ភ្នំពេញ — ការភ័យខ្លាចនិងភាពខ្មាសអៀនធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រមាណជា១ម៉ឺននាក់មិនហ៊ានមកធ្វើតេស្តឈាមដើម្បីស្វែងរកមេរោគអេដស៍នោះទេ។
ផ្អែកតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ ២០១៨ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ UNAIDS បច្ចុប្បន្នប្រជាជនកម្ពុជាដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍មានចំនួនប្រមាណ ៦៧០០០ នាក់។ ប៉ុន្តែ មានអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ប្រមាណតែ ៥៧០០០ ទៅ ៥៩០០០ នាក់ប៉ុណ្ណោះបានមកធ្វើតេស្តឈាមស្វែងរកមេរោគអេដស៍បានត្រឹមត្រូវ។ ហើយពួកគេកំពុងទទួលការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍។
របាយការណ៍ដដែលបញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋចំនួនមួយម៉ឺននាក់ទៀតមិនបានទៅធ្វើតេស្តឈាម ហើយក៏មិនដឹងថា ខ្លួនមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ឡើយ។
លោក យី ស៊ីយ៉ាន ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាពីសុខភាពប្រជាជន ដែលជាស្ថាប័នការពារការឆ្លងនៃជំងឺអេដស៍ធំជាងគេនៅកម្ពុជារកឃើញថាការភ័យខ្លាចក្នុងការរកឃើញលទ្ធផលវិជ្ជមាននៃមេរោគអេដស៍ក្នុងឈាមគឺជាឧបសគ្គធំមួយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលបានរារាំងពួកគេមួយចំនួនមិនឲ្យធ្វើតេស្តឈាម។
ការវាយតម្លៃនេះមានបន្ទាប់ពីការសហការស្រាវជ្រាវរបស់លោកជាមួយក្រុមស្រាវជ្រាវមកពីសាកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរី ដើម្បីការស្រាវជ្រាវទៅលើអាកប្បកិរិយារបស់ប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
លោក Steve Wignallដែលជាវេជ្ជបណ្ឌិតនិងប្រធាននៃគម្រោង LINKAGES របស់កម្ពុជាដែលជាកម្មវិធីបង្ការការរីករាលដាលនៃជំងឺអេដស៍យល់ស្របដែរថា មូលហេតុមួយដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការទៅធ្វើតេស្តឈាមស្វែងរកមេរោគអេដស៍នោះ គឺដោយសារការភ័យខ្លាចនិងខ្លាចចំពោះការមាក់ងាយ។
«ពួកគេដឹងថា បើសិនជាគេទៅធ្វើតេស្តឈាម គ្រូពេទ្យនឹងសួរពួកគេអំពីរឿងទាំងនេះ។ ដូច្នេះការភ័យខ្លាចទីមួយគឺការភ័យខ្លាចពីការលាតត្រដាងចម្លើយសំណួរទាំងនេះ។ ការភ័យខ្លាចមួយទៀតនោះ គឺពួកគេបារម្ភខ្លាចទទួលបានលទ្ធផលមិនល្អ»។
យោងតាម UNAIDS ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋទាំង ៥៦០០០នាក់ ដែលទទួលបានមកធ្វើតេស្តឈាមដើម្បីស្វែងរកមេរោគអេដស៍ បានទទួលជោគជ័យក្នុងការទប់ស្កាត់ការរាលដាលនៃវីរុសនេះ។ នេះមានន័យថា ចំនួនវីរុសអេដស៍នៅក្នុងខ្លួនរបស់ពួកគេបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតអប្បរមាមួយ ដែលគេមិនអាចពិនិត្យឃើញបានទៀតនោះទេ។
នៅប្រទេសកម្ពុជា មធ្យោបាយក្នុងការព្យាបាលទូទៅមួយសម្រាប់អ្នកដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍គឺដោយការប្រើប្រាស់ឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ (ART)។
លោក យី ស៊ីយ៉ាន បានឲ្យដឹងថា បើសិនជាគេអាចរកឃើញចំនួនវីរុសក្នុងខ្លួនអ្នកជំងឺអេដស៍នៅមានបរិមាណតិចនោះ អ្នកជំនាញនឹងអាចបង្កាមេរោគនោះមិនឲ្យឆ្លងទៅដៃគូរួមភេទបាន ទោះបីជាក្រោយការរួមភេទដោយមិនមានការការពារត្រឹមត្រូវដល់ទៅ ៩៤ ភាគរយ។
លោក Steve ពន្យល់ថា ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទាន់ពេលវេលាគឺមានភាពប្រសើរសម្រាប់ ប្រព័ន្ធស៊ាំរបស់ពួកគេ។
«បើសិនជាអ្នកចាំហើយចាំទៀតនោះដោយសារតែភ័យខ្លាច នោះប្រព័ន្ធភាពស៊ាំនឹងត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ ហើយដល់ពេលនោះវានឹងមានការពិបាកសម្រាប់យើងដែលជាគ្រូពេទ្យក្នុងការព្យាបាល»។
លោកបន្ថែមថា មនុស្សភាគច្រើនមិនជឿទុកចិត្តលើការរក្សាអាថ៌កំបាំងនៃលទ្ធផលធ្វើតេស្តឈាមនោះឡើយ។ ហើយពួកគេមានការបារម្ភថា លទ្ធផលឈាមរបស់ខ្លួននឹងត្រូវបានលាតត្រដាង ជាពិសេសក្នុងករណីដែលក្រុមមនុស្សនោះជាអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទ ឬមានប្រវត្តិមានដៃគូមិនផ្លូវការខាងក្រៅច្រើន ឬក៏ធ្លាប់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។
