រដ្ឋាភិបាលប្រទេសជប៉ុនបានជូនដំណឹងអំពីដំណើរទស្សនកិច្ចនៃនាវាចំនួនពីរគ្រឿងរបស់កងកម្លាំងស្វ័យការពារជើងទឹកជប៉ុនមកប្រទេសកម្ពុជាចំនួនបួនថ្ងៃ ដែលការណ៍នេះជាផ្នែកមួយនៃការពង្រឹងទំនាក់ទំនងយោធារវាងប្រទេសកម្ពុជា និងជប៉ុន។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា ដែលបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈនៅសប្តាហ៍នេះ។
សេចក្តីប្រកាសចុះថ្ងៃទី៥ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៩របស់ស្ថានទូតជប៉ុនបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា នាវាចំនួនពីររបស់កងទ័ពជើងទឹកជប៉ុន ដែលមានឈ្មោះថា «សេតូយុគិ» (Setoyuki) និង «ស៊ីម៉ាយុគិ» (Shimayuki ) ដឹកនាំដោយវរនាវីឯក Yoshiyuki Nakagama មេបញ្ជាការកងពលធំហ្វឹកហ្វឺនលេខ១នៃកងកម្លាំងស្វ័យការពារជើងទឹកជប៉ុន នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ដល់២៨ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៩ នៅក្នុងអំឡុងពេលនៃដំណើរហ្វឹកហ្វឺនលើលំហសមុទ្រ។
សេចក្តីប្រកាសបានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«គោលបំណងនៃដំណើរទស្សនកិច្ចនេះគឺដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងប្រទេសជប៉ុន និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តាមរយៈកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរផ្សេងៗ ក៏ដូចជាដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យនាយនាវិកកម្មសិក្សាចំនួន១០៩រូបដែលទើបបានបញ្ចប់ការសិក្សា បានស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ និងវិស័យយោធានៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
ស្ថានទូតជប៉ុនក៏បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា ក្នុងអំឡុងពេលស្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជា វរនាវីឯក Yoshiyuki Nakagama គ្រោងនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅរាជធានីភ្នំពេញ ទីដែលលោកចង់ចូលជួបសម្តែងការគួរសមជាមួយមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៦ខែកុម្ភៈ។ វរនាវីឯករូបនេះក៏នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម សាលាខេត្តព្រះសីហនុ និងកំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ នៅថ្ងៃទី២៥ខែកុម្ភៈផងដែរ។
គម្រោងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់កងទ័ពជើងទឹកជប៉ុនមកកម្ពុជានេះកើតមានឡើងជិតមួយខែ បន្ទាប់ពីការបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាវាចម្បាំងបីគ្រឿងនៃកងទ័ពជើងទឹកចិន ដែលបានចូលចតនៅកំពង់ផែស្វយ័ត ខេត្តព្រះសីហនុ រយៈពេលបួនថ្ងៃដូចគ្នា ពោលគឺចាប់ពីថ្ងៃទី៩ដល់ថ្ងៃទី១២ខែមករាឆ្នាំ២០១៩។
ឧត្តមនាវីឯក ទៀ សុខា មេបញ្ជាការរងកងទ័ពជើងទឹករបស់ប្រទេសកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ប្រាប់អង្គភាពព័ត៌មាន Fresh News ថា នាវាចិនដែលបានចូលចតនៅកំពង់ផែស្វយ័តព្រះសីហនុ រួមមាន«ទី១គឺនាវាឈ្មោះ PLANS WUHU(FFG.529) មានបណ្តោយ១៣៥ម៉ែត្រ ទទឹង១៦ម៉ែត្រ ជម្រៅទឹក៦ម៉ែត្រ ផ្ទុកជាងបួនពាន់តោន។ ទី២គឺនាវាឈ្មោះ PLANSHANDA (FFG.579)មានបណ្តោយ១៣៥ម៉ែត្រ ទទឹង១៦ម៉ែត្រ ជម្រៅទឹក៦ម៉ែត្រ ផ្ទុកជាងបួនពាន់តោន។ ទី៣គឺនាវាឈ្មោះPLANS DONG PING LAKE (AOR960) បណ្តោយ១៧៩ម៉ែត្រ ទទឹង២៥ម៉ែត្រ ជម្រៅទឹក១០ម៉ែត្រ ផ្ទុកជាងពីរម៉ឺនតោន»។
លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកវិភាគកិច្ចការតំបន់ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា វត្តមានរបស់នាវាកងទ័ពជើងទឹកចិន និងជប៉ុននៅកម្ពុជា បានបង្ហាញពីការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងអំណាចរបស់ប្រទេសអាស៊ីទាំងពីរក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ។
