اقتصاد ایران با اجرای فاز تازه تحریم ها به وسیله آمریکا مواجه است. تحریم ها جدید آمریکا علیه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در حالی از روز چهارشنبه ۱۰ اسفند ماه آغاز شده است، که قرار است اتحادیه اروپا نیز از تیر ماه سال آینده خرید نفت ایران را تحریم کند.
در شرایطی که پیش از این صحبت از دریافت یوآن چین و یا روپیه هندوستان در مبادلات نفتی جمهوری اسلامی ایران با این کشورها شنیده می شد، اکنون سخن از پیشنهاد سخاوتمندانه نفتی تهران به اسلام آباد رسانه ای شده است.
عاصم حسین دستیار ویژه نخست وزیر پاکستان در امور نفت و منابع طبیعی، به تازگی در یک نشست خبری اعلام کرد که بر اساس پیشنهاد ایران، پاکستان می تواند روزانه ۸۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد کند و پول آن را سه ماه بعد پرداخت کند.
محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری اسلامی ایران، دو هفته پیش در دیدار با همتای پاکستانی خود خواهان جایگرینی ریال به جای دلار در مبادلات تجاری دو کشور شد.
اکنون در شرایطی که گویا نقد جایش را به نسیه داده است، شاید جای تعجب نباشد اگر عنوان «شرط و شروط جدید برای دریافت ارز دولتی» به یکی از عناوین روزنامه ها بدل شود.
روزنامه شرق در شماره روز پنج شنبه ۱۱ اسفند ماه خود، در این زمینه نوشت، «كالاهاي لوكس و غيرضروری با تهيه شدن فهرستي از جمع دريافت‌كنندگان ارز دولتي براي واردات كنار گذاشته شدند و به اين ترتيب نخستين شرط براي دريافت ارز نامحدود دولتي شكل گرفت. اما اين تنها شرط دريافت ارز دولتي براي واردات نبود و ارزي كه به توليد و واردات كالاها داده نمي‌شد شرط و شروط ديگري را پيش روي خود ديد. شرط ديگري پرداخت نشدن ارز دولتي به واردات كالاهاي كه در سال گذشته هيچ‌گونه ثبت سفارشي براي آنها نشده است.»
حمید صافدل، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، روز پنج شنبه ۱۱ اسفند ماه، با تاکید بر این که «انگيزه‌اي براي واردات» این کالاها وجود ندارد، به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت، «امسال ما ديديم كه با توجه به نوسان‌هاي نرخ ارز، اين محصولات جذابيت پيدا كرده‌اند و بعضي از افراد، تمايل به ثبت سفارش آنها دارند و تقاضاهايي هم مطرح شده بود. اما با توجه به اختيار داده شده توسط هيات دولت به ما، مبني بر حمايت از توليد داخل، ما هم يكي از حمايت‌هايي كه انجام داديم اين بود كه ثبت سفارش واردات اين گروه از كالاها را كه بخشي از آنها توليد مشابه داخل هم دارند و سال‌هاي قبل هم آن قدر وفور توليد داشتيم كه كسي انگيزه واردات آنها را نداشت، محدود كرديم.»
دولت محمود احمدی نژاد که با واردات بی رویه متهم به نابودی تولید در ایران شده است، حالا در شرایطی سخن از محدودیت در ارائه ارز دولتی برای حمایت از تولید داخلی می کند، که از ۴۰ روز پیش تا کنون مهدی غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، به کرات این وعده را تکرار کرده است که «ارز مورد نیاز تولید و واردات رسمی با ارز دولتی تامین می شود.»
دولت به موازات این ادعا از پذیرش طلا به جای ارز در مبادلات خارجی ایران و جایگرینی ارزهای هر کشوری به جای ارزهای معتبر خبر داد.
محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، و عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز سه شنبه ۹ اسفند ماه، این تصمیم را پیدا کردن شیوه ای ابتکاری در تبادلات بانکی برای خنثی کردن تحریم ها عنوان کردند.
هر چند احمد علوی، کارشناس اقتصاد مالی و استاد دانشگاه در سوئد، با تاکید بر این موضوع که «استفاده از طلا به جای ارزهای رایج به معنای بازگشت به دوران گذشته است» به صدای آمریکا گفت، «جایگزینی طلا به جای دلار و یورو معاملات را کند تر و گران تر می کند، و هم چنین باعث می باشد که سود آوری معاملات کاهش پیدا کند. بنابر این فرایند تاریخ نشان می دهد که جایگزینی دلار و یورو به جای طلا به خاطر کارآمدی و ارزان تر بودن و سرعت پول الکترونیکی است. از این جهت طلا نمی تواند جایگزین ارزهای معتبر شود و اگر هم این اقدام صورت گیرد در نهایت تاثیرش بر روی رشد اقتصادی منفی خواهد بود.»
در همین حال دلار بی توجه به بخشنامه های دولتی بنا ندارد از محدوده ۱۹۰۰ تومان پایان تر بیاید. روز پنج شنبه هر دلار در بازار غیر رسمی تهران ۱۹۱۰ تومان معامله شد.