សុជាតា ដែលមានអាយុ ២៤ ឆ្នាំ បានឆ្លងមេរោគអេដស៍ពីសង្សារចាស់នាងម្នាក់ប្រហែលជាបួនឆ្នាំមុន។ នាងបានប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តពេលដឹងពីលទ្ធផលធ្វើតេស្តឈាមរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ គ្រូពេទ្យបានជួយលើកទឹកចិត្តនាង និងបានណែនាំឲ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងមេរោគអេដស៍។ សុជាតា បានថ្លែងប្រាប់ VOA ដោយសុំមិនបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណថា៖
«ពីដំបូងវាប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តខ្ញុំយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែឥឡូវខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា វាជាការពិតរបស់ជីវិតខ្ញុំ។ ឲ្យតែខ្ញុំលេបថ្នាំទៀងទាត់ ខ្ញុំអាចរស់រានមានជីវិតធម្មតាដូចគេដូចឯង។ ការធ្វើតេស្តឈាមទាន់ពេលវេលាអាចឲ្យខ្ញុំអាចការពារការរាលដាលនៃមេរោគនេះទាន់ពេលវេលា»។
បរិសុទ្ធ ដែលជានិស្សិតស្ថាបត្យកម្មមួយរូបបានថ្លែងប្រាប់ VOA ដោយសុំមិនបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណដែរថា លោកបានធ្វើតេស្តឈាមរកមេរោគអេដស៍កាលពីលោករៀននៅវិទ្យាល័យ។ លោកធ្លាប់បានគ្រូពេទ្យសួរដេញដោលដោយត្រង់ៗអំពីការរួមភេទដែលមិនបានការពារត្រឹមត្រូវ។ ហើយសំណួរទាំងនោះបានប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍របស់លោក។
លោក បរិសុទ្ធ គិតថា ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនហ៊ានមកពិនិត្យឈាមដោយសារពួកគេមានការភ័យខ្លាចចំពោះហានិភ័យនៃការរើសអើងនិងការបាត់បង់ឱកាសការងារ។
លោក បរិសុទ្ធ បានថ្លែងថា៖
«អ្នកដែលគេដឹងថាមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍អាចត្រូវបានគេរើសអើង ឬបាត់បង់ការងារ អញ្ចឹងហើយបានជាអ្នកទៅធ្វើតេស្តឈាមមានការភ័យខ្លាចច្រើន»។
យោងតាមក្រុមអ្នកជំនាញឲ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមមនុស្សប្រមាណមួយម៉ឺននាក់ដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ហើយមិនបានចេញទៅធ្វើតេស្តឈាមដើម្បីស្វែងរកមេរោគនោះ មានអាយុចន្លោះពី ១៥ ទៅ ៤៩ ឆ្នាំ។ ហើយអ្នកទាំងនោះភាគច្រើនគឺជាអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទ មនុស្សស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា និងអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។
លោក តែង គន្ធី អគ្គលេខាធិការអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍បានឲ្យដឹងថាអត្រាឆ្លងមេរោគអេដស៍ក្នុងមួយឆ្នាំៗមានចំនួនប្រមាណ៥០០នាក់។ ប៉ុន្តែអត្រានៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជាមានការធ្លាក់ចុះជាបន្តបន្ទាប់។ ជាងនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់គោលដៅលុបបំបាត់ការឆ្លងនៃជំងឺអេដស៍ត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥។
លោក តែង គន្ធី យល់ស្របថា ការភ័យខ្លាចការមាក់ងាយនិងរើសអើងពីសហគមន៍និងការខ្មាសអៀនបានធ្វើឲ្យអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍មួយចំនួនមិនហ៊ានចេញមុខធ្វើតេស្តឈាម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា អ្នកជំងឺទាំងនោះខ្វះការយល់ដឹងពីហានិភ័យ ហើយប្រការនេះនឹងផ្តល់គ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកជំងឺផង និងបង្កឲ្យឆ្លងរាលដាលដល់អ្នកដទៃផង។
«បើសិនជាគាត់ស្រឡាញ់ជាតិ បើសិនជាគាត់ស្រឡាញ់ប្រទេសគាត់ គាត់ត្រូវចេះការពារខ្លួនឯងមិនឲ្យឆ្លងជំងឺអេដស៍»។
លោក តែង គន្ធី ព្រួយបារម្ភថា ប្រសិនបើនិន្នាការនៃការភ័យខ្លាចក្នុងការធ្វើតេស្តស្វែងរកមេរោគអេដស៍នៅតែបន្ត វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់គោលដៅលុបបំបាត់ការឆ្លងជំងឺអេដស៍របស់រដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ២០២៥៕
