ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល២ថ្ងៃមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាដែលទើបបានបញ្ចប់នាព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) បាននាំមកជាមួយនូវកាដូមួយចំនួនដល់កម្ពុជាដូចជាជំនួយ និងការលុបបំណុល ព្រមទាំងការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន៣១។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងវិស័យឯកជនយល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះនឹងផ្ដល់ប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់កម្ពុជា តែអ្នកតាមដាននយោបាយព្រមានពីផលប៉ះពាល់លើនយោបាយកម្ពុជានាពេលអនាគត។
មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងវិស័យឯកជនអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀង និងពិធីសារជាង៣០ដែលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាជាមួយចិន ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋលើកដំបូងរបស់ប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping ថា មានសារៈសំខាន់ និងផ្ដល់ប្រយោជន៍ច្រើនដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកតាមដានពីការអភិវឌ្ឍសង្គមបង្ហាញក្ដីបារម្ភពីផលប៉ះពាល់នាពេលខាងមុខ។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ កម្ពុជានិងចិនបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង និងពិធីសារចំនួន៣១ ដោយឯកសារទាំងនោះគ្របដណ្ដប់លើវិស័យផ្សេងៗ រាប់ចាប់តាំងពីការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ សុខាភិបាល វិស័យវិទ្យុនិងទូរទស្សន៍ ការផ្ដល់ប្រាក់ជំនួយនិងកម្ចីបន្ថែមជាង២៣០លានដុល្លារ ការបង្កើតរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ការលុបបំណុលជិត៩០លានដុល្លារ និងកិច្ចព្រមព្រៀងលើវិស័យមួយចំនួនទៀត។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រថា កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់នេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ដើម្បីអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះមានប្រសាសន៍ថា៖
«ភាគច្រើនឈរទៅលើការកសាងផ្លូវថ្នល់ អាងទឹក ប្រឡាយ ស្ពាន នៅក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់យើងដែលជាតម្រូវការឱ្យកម្ពុជាយើងមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីប្រៀបក្នុងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារនៅក្នុងតំបន់របស់យើង ដែលយើងបានចូលសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានរួចស្រេចទៅហើយ»។
ក្នុងចំណោមកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង៣១ដែលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាជាមួយចិនក៏មានអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នាពីការនាំអង្ករពីកម្ពុជាទៅចិនចំនួន២សែនតោននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ផងដែរ។
លោក សុខ ពុទ្ធិវុទ្ធ ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាបានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រថា អង្ករកម្ពុជាកំពុងមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អស្រាប់នៅក្នុងប្រទេសចិន ហើយជាមួយនឹងការបង្កើនកូតាក្នុងការនាំអង្ករចេញនេះនឹងធ្វើឱ្យអង្ករកម្ពុជាកាន់តែមានទីផ្សារច្រើនសម្រាប់នាំចេញ។
លោក សុខ ពុទ្ធិវុទ្ធ ឱ្យដឹងទៀតថា ជាគោលការណ៍ ប្រទេសចិនបានយល់ព្រមលើការស្នើសុំរបស់កម្ពុជា ឱ្យមានការវិនិយោគលើគម្រោងឃ្លាំងស្តុកស្រូវអង្ករ រោងចក្រកែច្នៃ និងប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ៣០០លានដុល្លារ ក៏ប៉ុន្តែដោយសារកង្វះព័ត៌មានមួយចំនួនទើបអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នារវាងប្រទេសទាំងពីរនៅមិនទាន់ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។ លោករំពឹងថា គម្រោងនេះនឹងចេញជារូបរាងក្នុងពេលឆាប់ៗ។
