۲۸ سال بعد از قتل عام زندانیان سیاسی، این جنایت تاریخی به عنوان یک موضوع برجسته سیاسی و ملی درون نظام جمهوری اسلامی به طور جدی مطرح شده. دلیلش بی تردید، انتشار فایل صوتی جلسه آیت الله منتظری در تابستان ۶۷ با عاملان اصلی اعدام‌هاست. این فایل صوتی خیلی نکات را آشکار کرد، ازجمله این که اعدامها واکنش آنی به حمله نظامی مجاهدین و عملیات فروغ جاویدان نبود؛ بلکه قتل عام زندانیان سیاسی از چند سال قبل تدارک دیده شده بود. این حقیقت تاریخی، و نکات دیگری که در فایل صوتی مطرح شده، خیلی از دروغهای رهبران نظام را آشکار کرد؛ و این، چیزی نیست که راحت بتوانند ازش بگذرند.
حکم دادگاه ویژه روحانیت به حجت الاسلام احمد منتظری که فایل صوتی جلسه تابستان ۶۷ آیت الله منتظری با عاملان اعدامها را منتشر کرده بود، روز هفتم آذر ۹۵ به وی ابلاغ شد:
«پیرو پخش فایل صوتى آیت الله منتظرى درباره اعدامهای تابستان ۶۷، آقای احمد منتظری به اتهام اقدام علیه امنیت ملى به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیرى، و به جهت انتشار فایل صوتى داراى طبقه بندى سرى به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیرى و به اتهام تبلیغ علیه نظام به تحمل یک سال حبس تعزیرى جمعاً به تحمل ٢١ سال حبس تعزیرى محکوم شده است؛ که با تخفیف، فقط ۶ سال از حبسهاى مورد حکم اجرا می‌گردد. و نظر به اینکه مجموع اقدامات متهم، خلافِ شأن روحانیت تشخیص داده شد، متهم را به خلع لباسِ روحانیت محکوم می نماید؛ و با توجه به انتساب به خانواده شهید، خلع لباس ایشان به مدت ٣ سال تعلیق می گردد.»
اینکه لباس روحانیت چه گلی به سر این مملکت زده که حالا می خواهند از آقای احمد منتظری بگیرند، و این که انتشار فایل صوتی جلسه آیت الله منتظری با هیأت مرگ تابستان ۶۷ چرا خلاف شأن روحانیت است، ولی کارهایی که مثلا سعید طوسی – که از افراد نزدیک به روحانی اول کشور یعنی رهبر معظم است – کرده، خلاف شأن روحانیت نیست، بحث هایی است که باید به موقعش مطرح شود.
در جلسه مرداد ۶۷ با آیت الله منتظری، که فایل صوتی‌اش مرداد امسال منتشر شد، چه کسانی حضور داشتند؟
حسینعلی نیری – منصوب آیت الله خمینی به عنوان حاکم شرع، رئیس هیأت مرگ در سال ۶۷؛ امروز معاون دیوان عالی کشور و رئیس دادگاه انتظامی قضات.
مرتضی اشراقی – دادستان انقلاب اسلامی تهران در سال ۶۷. امروز: نامعلوم.
مصطفی پورمحمدی – نماینده وزارت اطلاعات در هیأت مرگ در سال ۶۷. امروز: وزیر دادگستری دولت حسن روحانی.
ابراهیم رئیسی – معاون دادستان تهران در سال ۶۷؛ امروز: عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، متولی آستان قدس رضوی.
آیت الله منتظری درباره اعدامها به چهارنفر عوامل اصلی اعدام ها که خدمت ایشان رفتند گفت:
«به نظر من، بزرگترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده و در تاریخ ما را محکوم می کند، به دست شما انجام شده، و شما را در آینده جزو جنایتکاران در طول تاریخ می نویسند.»
روز ۱۹ مرداد ۹۵ وبسایت آیت الله منتظری این فایل صوتی را که زمانش چهل دقیقه ست، منتشر کرد. بیستم مرداد، یعنی فردای انتشار این فایل صوتی، از اداره اطلاعات قم و دادگاه ویژه روحانیت، با آقای احمد منتظری، فرزند آیت الله منتظری تماس می گیرند و می گویند باید این فایل از روی وبسایت آیت الله منتظری برداشته شود، و برداشته می شود.
حالا بعد از سه ماه و نیم از انتشار این فایل، و بارها کشاندن آقای احمد منتظری به جلسات بازجویی، دادگاه ویژه روحانیت، ایشان را به ۲۱ سال زندان محکوم کرده؛ که چرا این فایل صوتی را منتشر کردی!
در فاصله انتشار فایل صوتی و صدور حکم دادگاه – یعنی در این سه ماه و نیم – عده ای از زعمای قوم، آمدند و نظر دادند. فلاحیان و حسینیان و صادق لاریجانی و اژه‌ای و جمعی از اداره کنندگان دستگاه های امنیتی و قضایی گفتند حکم خمینی، حکم الهی بوده و ما افتخار می کنیم به اینکه این حکم را اجرا کردیم و ... ! پاسخ هر آدم عاقلی این خواهد بود که «آنچه که به آن افتخار می کنید و حکم الهی بوده که نباید پنهان کنید. پس چرا برای کسی که همین افتخارات شما را منتشر کرده ۲۱ سال زندان می بُرید؟!»
دلیل تصمیم آقای احمد منتظری به انتشار این فایل صوتی،۲۸ سال بعد از آن جلسه را جویا شدیم. وی می گوید در مقدمه فایل صوتی روی اینترنت هم نوشتم که «دانستن حق مردم است. مردم باید بدانند که آیا این تصمیم مذهبی و شرعی بوده یا مقامات عمداً یا به اشتباه مرتکب جنایتی به این بزرگی شدند؟»
به گفته آیت الله منتظری، دلیل قتل عام زندانیان سیاسی عملیات مجاهدین نبوده؛ و از مدتها قبل، نقشه این قتل عام در حکومت، داشته تنظیم می شده؛ و عملیات فروغ جاویدان فقط یک بهانه می توانسته باشد برای عملی کردن این نقشه. مخصوصا که افزون بر مجاهدین، بقیه زندانیان را هم اعدام کردند. به نقل از یکی از مسئولان امنیتی آن موقع که الان در دولت روحانی وزیر است، بیش از ۲۰ هزار نفر اعدام شدند. اعدام این زندانیان پیشاپیش برنامه ریزی شده بوده است.
آیت الله منتظری بر این باور بود که وزارت اطلاعات روی اعدام زندانیان سیاسی سرمایه گذاری کرده بود. وی در فایل صوتی اش گفته «شخص احمد آقا پسر آقای خمینی از سه چهار سال قبل می گفت مجاهدین از روزنامه خوان و مجله خوان و اعلامیه خوانش باید همه اعدام شوند. و حالا با استفاده از فرصتی و این جریانی که منافقین حمله کردند «عملیات فروغ جاویدان» مسأله اعدام زندانیان را جا انداختند پیش امام، و از امام نوشته گرفتند دادند دست افراد [که حکم را اجرا کنند].»
آقای احمد منتظری می گوید حکم اعدام زندانیان در نهایت به خط آقای احمد خمینی نوشته و امضا شد، نه خود آیت الله خمینی.
«چه تفاوتی دارد که نامه دستور قتل عام زندانیان سیاسی، به خط چه کسی بوده باشد؟ آیت الله خمینی یا احمد خمینی؟ نظام جمهوری اسلامی، آن جنایت را مرتکب شده؛ و مسئولین اصلی آن هم افرادی بودند که در آن زمان در رأس کار بودند.» آقای احمد منتظری در پاسخ به این پرسش می گوید:
در پیوند با همین پیچیدگیها و سؤالهای مهمی که هنوز جواب نگرفته لازم است اشاره شود که در مقابل تبلیغات حکومت درباره دلیل کشتار سال ۶۷ بارها این نظر داده شده که آن قتل عام یکی از برنامه‌های رژیم بود – در کنار دیگر برنامه‌ها مثل پایان دادن به جنگ به هرقیمت – چون دیگر توان ادامه و بسیج نداشتند ومی دانستند که بعد از خمینی، قدرتشان کمتر هم خواهد شد.
آقای احمد منتظری قبلا گفته اند که افزون بر این فایل صوتی که منتشر شده، فایل های دیگری هم هست که فقط نزد ایشان هم نیست، و بعدا می تواند منتشر شود. چرا این فایل، یا بقیه فایل ها منتشر نشده در این ۲۷-۲۸ سال گذشته امسال منتشر شد؟ وی در پاسخ می گوید: «تا به حال، امکان چنین کاری وجود نداشت. اگر آن را زودتر منتشر می کردیم، قضیه را در نطفه خفه می کردند و صدای ما به جایی نمی‌رسید. الآن هم در کمتر از ۲۴ ساعت بعد از انتشار فایل صوتی، به ما دستور دادند و ما آن را از روی سایت برداشتیم، ولی در همین مدت کوتاه چنان بین مردم پخش شد که دیگر کاری نمی توان کرد. روز انتشار را مخصوصاً مطابق با بیست و هشتمین سالگرد آن جلسه انتخاب کردیم.»
فایل های دیگری که آقای احمد منتظری نام برده در چه موضوعاتی هستند؟ وی می گوید «آیت الله منتظری به عنوان شخص دوم انقلاب بعد از خمینی، در زمینه های مختلف سخنرانی کرده یا در جلسات مهم مملکتی حضور داشته و اظهار نظر کرده است. و فایل هایی از این صحبت های وی موجود است. من احتمال می دهم که حتی روزی دولت بخواهد آنها را به عنوان اسناد تاریخی منتشر کند.»
