همزمان با دومین سالگرد تسلط گروه طالبان بر افغانستان، آریانا سعید، خواننده و ترانه‌سرای محبوب افغانستانی، در گفت‌و‌گویی اختصاصی با بخش فارسی صدای آمریکا، از وضعیت افغانستان و شرایط مردم، به ویژه زنان و هنرمندان در این مدت انتقاد کرد.
خانم سعید در این گفت‌و‌گو به منوچهر پردل از بخش فارسی صدای آمریکا گفت که افغانستان در دو سال گذشته با مشکلات اقتصادی و فقر مواجه شده است و زنان از حقوق بنیادین خود محروم شده‌اند.
به گفته این خواننده، در شرایطی که شماری از هنرمندان در افغانستان به زندگی پنهانی در تنگنا روی آورده‌اند، برخی دیگر دست به خودکشی زده‌اند.
در زیر مشروح این گفت‌و‌گو آمده است:
صدای آمریکا: در یک نگاه کلی، تغییراتی که در حوزه اجتماعی افغانستان، به ویژه در حوزه زنان اتفاق افتاده است، را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آریانا سعید: از روزی‌که متاسفانه طالبان یک بار دیگر به روی قدرت آمدند، حال مردم أفغانستان اصلا خوب نیست. مردم دچار فقر و گرسنگی و بیچارگی هستند. صدها هزار افغان ما به کشورهای دیگر مهاجرت کردند و آنهایی که در داخل افغانستان هستند، با مشکلات سخت اقتصادی مواجه شده‌اند. درآمد نیست، کار نیست و همگی دچار یک نوع ناراحتی روحی هستند.
در کنار آن، مخصوصا زنان افغانستان حق و حقوق خود را یک بار دیگر و به طور کامل از دست دادند. تمام دستاوردهای ۲۰ ساله‌شان صفر شد. زنان از کارکردن محروم هستند و اجازه کار ندارند. تمام مکاتب به روی دختران بسته شدند و حتی حق اولیه خود را ندارند.
خلاصه کلام، از روزی که طالبان دوباره به قدرت رسیدند، فقط می یگانه چیزی که اگر نباشد، انفجارهای انتحاری نیست ولی به جز آن، از هر نگاه و هر بعد که شما فکر کنید، افغانستان مشکل دارد.
صدای آمریکا: در حوزه هنر و فرهنگ و موسیقی، شرایط برای هنرمندان در افغانستان چگونه است و مشخصا زنان با چه محدودیت‌هایی روبرو هستند؟
آریانا سعید: طالبان ثابت کردند که با بسیاری از مطالبی که مربوط به فرهنگ افغانستان می‌شود، مشکل دارند. هنر و موسیقی بخش بزرگی از فرهنگ افغانستان است و همیشه خواهد بود. اما آنها بار دیگر، که همگان از آن مطلع هستند، موسیقی را در افغانستان ممنوع کردند. در نتیجه، شمار زیادی از هنرمندان مهاجرت کردند و در کشورهای دیگر به سر می‌برند و با مشکلات زیادی درگیر هستند.
تعدادی از هنرمندان که در افغانستان باقی مانده‌اند، فعلا در انزوا قرار دارند و از ترس اینکه مجازات نشوند، در داخل خانه‌های خود پنهانی زندگی می‌کنند. یکی از بزرگترین مشکلات آنها، اقتصادی است چون یگانه راه درآمد هنرمندان، هنر است و با منع‌شدن موسیقی، راه دیگری برای کسب درآمد ندارند. ضمن آنکه کاری در افغانستان نیست که آنها انجام بدهند.
خلاصه آنکه، این هنرمندان با مشکلات شدید اقتصادی مواجه هستند و فامیل‌ها و طفل‌های‌شان نان برای خوردن ندارند. شماری از هنرمندانی که من شخصا می‌شناسم، خودکشی کرده‌اند و شرایط بسیار بد روحی دارند.
صدای آمریکا: در این دوره از حکمرانی طالبان، برخلاف دوره اول در دهه ۹۰ میلادی، شاهد مقاومت مدنی زنان بودیم. آیا جامعه مدنی افغانستان که طی ۲۰ سال پیش شکل گرفت، آ« اندازه قوی است که بتوان به تداوم مقاومت مدنی مردم امیدوار بود؟
آریانا سعید: فراموش نکنیم که زنان امروز افغانستان در ۲۰ سال اخیر با وجود مشکلاتی که موجود بود، دستاوردهای چشمگیری داشتند. زنانی هستند که ۲۰ سال درس خواندند و تحصیل کردند. زنانی بودند که معلم، مهندس، و دکتر بودند. آنها از تمام حق و حقوق خود باخبر هستند.
واقعاً بسیار دلچسب و جالب بود که زنان طی دو سال اخیر، برای حق و حقوق خود ایستادگی کردند، در خیابان‌ها راهپیمایی کردند، با طالبان جنگیدند و ایستادگی کردند.
من فکر میکنم که آنها اگر به همین شکل پیش بروند و مبارزات خود را ادامه دهند، حتماً به حق و حقوق خود می‌رسند و در پایان، طالبان مجبور هستند که حق‌شان را دوباره بدهند، چون مسائلی که زنان در افغانستان تحمل می‌کنند، اصلاً قابل‌قبول و انسانی نیست و در هیچ جای دنیا و در هیچ مملکت، حتی در کشورهای اسلامی، این قواعد و قوانینی که طالبان بر زنان تحمیل می‌کنند، وجود ندارد.
صدای آمریکا: به نظر شما، جامعه بین‌المللی و افغانستانی‌های مقیم خارج از این کشور چگونه می‌تونند از مردم داخل افغانستان و در عین حال، وادار کردن طالبان به رعایت حقوق بنیادین مردم حمایت کنند؟
آریانا سعید: جامعه جهانی هر هفته، بیشتر از ۳۰ میلیون دلار به افغانستان می‌فرستد که به طور مستقیم در اختیار طالبان قرار می‌گیرد. جامعه جهانی با کمک‌های خود، این قدرت و توانمندی را دارد که بر طالبان فشار بیاورد و در نتیجه، طالبان مجبور شوند که با مردم افغانستان و مخصوصاً با زنان افغانستان رفتار انسانی داشته‌باشند و حق و حقوق‌شان را پس بدهند.
درباره افغان‌هایی که در ممالک دیگر زندگی می‌کنند، فکر میکنم که مهم است که افغان‌ها با همبستگی و اتحاد همدیگر در تمام ممالکی که زندگی می‌کنند، بر دولت‌های این کشورها فشار بیاورند تا افغانستان را فراموش نکنند.
من فکر میکنم این کمترین توقعی است که ما می‌توانیم از جامعه بین‌المللی داشته باشیم.
