រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី ដែលព្រាងដោយរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រដោយពួកយោធានៃប្រទេសថៃមានគោលបំណងធ្វើឲ្យប្រទេសនោះត្រឡប់ទៅកាន់ការគ្រប់គ្រងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យវិញ ក៏ប៉ុន្តែសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានរងការរិះគន់រួចទៅហើយពីគណបក្សនយោបាយសំខាន់ៗ។ ប្រតិកម្មនេះបានបង្កើននូវចម្ងល់អំពីគោលដៅរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញក្នុងការបញ្ចប់ការបែកបាក់ខាងនយោបាយអស់រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះនឹងក្លាយជារដ្ឋធម្មនុញ្ញទី២០ចាប់តាំងពីប្រទេសថៃបានក្លាយជារបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្នុងឆ្នាំ១៩៣២មក ហើយពួកអ្នកគាំទ្ររដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ និយាយថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានព្យាយាមប្រកបដោយជោគជ័យពេលដែលក្រុមផ្សេងៗទៀត ខកខានមិនបានធ្វើឲ្យមានស្ថិរភាពហើយនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រកបដោយភាពឋិតថេរ។
ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះប្រឈមការតវ៉ាប្រឆាំងរួចហើយពីគណបក្សសំខាន់ៗ២របស់ប្រទេសថៃ ដែលនិយាយថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះបានធ្វើឲ្យឥទ្ធិពលពួកគេចុះខ្សោយ ហើយនឹងធ្វើបានលទ្ធផលបន្តិចបន្តួចក្នុងការបញ្ចប់ការបែកបាក់ខាងនយោបាយដែលបានបំបែកប្រទេសនេះជាង១៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។
លោក Panitan Wattanayagorn ជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ និងជាទីប្រឹក្សារបស់រដ្ឋាភិបាល និយាយថា គណបក្សសំខាន់ៗពីររបស់ប្រទេសថៃអាចបង្កើនការជំទាស់ប្រឆាំងសេចក្តីព្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ មុនពេលគេគ្រោងតាក់តែងបញ្ចប់នៅខែសីហា។
«ខ្ញុំខ្លាចថា សេចក្តីព្រាងនោះមិនមានភាពរលូន ជាពិសេសជាមួយសមាជិករបស់គណបក្សភឿថៃ ពីព្រោះពួកគេយល់ឃើញថា ខ្លួនគេជាអ្នកចាញ់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ។ ពួកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាអតីតគណបក្សប្រឆាំង មិនដល់ដូចគ្នាទេ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេនៅតែមិនសប្បាយចិត្ត ពីព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះមានគោលបំណងកាត់បន្ថយអំណាចរបស់ពួកគេ យ៉ាងហោចណាស់ ធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងដែរ»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញបង្កើតសភាតំណាងរាស្រ្ត ដែលមាន៤៥០អាសនៈ ដែលសមាជិករបស់សភាតំណាងរាស្រ្ត ត្រូវជ្រើសរើសនៅក្រោមប្រព័ន្ធសមាមាត្រដែលពួកអ្នកវិភាគ និយាយថា នឹងនាំឲ្យសមាជិកសភាមានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង ចេញមកពីគណបក្សនយោបាយតូចៗ។ ការណ៍នេះនឹងធ្វើឲ្យចុះខ្សោយឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សសំខាន់ៗ ហើយវាបង្កើតឱកាសខ្លាំងឡើងឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។
ព្រឹទ្ធសភា ដែលមានសមាជិក២រយនាក់ នឹងមានសមាជិកជាប់ឆ្នោតខ្លះ ក៏ប៉ុន្តែក៏មានសមាជិកដែលត្រូវតែងតាំងដែរ រួមមានអតីតសមាជិកខាងយោធា និងការិយាធិបតេយ្យ និងពួកតំណាងកម្មករ កសិករ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវហើយនឹងអង្គការនៅតាមមូលដ្ឋាន។
