پایگاه دادههای باز ایران در پژوهشی به «خسارات زیست محیطی و تجاری» استفاده از نفتکوره (مازوت) در ایران پرداخته است.
به نوشته این پایگاه اینترنتی، ایران از دیماه ۱۳۹۹ برای فروش نفتکوره دچار مشکل بوده است به همین دلیل از آن در نیروگاههای برق خود استفاده میکند که نتیجهاش آلودگی شدید هوا در شهرهای مختلف کشور است.
در ادامه این گزارش آمده است حکومت ایران به علت تعهداتی که در قبال شرکتهای کشتیرانی بینالمللی دارد، نفتکوره با گوگرد پایینتر وارد میکند که بحرانهای تجاری زیادی ایجاد میکند.
بنا به این گزارش، وابستگی متقابلی میان صنایع پالایشی و صنعت کشتیرانی وجود دارد. صنعت کشتیرانی متکی به تامین نفتکوره از پالایشگاههای نفتی است و پالایشگاهها هم برای خرید فرآوردههای نفتیای که فروششان در بازارهای دیگر سخت یا ناممکن است، به صنعت کشتیرانی وابستهاند.
در آبانماه ۱۳۹۵ سازمان بینالمللی دریانوردی (آیاماو) برای پیشگیری از آلودگی دریایی کاهش محتوای گوگرد برای سوخت دریایی از ۳.۵ درصد به ۰.۵ درصد وزنی را تصویب کرد که در دیماه ۱۳۹۹ اجرایی شد.
این مصوبه موجب لزوم ایجاد تغییراتی عمده در پالایشگاه های سراسر جهان شد تا نفتکوره مورد نیاز صنایع کشتیرانی را در مدتی معین با درصد کمتری گوگرد تامین کنند. به این ترتیب، تولید نفتکوره سنگین جهانی که در سال ۱۳۹۷ بیش از ۴۰۰ میلیون تن در سال بود و نزدیک به ۵۰ درصد آن در صنایع کشتیرانی مورد استفاده قرار میگرفت، به تدریج کاهش یافت و تولید ترکیبات سبکتر با گوگرد کمتر، مانند گازوئیل و سوخت هواپیما، افزایش یافت.
اما ایران سرمایهگذاری لازم را در این زمینه انجام نداد و در نتیجه نفتکوره سنگینی که دیگر به علت همان مصوبه قابل فروش در بازارهای جهانی نبود، روی دستش ماند و مسئولین نیز این نفتکوره بیکیفیت و با گوگرد بالا را به نیروگاههای برق حرارتی فرستادند.
در مقایسه با نفتخام برنت، نفت خام ایران حاوی گوگرد بالا و سرشار از نفت کوره (یا مازوت) است ولی از دیماه ۱۳۹۹ بازار محدودی برای مازوت ایران وجود دارد ولی پالایشگاههای نفت ایران همچنان به تولید نفتکوره با گوگرد بالا ادامه میدهند و آن را با قیمت کمتر میفروشند. (قیمت نفت کوره با گوگرد کم حدود ۳۰ درصد بالاتر از قیمت نفتکوره با گوگرد بالاست.)
کارشناسان میگویند، در حال حاضر، تنها پالایشگاه نفت اراک میتواند نفتکوره با گوگرد پایین، آن هم تنها ۱۵ هزار تن در ماه تولید کند.
این در حالی است که تقاضای مازوت با گوگرد کم در ایران حدود ۱.۵ میلیون تن در سال (۱۲۵۰۰۰ تن در ماه) است.
با آن که در این زمینه آمار روشنی توسط دولت جمهوری اسلامی ارائه نمیشود، برآورد میشود که ایران ماهانه از یک سو بیش از ۷۰ میلیون دلار (معادل سالانه ۹۰۰ میلیون دلار) برای واردات نفتکوره با گوگرد پایین هزینه میکند و از سوی دیگر با سوزاندن نفت کوره با گوگرد بالا در نیروگاههای برق خود باعث آلودگی شدید هوا می شود.