«កម្ពុជាគឺចំណុចមួយដែលប្រទេសមហាអំណាចនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងកំពុងតែយកទីតាំងហ្នឹងដើម្បីធ្វើការប្រកួតប្រជែង ជាពិសេស រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ហើយយើងឃើញថា ពេលថ្មីៗហ្នឹង ជប៉ុនក៏ខិតខំប្រឹងប្រែងដែរ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាគេហៅថា ទប់ទល់នូវឥទ្ធិពលចិននៅកម្ពុជាហ្នឹង»។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា៖
«អ៊ីចឹងទេ ការណ៍ដែលនាវាចម្បាំងរបស់ជប៉ុនចូលមកចុះចតនៅក្រុងព្រះសីហនុហ្នឹងគឺក្នុងន័យពហុភាគីផង បានន័យថា ដើម្បីជាសញ្ញាផ្តល់ទៅដល់ប្រទេសចិនផងក៏ដូចជាដើម្បីពង្រឹងនូវទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកម្ពុជា និងជប៉ុនទាក់ទងនឹងវិស័យ សន្តិសុខលំហសមុទ្រ ហើយនឹងវិស័យសន្តិសុខ និងការពារជាតិនៃប្រទេសទាំងពីរហ្នឹង បាទ»។
ការចូលសំចតរបស់នាវាចិន និងជប៉ុននៅដែនសមុទ្រកម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់គ្នានេះ កើតមានឡើង នៅគ្រាក្រុមមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស និងកិច្ចការសន្តិសុខសហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជាអាចក្លាយជាទីតាំងសម្រាប់ការដាក់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកចិននៅកម្ពុជា។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែមករាឆ្នាំ២០១៩ លោក Joseph H. Felter ឧបការីរងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានជំរុញឲ្យកម្ពុជាទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើលោក កឹម សុខា មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង ហើយក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភខ្លាចថា«កម្ពុជាអាចធ្លាក់ចុះក្នុងអន្ទាក់មូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឧបការីរងរូបនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសារព័ត៌មានបរទេសមួយផ្សាយថា កម្ពុជាបានបើកផ្លូវឲ្យមានការសាងសង់កំពង់ផែទឹកជ្រៅមួយនៅក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលទំនងជាមានគោលដៅសម្រាប់បម្រើដល់សកម្មភាពនាវាចរណ៍របស់កងទ័ពចិន។
ថ្មីៗនេះ លោក Daniel Ray Coats នាយកមន្ទីរចារកម្មជាតិអាមេរិកាំង បានបង្ហាញក្ដីបារម្ភអំពីលទ្ធភាពដែលកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិនអាចមានវត្តមាននៅកម្ពុជា ដោយបានភ្ជាប់លទ្ធភាពនេះទៅដល់ការគ្រប់គ្រងអំណាចផ្ដាច់មុខរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ក្តីបារម្ភរបស់ចារបុរសរូបនេះធ្វើឡើងក្នុងរបាយការណ៍កម្រាស់៤២ទំព័រ ចេញផ្សាយកាលពីខែមករាឆ្នាំ២០១៩ ដែលបានសំយោគពីទិន្នន័យប្រមូលបានពីទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍ទាំងអស់របស់អាមេរិកក្នុងការធ្វើការវាយតម្លៃពីកម្រិតនៃការគំរាមកំហែងដល់សន្ដិសុខជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Daniel Ray Coats អះអាងថា ការធ្វើដំណើររបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកការដឹកនាំផ្ដាច់ការដែលស្ដែងចេញតាមរយៈការបន្តស្ថិតក្នុងអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងរបស់គណបក្សមួយនេះទៅលើស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិរបស់ជាតិនោះ បានបើកផ្លូវ[នូវអំណាច]ធ្វើវិសោធនកម្មណាមួយ ដែលនៅទីបំផុតអាចនាំឱ្យមានវត្តមានយោធារបស់ចិននៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។
បញ្ហានៃវត្តមានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជាត្រូវបានលើកឡើងជាលើកដំបូងកាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងសិក្សាជាន់ខ្ពស់លើកិច្ចការការពារជាតិ(C4ADS) ដែលបានភ្ជាប់ក្រុមហ៊ុន Union Development Group ដែលជាវិនិយោគិនលើសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាប់មាត់សមុទ្រក្នុងខេត្តកោះកុងរបស់ខ្មែរ ទៅនឹងកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជាព្រមទាំងមេដឹកនាំប្រទេសនេះគឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការម្តងហើយម្តងទៀតថា កម្ពុជាគ្មានបំណងឲ្យកងទ័ពចិនមកតាំងទីនៅកម្ពុជានោះទេ បើមើលទៅលើការកំណត់របស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជា ដែលហាមមិនឲ្យមានវត្តមានកងទ័ពបរទេស។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាធ្វើនៅថ្ងៃទី១ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៩នេះបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា របាយការណ៍របស់មន្ទីរចារកម្មជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ«បានឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងច្បាស់នូវចេតនាអាក្រក់មួយក្នុងការជ្រៀតជ្រែកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរចំពោះកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋអធិបតេយ្យ និងជាការប៉ុនប៉ងបំផ្លាញ លាបពណ៌ឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យអចិន្ត្រៃយ៍របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទោះបីជាមានការបំភ្លឺផ្លូវច្បាប់ និងបញ្ជាក់ជំហរយ៉ាងច្បាស់លាស់ម្តងហើយម្តងទៀតពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចំពោះវត្តមានកងទ័ពបរទេសក៏ដោយ»។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ លោក ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់មានព័ត៌មានលម្អិតអំពីគម្រោងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់កងទ័ពជើងទឹកជប៉ុនតាមនាវាពីរគ្រឿងមកកម្ពុជានៅឡើយទេ តែលោកថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះអាចជាទស្សនកិច្ចលើកដំបូងសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុន ខណៈដែលនាវាប្រទេសចិនបានចូលមកកម្ពុជាជាញឹកញាប់រួចមកហើយនោះ។
លោកបានថ្លែងបន្តថា ការគ្រោងចូលមកសំចតរបស់នាវាកងទ័ពជើងទឹកប្រទេសជប៉ុននេះក៏នឹងមិនមានទំនាក់ទំនងណាមួយជាមួយនឹងសេចក្តីរាយការណ៍ និងរបាយការណ៍នានាដែលចោទថា កម្ពុជាចង់ឲ្យមានវត្តមានយោធាចិននៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួននោះដែរ។
«អត់ អត់ទាក់ទងអីទេ អាហ្នឹងនោះ។ គ្រាន់តែថា គាត់មកក្នុងនាមផ្សេង។ អ៊ីចឹងកុំអាលវាយតម្លៃគាត់។ ចំណុចសំខាន់ គាត់មកដល់គាត់ជួបនរណា នរណីសិន ចាំគិតទៀត។ ជួនកាលគាត់មក គាត់មានកម្មវិធីជួបនរណានរណី គាត់សួរ ហើយ ប៉ុន្តែចំពោះមុខ យើងស្វាគមន៍ចំពោះការធ្វើទស្សកិច្ចដើម្បីបង្កើនមិត្តភាពរបស់ប្រទេសទាំងពីរសិន»។
ទាក់ទិននឹងការចោទថា កម្ពុជាចង់ឲ្យមានវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជានោះ លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកវិភាគកិច្ចការតំបន់ បានបន្ថែមថា កម្ពុជាគ្មានហេតុផលថា ដែលចង់បានការតាំងមូលដ្ឋានកងទ័ពបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួននោះឡើយ ដោយហេតុថា កម្ពុជាមិនបានប្រឈមមុខការគំរាមកំហែងខាងយោធាពីប្រទេសជិតខាងខ្លួន រួមមានប្រទេសថៃ និងវៀតណាមដែលធ្លាប់ជាសត្រូវរបស់ខ្លួនកាលពីអតីតកាលនោះទេ។
លោកបានបន្ថែមថា កម្ពុជាក៏គ្មានមហិច្ឆតាធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសក្បែរខាងខ្លួននោះដែរ ហើយថា កងទ័ពកម្ពុជាមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទប់ទល់ការវាយប្រហារខាងយោធាណាមួយនោះ៕