លោកស្រី Thida Thavornseth ជាសមាជិកជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការរណសិរ្សដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងនឹងជនផ្តាច់ការឬ (UDD) ដែលជាអង្គការមូលដ្ឋានមួយហើយដែលលម្អៀងទៅខាងគណបក្សភឿថៃ និយាយថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះនឹងមិននាំឲ្យមានការសម្រុះសម្រួលខាងនយោបាយទេ។
«ទេ មិនមែនទេ មិនមែនទេ។ វាមិនមែនជារដ្ឋធម្មនុញ្ញតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យទេ។ ពួកគេមិនចង់សាកសួរពលរដ្ឋទេ មុនពេលពួកគេប្រើធម្មនុញ្ញនេះ។ ពួកគេ មិនចង់ឲ្យមានគណបក្សខ្លាំង មិនចង់មានរដ្ឋាភិបាលខ្លាំងទេ។ ហើយជាពិសេស លោកអ្នកឃើញនាយករដ្ឋមន្រ្តីមកពីក្រុមមនុស្សផ្សេងទៀត មិនមែនជាសមាជិកសភាទេ»។
លោកស្រីកំពុងនិយាយយោងដល់មាត្រាដ៏ចម្រូងចម្រាស់ដែលនឹងតម្រូវឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានតែងតាំង មិនមែនបោះឆ្នោតជ្រើសរើសទេ។ មាត្រានោះតម្រូវឲ្យមានការគាំទ្រ២ភាគ៣ពីសភាតំណាងរាស្រ្ត។ ពួកអ្នកគាំទ្រនិយាយថា ចំណាត់ការនេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យមានមធ្យោបាយដើម្បីបញ្ចប់ភាពជាប់គាំងខាងនយោបាយ បញ្ចៀសអន្តរាគមន៍ខាងយោធា។ ពួកយោធាថៃបានធ្វើរដ្ឋប្រហារចំនួន១២ដងហើយចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៣២មក។
លោក Kraisak Choonhavan ជាសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យហើយនឹងជាសមាជិកដ៏សំខាន់ម្នាក់នៅក្នុងការតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី Yingluck Shinawatra។ លោកនិយាយថា បើគ្មានការគាំទ្រពីគណបក្សនយោបាយទេ ធម្មនុញ្ញថ្មីនេះនឹងពិបាកបានទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជន។
«លោកដឹងទេថា វានឹងមានការលំបាកបំផុតដើម្បីឲ្យធម្មនុញ្ញនោះបានទទួលការអនុម័ត ប្រសិនបើគណបក្សនយោបាយមិនសុខចិត្តទទួលយក ព្រោះថា បើគ្មានគណបក្សនយោបាយទាំងនោះទេ គេមិនអាចវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតដែលមានភាពប្រក្រតីឡើងវិញទេ។ អ្វីនឹងកើតមានឡើងនោះ ខ្ញុំសង្ស័យថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញនឹងត្រូវសរសេរម្តងទៀត ហើយការណ៍នេះមានន័យថា ពួកមេដឹកនាំយោធានឹងកាន់អំណាចកាន់តែយូរទៅទៀត»។
ក្នុងរយៈពេល១៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសថៃមានការបែងបាក់រវាងគណបក្សនយោបាយសំខាន់ៗពីរដែលបានឈ្លោះប្រកែកគ្នានៅតាមផ្លូវនិងតាមរយៈប្រអប់ឆ្នោតដើម្បីកាន់កាប់រដ្ឋាភិបាល។
នៅជ្រុងម្ខាងគឺគណបក្សដែលផ្តោតលើប្រជាពលរដ្ឋ គាំទ្រដោយអតីតនាយរដ្ឋមន្រ្តី Thaksin Shinawatra ដែលជាមហាសេដ្ឋីម្នាក់ដែលរស់នៅនិរទេសខ្លួន។គណបក្សរបស់លោកបានឈ្នះរាល់ការបោះឆ្នោតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក ភាគច្រើនតាមរយៈការគាំទ្រពីប្រជារាស្រ្តថៃនៅតាមជនបទដាច់ស្រយាល។ នៅជ្រុងម្ខាងទៀតគឺ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថៃ ដែលជាគណបក្សដ៏មានចំណាស់ជាងគេបំផុតរបស់ថៃ ដែលរួមមានក្រុមមានទ្រព្យសម្បត្តិជាច្រើននៅថៃ។
លោក Kraisak និយាយបន្តទៀតថា ការណ៍នេះជាឬសគល់នៃការបែកបាក់របស់ថៃ ដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធ្វើការដោះស្រាយបានបន្តិចបន្តួច។
ពួកអ្នកវិភាគនិយាយថា ការសាកល្បងដ៏សំខាន់បំផុតគឺថា តើរដ្ឋាភិបាលយោធានេះនឹងទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជន ហើយនឹងធ្វើឲ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះស្របច្បាប់ដែរឬទេ? សេចក្តីរាយការណ៍របស់បណ្តាញព័ត៌មានពីដំបូងបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនធ្វើការបោះឆ្នោតប្រជាមតិអំពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែទៀតទេ ក៏ប៉ុន្តែពួកមន្រ្តីមិនបានប្រកាសពីការសម្រេចនោះទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