«البته وضع فعلی این طوری است که برای نشر آثار شخص اول کشور در بعد از انقلاب – یعنی آقای خمینی – بودجه دولتی در نظر گرفته می شود ولی برای نشر آثار آیت الله منتظری – که از سال های اول انقلاب از وی به عنوان شخص دوم کشور، بعد از خمینی، نام برده می شد – ۲۱ سال حبس تعیین می شود!»
آیت الله منتظری، بعضی از نظراتی را که در دوره انقلاب داشتند – مثل صدور انقلاب، و دخالت روحانیون در اداره امور کشور – بعدا کنار گذاشتند.
آقای منتظری اوائل انقلاب و قبل از شروع جنگ ایران و عراق، درباره جنگ به آقای خمینی هشدار داده بودند. این هشدار در واقع نشان می دهد که ایشان از قبل از شروع شدن جنگ ایران و عراق، مخالف جنگ بودند. با این حال، در موقعیت نایب رهبری هشت سال جنگ را پیش بُردند. یعنی مخالفت با جنگ باعث نشد که مثلا مشابه اعتراضی که سال ۶۷ به کشتار زندانیان سیاسی کردند، در رابطه با جنگ ایران و عراق هم اعتراض کنند.
آقای احمد منتظری می گوید «رابطه پدرم با آقای خمینی از پیش از انقلاب، همواره رابطه شاگرد و استاد، و مرید و مراد بود. برای همین، در همه امور با احتیاط و فرمانبرداری کامل از وی به عنوان رهبر عمل می کردند. نکاتی را که می دیدند گوشزد می کردند؛ ولی در نهایت، پیرو امر آیت الله خمینی بودند. همواره فکر می کردند که اگر در نظام بمانند و حرفهایشان را بزنند بهتر است.»
«تا این که شبی – در تابستان سال ۶۷ و بعد از اعدام ها – به اتاق ایشان رفتم و دیدم که ایشان مشغول نوشتن نامه به آقای خمینی است. پرسیدم آیا مطلب تازه ای است؟ ایشان نامه را داد و من خواندم. نامه خیلی تندی بود. به پدرم گفتم اینها چیزهایی نیست که شما روی کاغذ بیاورید؛ باید آنها را شفاهی به رهبر بگویید. ایشان به من گفت: «دیگر همه چیز تمام شد. خونی که بناحق ریخته شده باشد، همه چیز را تمام می کند.» دیگر به جایی رسیده بودند که کار از فکر ماندن در نظام و کار کردن برای نظام گذشته بود. ایشان برخلاف امام اهل مصلحت گرایی نبود.»
فرمایشات آیت الله منتظری نشان می داد که ایشان کارکرد نظام را قبول نداشتند و آن را درست نمی دانستند. آیا این به آن معناست که اگر کنار گذاشته نمی شد، از سمت نایب رهبری استعفا می داد؟
البته ایشان تقریباً شش هفت ماه بعد کنار گذاشته شد، ولی به قول فرزندش، «اهل این نبود که خودش به عنوادن اعتراض کنار برود.»
انتشار فایل صوتی، برای حجت الاسلام احمد منتظری خیلی هزینه داشته. چندین جلسه بازجویی و بعد محاکمه و بعد حکمِ دادگاه ویژه روحانیت. کسایی که مقابل آقای منتظری ایستاده اند، یک لشکر حکومتی اند: از صادق لاریجانی و اژه‌ای و فلاحیان و امامان جمعه گرفته تا دارو دسته های چماقدار که گاه مزاحم ایشان می شوند. اما آیا او از حمایت افراد و گروه هایی هم برخوردار بوده؟ غیر از چند نفری از فعالان مدنی مثل علیرضا نوری زاد و نسرین ستوده و چند نفر از کسانی که فرزندانشان اعدام شده یا زندانی اند، چه کسی از وی حمایت کرده؟ کجای جامعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ما به خاطر انتشار این مهمترین سند تاریخی و حقوقیِ کشتار ۶۷، پشت سر احمد منتظری ایستاد؟ همین اصلاح طلبان امروز، که سال ۶۷ در کنار احمد خمینی و رفسنجانی و رهبر معظم، یک پای حذف آیت الله منتظری بودند، و امروز اصلاح طلب شده‌اند، کدامشان از آقای احمد منتظری حمایت کرده؟
حجت الاسلام احمد منتظری می گوید «این که در نهاد افراد چه هست و بروز عملی اش چگونه است، متفاوت است. عده زیادی هستند که اظهار محبت می کنند ولی حتی تلفن نمی زنند چون احساس می کنند تلفن ها شنیده می شود و بعداً به حساب شان رسیدگی می شود.ولی در مجامعی که به طور اتفاقی با من برخورد می کنند، اظهار محبت می کنند.»
