صدای آمریکا شامگاه دوشنبه ۲۷ شهریور در برنامه «ساعت خبر» در مناظرهای با حضور سه تن از کارشناسان مسائل سیاسی، به موضوع مبادله زندانیان دوتابعیتی در قبال آزادسازی ۶ میلیارد دلار از پولهای ایران پرداخت و ابعاد مختلف آن را از دیدگاه موافق و مخالف بررسی کرد.
کامبیز غفوری روزنامهنگار و امید معماریان تحلیلگر مسائل سیاسی عمدتا مخالف این مدل از معامله و آزادی گروگان بودند اما علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران، از مواضع دولت بایدن در این موضوع دفاع کرد.
کامبیز غفوری ضمن ابراز خوشحالی از آزاد شدن پنج زندانی از زندانهای جمهوری اسلامی گفت:« این خوشحالی توام با نگرانی است چرا که یکبار دیگر سیاست گروگانگیری، جمهوری اسلامی را به خواستهاش رساند و بیم آن میرود که در ادامه جان آمریکاییهای بیشتری برای پیشبرد این سیاست به خطر بیفتد.»
او با بیان این که انجام این تبادل همزمان با سالگرد کشته شدن مهسا امینی، پیام غلطی را به جمهوری اسلامی ارسال کرده است افزود: «هرچند آمریکا اگر بخواهد، میتواند به طور دقیق و کامل بر نحوه هزینهکرد پولهای آزادشده ایران نظارت کند اما سران حکومت اسلامی این سیگنال غلط را هم دریافت کردهاند که با عملکرد ضعیف دولتهای غربی میتوانند به سیاست گروگانگیری خود ادامه دهند.»
علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران اما در دفاع از اقدام و سیاست دولت بایدن در زمینه آزادی زندانیان آمریکایی گفت: «منتقدان این سیاست هیچ پیشنهاد بهتری برای چگونگی آزاد کردن گروگانها چه از دست جمهوری اسلامی چه از زندان کشورهای دیگری همچون روسیه و ونزوئلا ندارند که اگر پیشنهاد بهتری داشتند جمهوری اسلامی نمیتوانست طی ۴۴ سال گذشته از سیاست گروگانگیری خود اینچنین بهرهبرداری کند.»
او اضافه کرد: «اولویت نخست دولت ایالات متحده، نجات شهروندان خودش است هر چند در یکسال گذشته دولت بایدن تا جایی که توانسته از مردم معترض ایران هم حمایت کرده است.»
علی واعظ همزمانی تبادل زندانیان و آزادسازی پولهای ایران با سالگرد کشته شدن مهسا امینی و حضور ابراهیم رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل را هم «تصادفی» خواند و تصریح کرد: «علت این همزمانی به محدودیت بانکها برای انتقال ۶ میلیارد دلار پول برمیگردد ضمن آنکه مکانیسم نظارتی آمریکا بر هزینه کرد این پولها بسیار دقیق و حتی از برنامه نفت در برابر غذای عراق هم حساب شدهتر است.»
امید معماریان تحلیلگر مسائل سیاسی اما همزمانی این تبادلات با سالگرد کشته شدن مهسا امینی و حضور ابراهیم رئیسی در نیویورک را به ضرر جمهوری اسلامی دانست و گفت: «زندانیان آزاد شده که اکنون به جهان آزاد پا گذاشتهاند میتوانند همزمان با حضور مقامات جمهوری اسلامی در نیویورک، تصویر سیاهی از کلیت جمهوری اسلامی، زندانهای ایران و شرایط زندانیان دربند به جهانیان و رسانههای فراگیر ارائه کنند.»
او ضمن انتقاد از نحوه تعامل ایالات متحده با جمهوری اسلامی برسر آزادی گروگانهایش خاطرنشان کرد: «آمریکا به هر قیمتی به دنبال آزاد کردن شهروندانش از زندانهای ایران بوده است اما نکته اینجاست که در این تبادل، جمهوری اسلامی علیرغم تبلیغات و پروپاگاندای داخلی، به شدت تحقیر شده است و حق ندارد بدون اجازه آمریکا به پولهای خودش هم دسترسی پیدا کند بنابراین آزاد شدن ۶ میلیارد دلار از پولهای بلوکه ایران از کرهجنوبی و انتقال آنها به بانکهای قطر، هیچ پیروزی دیپلماتیکی برای جمهوری اسلامی به حساب نمیآید.»
گفتنی است شهروندان دوتابعیتی آزادشده از ایران که بعد از ظهر دوشنبه وارد قطر شده بودند، دوحه را به مقصد واشنگتن ترک کردند.
ساعتی پیشتر، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، پس از آزادی پنج زندانی دوتابعیتی با انتشار بیانیهای از شهروندان آمریکایی خواست به هیچ دلیلی به ایران سفر نکنند و اگر در ایران هستند، فورا خاک آن را ترک کنند.
آقای بلینکن در ابتدای بیانیه گفت سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز، و دو شهروند دیگر آمریکایی که نمیخواهند هویتشان افشا شود، ایران را ترک کردند و در راه ایالات متحده و ملحق شدن به عزیزانشان هستند.
بلینکن افزود دو نفر از بستگان آنها نیز که آمریکایی هستند و تا امروز اجازه خروج از ایران را نداشتند، با آنها همراهی میکنند.
به گفته او، «تعدادی از این افراد، به عنوان بخشی از رویه ظالمانه بازداشت غیرقانونی از سوی رژیم ایران، سالها را در زندان سپری کردهاند، اما امروز همگی در حال بازگشت به خانه نزد عزیزان خود هستند.»
بلینکن با اشاره به اولویت بودن آزادی شهروندان آمریکایی زندانی در خارج گفت تحت رهبری جو بایدن تاکنون بیش از ۳۰ شهروند آمریکایی به ناحق بازداشتشده به آمریکا بازگردانده شدهاند.
او در ادامه از امیر قطر شیخ تمیم بن حامد آل ثانی و مقامات این کشور به دلیل نقششان در آزادسازی این افراد و ایجاد «کانالی بشردوستانه در قطر برای خرید کالاهایی همچون غذا، دارو، تجهیزات پزشکی، و محصولات کشاورزی از سوی ایران» قدردانی کرد.
بلینکن همچنین از سوئیس، کره جنوبی، سلطنت عمان، و بریتانیا قدردانی کرده است.