رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت که حکومت ایران باید درباره فعالیت اتمی خود با دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری جدید ایالات متحده، به تفاهم برسد تا از یک درگیری نظامی دیگر در خاورمیانه جلوگیری شود.
آقای گروسی با اعلام این موضوع به تلویزیون شبکه خبری «بلومبرگ» در حاشیه نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد ۲۰۲۵ در داووس سوئیس گفت: در حال تعامل با روسیه، چین، و همچنین کشورهای اروپایی هستیم، اما برای همه روشن است که حضور ایالات متحده ضرورت دارد.
او در این مصاحبه که روز سه‌شنبه دوم بهمن منتشر شد، افزود: «آنچه ما نیاز داریم، دستیابی به تفاهم است. این ماموریت ما طی چند هفته آینده خواهد بود.»
با درهم شکسته شدن گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، غزه و سوریه، و نیز افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی جمهوری اسلامی، نگرانی‌ها درباره تلاش حکومت ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای بالا گرفته است.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تایید این نکته که جمهوری اسلامی ایران به تولید مقادیر زیادی اورانیوم بسیار غنی‌شده ادامه می‌دهد، تاکید کرد: «ما جنگ‌های بیشتری نمی‌خواهیم.»
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که هر چه زودتر با رئیس‌جمهوری ایالات متحده دیدار کند.
در دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، او سیاست «فشار حداکثری» را علیه حکومت ایران دنبال کرد و ایالات متحده را از توافق هسته‌ای که در دولت باراک اوباما حاصل شد و محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در ازای کاهش تحریم‌ها اعمال می‌کرد، خارج کرد.
پیش از این، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه جدید ایالات متحده، روز ۲۶ دی در نشست کمیته روابط خارجی مجلس سنا برای بررسی صلاحیتش، با تاکید بر این نکته که «حکومت ایران در ضعیف‌ترین حالت ممکن است، آنها ناچار شدند از سوریه بیرون روند، اقتصادشان متلاشی شده است و روزها بی‌برقی دارند»، افزوده بود: باید بدانیم هر امتیازی به جمهوری اسلامی بدهیم، در راستای گسترش برنامه هسته‌ای و ایجاد تنش در خاورمیانه استفاده خواهد کرد.
او همچنین با بیان این که «تحت هیچ شرایطی نباید بگذاریم جمهوری اسلامی ایران به بی ثبات کردن منطقه و پیگیری برنامه اتمی ادامه دهد» و افزوده بود: «تا اکتبر آینده، سه قدرت آلمان، بریتانیا و فرانسه باید تصمیم بگیرند که مکانسیم ماشه را فعال کنند یا خیر.»
آقای روبیو با اعلام این موضوع که جمهوری اسلامی ایران بر اساس شواهد به توافقی که داشته، عمل نکرده است، افزوده بود: «نباید تحت هیچ شرایطی، ایران هسته‌ای داشته باشیم و نباید اجازه دهیم که جمهوری اسلامی برای تهدید همسایگان و اجرای اهداف بلند‌مدت خود قدرت نظامی داشته باشد.»
وی همچنین تاکید کرده بود: هرگونه امتیازی به رژیم ایران بدهیم، به تداوم حمایت آنها از گروه‌های نیابتی و تبدیل شدن‌شان به قدرتی سلطه‌گر در منطقه کمک خواهیم کرد.
مارکو روبیو اضافه کرده بود: دو نوع طرز فکر در رژیم ایران وجود دارد؛ یکی این‌که شرایط خراب است و باید زمان خرید، و دیگر این‌که باید بر قدرت هسته‌ای تکیه کرد و با غنی‌سازی اورانیوم از ۶۰ درصد به ۹۰ درصد، از هر اقدام خارجی مصونیت یافت.
در همین ارتباط، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، چندی پیش هشدار داده بود که تسریع در برنامه هسته‌ای حکومت ایران ما را «به نقطه غیرقابل‌بازگشت بسیار نزدیک» می‌کند. جمهوری اسلامی در واکنش، این اظهارات رئیس جمهروی فرانسه را «بی‌اساس» و «فریبکارانه» توصیف کرد.
در ماه دسامبر گذشته، بریتانیا، آلمان و فرانسه، از آنها باعنوان تروئیکای اروپایی یاد می‌شود، حکومت ایران را متهم کردند که ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به «سطوح بی‌سابقه‌ای» افزایش داده است، بدون آن که «هیچ توجیه غیرنظامی معتبری» برای این اقدام ارائه دهد.
این سه متحد قدرتمند ایالات متحده در اروپا تاکید کردند که «ما بر عزم خود برای استفاده از همه ابزارهای دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای تأکید می‌کنیم، از جمله استفاده از سازوکار ماشه در صورت لزوم.»
سازوکار ماشه که بخشی از توافق سال ۲۰۱۵ یا برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است، به امضاکنندگان توافق این امکان را می‌دهد که در صورت «عدم اجرای قابل‌توجه تعهدات»، تحریم‌های سازمان ملل متحد را دوباره علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کنند.
گزینه فعال کردن این سازوکار در اکتبر امسال منقضی می‌شود و این مسئله فوریت بیشتری به تلاش‌های دیپلماتیک جاری داده است.
