گروهی از استادان باستان‌شناسی دانشگاه‌های ایران با ارسال نامه‌ای سرگشاده به رئیس مجلس شورای اسلامی نسبت به طرحی با عنوان «استفادۀ بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» ابراز نگرانی کرده و خواستار لغو این طرح شده‌اند.
نویسندگان این نامه اعتراضی خطاب به محمدباقر قالیباف، از «نگاه مادی» و غیرکارشناسی تعدادی از نمایندگان مجلس به اشیای تاریخی کشور به شدت انتقاد کرده‌اند.
به عقیده امضاکنندگان این نامه اعتراضی، «طرح استفاده بهینه از اشیای باستانی و گنج‌ها» به حفاری‌های غیرمجاز «وجاهت قانونی» می‌دهد و قاچاق اشیای باستانی را به رسمیت می‌بخشد.
در این نامه که به امضای شصت و یک نفر از استادان باستان‌شناسی دانشگاه‌های ایران رسیده است، از گزینش واژه «سخیف و گمراه‌کننده گنج» در عنوان طرح انتقاد می‌شود.
به گفته این اساتید «تنها یک نگاه گذرا به طرح از جانب هر دانش‌آموخته باستان‌شناسی کافی است تا روشن سازد که تهیه‌کنندگان طرح یادشده نه تنها از بدیهیات و الفبای رشته باستان‌شناسی بی‌اطلاع بوده‌اند، بلکه از مشاوره هیچ یک از نهادهای رسمی باستان‌شناسی کشور نیز کوچکترین بهره‌ای نگرفته‌اند.»
آنها به نمایندگان مجلس یادآوری می‌کنند که «برخلاف تصور غلط رایج، هدف باستان‌شناسی، گنج‌یابی، با پیدا کردن دفینه نیست، باکه هدف اصلی آن بازسازی نظام زیستی، معیشتی، و ... اجدادمان است.»
به گفته این اساتید دانشگاه، «اساسا نفس درآمدزایی از مواریث ملی و فرهنگی کشور، از طرف هیچ فرد ایرانی با وجدان و آگاهی قابل پذیرش نبوده، نیست، و نخواهد بود.
نمایندگان مجلس، هدف خود از ارائه این طرح را تبدیل ایران به مرکزی برای خرید و فروش آثار باستانی و جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز است.
این در حالی است که باستان‌شناسان ایرانی در نامه خود به محمد قالیباف می‌گویند که این طرح «در تعارض و مغایرت کامل با قوانین کشور» است.
این استادان در این نامه اعتراضی، ضمن بررسی دقیق طرح نمایندگان مجلس، به تشریح از ایرادها و ناکارآمدی‌های آن پرداختند.
یکی از موارد بحث‌انگیز طرح، اعطای مجوز کاوشگری به افرادی است که پس از سپری کردن دوره‌ای کوتاه، قادر به حفاری در ایران خواهند بود.
به گفته اساتید باستان‌شناسی، این طرح به سودجویان و عتیقه‌جویان در قبال اخذ مدرکی در ازای شرکت در دوره‌های کاوش اجازه خواهد داد تا این بار به‌صورت رسمی و تحت نام قانون به غارت و آسیب‌رسانی به آثار باستانی و موارث ملی کشورمان بپردازند.»
این اساتید ایرانی از سایر بخش‌های این طرح در زمینه‌هایی مانند نگهداری و ثبت آثار باستانی، مالکیت شخصی، و چگونگی عرضه و فروش آنها انتقاد کرده‌اند.
براساس این طرح، امکان فروش اشیای باستانی کشف شده با شرایط بسیار آسانی برای خریداران داخلی و خارجی وجود دارد.
طرح استفاده بهینه از اشیای باستانی و گنج‌ها اخیرا از سوی چهل و یک نفر از نمایندگان مجلس ایران تدوین شده است و در حال طی کردن مراحل اداری برای تبدیل شدن به قانون است.
