جریان آزاد اطلاعات از روزی که اینترنت وارد ایران شد به دشمن شماره یک مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی تبدیل شد، دشمنی که سعی کردند با فیلترینگ به جنگش بروند، اما هر بار با شکست مواجه شدند.
آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در چند سال گذشته بارها در سخنرانیهایش به اینترنت و فضای مجازی تاخته و از مسئولان خواسته این این فضا را کنترل کنند. او در آخرین سخنرانیاش برای مقامات قوه قضاییه گفت:«هر روز یک خبر و یک شایعه در فضای مجازی آرامش جامعه را خدشهدار میکند و قوه قضائیه باید با این موضوع برخورد کند حتی اگر قانونی در این زمینه وجود ندارد سریعا قانون نوشته و اجرا شود.»
تاکیدات موکد رهبر جمهوری اسلامی به کنترل اینترنت و فضای مجازی، طرحی را در مجلس به راه انداخت موسوم به «طرح صیانت» طرحی که هنوز به قانون تبدیل نشده و در نهادهای مختلف نظام دست به دست میشود. کارشناسان میگویند این طرح بر خلاف نامش طرح مرگ اینترنت جهانی و محدودسازی آن به اینترنت داخلی یا ملی است.
یکی از موضوعات مهمی که در طرح صیانت موردنظر نمایندگان و کارشناسان قرار دارد، ماده ۲۰ آن است. بر اساس ماده ۲۰ این طرح، هر گونه فعالیت تجاری در زمینه تولید، توزیع، تکثیر و عرضه غیر مجاز «وی پی ان» ممنوع است، اما گویا این ممنوعیت، شامل همه فیلترشکنها نمیشود و حتی مساله فروش رسمی و قانونی فیلترشکن هم مطرح است.
استفاده از وی پی ان یا فیلترشکنها یکی از راههای دور زدن فیلترینگ در ایران است شیوهای که برای مردم عادی، هزینهبر اما برای گروهی نانآور است. یک عضو انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی چندی پیش به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «گردش مالی فروش وی پی ان در ایران ماهانه ۵۰ میلیارد و سالانه ۶۰۰ میلیارد تومان است.»
محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت روحانی هم شهریورماه سال ۱۳۹۸ در جلسه علنی مجلس از وجود مافیایِ فیلترشکن و تجارت چند صد میلیاردی فروش فیلترشکن سخن گفته بود.
یک کارشناس فناوری اطلاعات میگوید که در طرح صیانت به کسبوکارهای فروش ویپیان اشاره شده است. میلاد نوری میافزاید: در بحث ویپیان قانونی یا طبقهبندیشده کاربر با محدودیتهای گستردهای که طرح صیانت به همراه دارد، با هر نوع استفاده از هر سطحی از اینترنت، به ویپیانهای قانونی نیازمند خواهدشد. همین باعث میشود حجم بازار کنونی ویپیان ،با ویپیان قانونی تجمیع شود.
به نظر میرسد بازار چند صد میلیارد تومانی وی پی ان و فیلترشکنها و سود سرشار این بازار از نگاه حاکمیت دور نمانده و در کنار طرح محدودسازی اینترنت قصد دارد این پول را هم از جیب مافیا به صندوق خود سرازیر کند.