លោកបន្ថែម ថា សហព័ន្ធស្រូវអង្ករសង្ឃឹមថានឹងអាចសម្រេចបាននូវគោលការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានបរាជ័យនាពេលកន្លងមក ក្នុងការនាំចេញអង្ករឱ្យបាន១លានតោនក្នុង១ឆ្នាំផងដែរ។
លោក សុខ ពុទ្ធិវុទ្ធ បញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា៖
«យើងនឹងព្យាយាមដើម្បីជំរុញឱ្យការនាំចេញហ្នឹងឱ្យបានដូចដែលរដ្ឋាភិបាលលោកបានប្រកាស គ្រាន់តែសុំពេលវេលាបន្ថែម។ ហើយការងារដែលសហព័ន្ធកំពុងធ្វើជាមួយនឹងស្ថាប័នជាមួយក្រសួងនិងសមាជិកទាំងអស់ហ្នឹងគឺក្នុងគោលការណ៍ ដើម្បីជំរុញគោលការណ៍ឱ្យដល់១លានតោនពិតប្រាកដ។ ខ្ញុំជឿថា យើងអាចមានសក្ដានុពលរុញលើសហ្នឹងទៀត ប៉ុន្តែយើងត្រូវរៀបចំផែនការឫសគល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ពីឥឡូវទៅ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមបានប្រាប់ VOAថា លោកទទួលស្គាល់ថា ជំនួយនិងកម្ចីបានពីប្រទេសចិនបានជួយកម្ពុជាក្នុងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ក៏ដូចជាវិស័យថាមពលឱ្យកាន់តែប្រសើរ។ យ៉ាងនេះក្ដី លោកថា ប្រាក់ជំនួយនិងកម្ចីទាំងនោះគួរត្រូវបានប្រើប្រាស់ឱ្យត្រឹមត្រូវ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីអាចជួយបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិពិតប្រាកដ និងធានាថាមិនមានការប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះបញ្ជាក់ថា៖
«បើសិនជាការរីកចម្រើនហ្នឹងវាមិនបានជួយទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ សម្រាប់យកមកបង្កើនថវិកាជាតិ ឱ្យយើងអាចរស់បានដោយខ្លួនឯងទេ យើងនៅតែបន្តខ្ចីគេតទៀត ហើយអ្វីដែលយើងធ្វើហ្នឹង គឺយើងបានត្រឹមតែ ខ្មែរយើងហៅថាគ្រាន់តែមកដោះដូរៗ ដូចជាផ្លូវចឹង មិនទាន់ហើយទេ ធ្វើមុខខូចខាងក្រោយ ហើយខ្មែរយើងមិនហ៊ានសួរគេទេ ដោយសារអី ដោយសារតែនឹកឃើញថា លុយហ្នឹងជាលុយគេជួយឬក៏ជាលុយមហាមិត្តចិន»។
លោក មាស នី បន្ថែមទៀតថា ស្របពេលដែលទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយចិនកាន់តែស្អិតរមួតនោះ កម្ពុជាបានបង្ហាញជំហររបស់ខ្លួនងាកទៅរកប្រទេសចិនពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសនៅក្នុងតំបន់។
លោក មាស នី ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«មែនទែនទៅ នៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការទទួលឥទ្ធិពលកាន់តែច្រើនទៅៗពីចិនហ្នឹងគឺបានធ្វើឱ្យប្រទេសខ្មែរយើងហ្នឹងក្លាយទៅជាប្រទេសចម្លែកមួយនៅក្នុងអាស៊ាន ពិសេសនៅក្នុង[បញ្ហា]សមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ យើងឃើញថា ប្រទេសខ្មែរយើងបានចេញមុខតែម្ដងដើម្បីការពារចិន នៅក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បាទនេះជាកត្តាមួយដែលប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកនយោបាយ»។
សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងប្រទេសកម្ពុជាបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយ នាល្ងាចថ្ងៃសុក្រនេះពីលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក Xi Jinping ដោយភាគីទាំងពីរបានចាត់ទុកដំណើរទស្សនកិច្ចនេះជាជោគជ័យមួយក្នុងការពង្រឹងចំណងមិត្តភាពប្រទេសទាំងពីរ។ តាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបានឲ្យដឹងថា ប្រទេសទាំងពីរបានបញ្ជាក់ពីជំហររបស់ខ្លួនដោយចាត់ទុកបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងមិនមែនជាបញ្ហារវាងចិន និងអាស៊ាននោះទេ ដោយប្រទេសទាំងពីរជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ក្នុងជម្លោះនេះដោះស្រាយតាមរយៈការចរចាដោយសន្តិភាព។ លើសពីនេះ ប្រទេសចិនក៏សរសើរថា កម្ពុជាបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងប្រទេសចិនជាមួយអាស៊ាន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីខាងកើតផងដែរ៕
