و ایران با یکدیگر سازگار نیستند. تهران تعامل سازنده آمریکا را به ضعف تعبیر می کند. هیچ راهی برای تعامل ایالات متحده با رژیم ایران بدون توسل به فشار سنگین وجود ندارد.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
در همین مورد، یک دیدگاه دیگر را نیز بخوانید:
